Gizemli Atamız Homo Erectus’un Bir Görünümü
Homo erectus'un, modern insanların ortaya çıkmasının ardından nesli tükenmiş olduğu düşünülmektedir. Öyleyse Homo erectus kimdi? 2020, gizemli atamız hakkında daha fazla şey öğrendiğimiz yıl olabilir mi?
Sokakta bir Homo erectus’una çarptıysanız, onları sizden çok farklı olarak tanımayabilirsiniz. Duruşta belirli bir “insanlık” görüyorsunuz ve onun büyüklüğü ve şekli kendinize benzeyebilir.
Ancak yüzleri daha düz ve çıkık kaşlara sahiptiler. Onlarla bir konuşma yapmak da zor olurdu – dil becerileri zayıftı (taştan aletler yapmayı ya da ateşi bulmalarına rağmen).
Elbette, bunlar tamamen varsayımsaldır, çünkü Homo erectus’un soyu artık tükenmiştir. Bu esrarengiz insan atası, 2 milyon yıldan daha uzun bir süre önce Afrika’da gelişti, ancak türlerinin yok olma zamanları tam bilinmiyor.
Homo erectus, bu çok uzak olmayan aile üyesi, anlayışımızı değiştiren Filipinler ve Çin’deki yeni keşifler sayesinde 2019’un haberlerinde yer aldı.
Öyleyse Homo erectus kimdi? 2020, gizemli atamız hakkında daha fazla şey öğrendiğimiz yıl olabilir mi?
Nerede ve Ne Zaman Yaşadılar?
Homo erectus önce Java, Endonezya ve sonra Çin’de keşfedildi – bunlar ünlü “Java Man” ve “Peking Man” fosilleri. Eugène Dubois’nın Java’daki 1891’deki keşfi (orijinal ismi Pithecanthropus erectus), Darwin’in insan evrimi fikirlerini desteklemede önemli bir delil idi.
Çin’in Loess Platosu’ndaki taş eserlerindeki son keşif, muhtemelen Homo erectus olan bir insansı 2.1 milyon yıl önce bölgede yaşadığını gösteriyor. Bu kanıt Asya’daki varlığını en az 400.000 yıl öncesine kadar geri itiyor. Diğer antik Homo erectus bölgeleri, Gürcistan’ın Kafkas bölgesinde (1.8 milyon yıl önce), Java’da ve Afrika’da bulunmaktadır.
Homo erectus’un, modern insanların ortaya çıkmasının ardından nesli tükenmiş olduğu düşünülmektedir – yine de, Java’dan gelen bazı örnekler (bazı tartışmalarla birlikte) 40.000 yıl öncesine kadar tarihlendirilmiştir. Eğer bu tarihlendirme doğruysa, muhtemelen Endonezya’daki çok küçük bölgelerde olsalar bile Homo sapiens ile bir arada yaşadıklarını gösteriyor.
Homo erectus‘un dünya genelinde yayılması, bir insansı türünün Afrika’nın ötesine ilk giriş yaptığı ve modern insanların bu büyük keşif deneyimini çoğalttıklarından 2 milyon yıl önce gerçekleşti. İklim değişikliğine bağlı olarak bu dönemde otlakların genişlemesiyle bu kadar hızlı yayılmaları teşvik edilmiş olabilir. Bu, bitki yiyen hayvanlar için daha fazla yaşam alanı yarattı ve böylece mevcut av miktarını arttırdı.
Neye Benziyorlardı?
Homo erectus, modern insanlara fiziksel olarak benzeyen ilk atamızdı. Uzun boyluydu ve beyinleri Australopithecus sp. veya Homo habilis gibi önceki insansı türlerinden daha büyüktü.
Bizden biraz farklı bir yüzleri vardı: belirgin kaşlarıyla daha düz bir haldeydi.
Uzun bacakları ve tamamen dik durmaları, Homo erectus bireylerinin yürüyebildiğini ve atalarından daha geniş mesafeleri katedebileceği anlamına geliyordu.
Vücut şekilleri ayrıca sıcaklıklarını ve su dengesini iyi kontrol edebilecekleri ve açık ormanlarda yaşamak için çok uygun oldukları anlamına geliyordu.
İlgili Yazılar
Ne Yerlerdi?
Homo erectus muhtemelen beslenmelerini avlanmak yerine bazı yırtıcılarla güçlendiren ileri düzeyde leşçillerdi. Aslında, muhtemelen bugün sırtlanlara benzer bir ekolojik konum işgal etmişlerdir.
Beslenmelerinde etin önemi hala tartışılmaktadır, bazı araştırmacılar öncelikle etcil olduklarını düşünürken bazıları da daha geniş bir diyeti benimsediklerine inanmaktadır.
Ne Kadar Akıllılar?
Homo erectus, ateşi kullanan ilk tür olan ve avcı-toplayıcı gruplarda ilk yaşayanlar olabileceği gibi, önceki insansılardan daha zekiydi. Taş el aletlerini kendine özgü el baltalarıyla karakterize Acheulian adlı bir tarzda yaptılar.
Buna rağmen, bilişsel yetenekleri modern insanlardan çok uzaktı. Şu anda Homo erectus‘un dil kullanmak veya sanat icra etmek gibi modern davranışlar sergilediğine dair hiçbir kanıt yoktur.
Son zamanlarda Filipinler’deki Homo erectus‘a atfedilen arkeolojik materyallerin keşfedilmesinin önemi, bu türlerin neler yapabilecekleri hakkında daha fazla bilgi edinmemize yardımcı oluyor.
Önceleri, Homo erectus‘un iç su yollarını geçemediği yaygın olarak kabul edildi. Bu teori, Java’daki varlıklarıyla örtüşüyordu, ancak daha doğuya doğru seyahat etmek için Wallace hattının temsil ettiği daha derin sularda değil.
Filipinler’deki (ve muhtemelen Sulawesi’deki) bir keşif bunu yalanlar ve Homo erectus‘un düşündüğümüzden daha yetenekli denizciler olabileceğinin heyecan verici ihtimalini ortaya çıkarıyor.
Bizimle Olan İlişkileri
Homo erectus‘un en çekişmeli yönlerinden biri türlere kimlerin katılacağıdır. Birçok araştırmacı, dünyanın dört bir yanından Homo erectus olarak geniş bir örnek yelpazesini içerirken, bazıları Afrika ve Avrasya örneklerini Homo ergaster olarak sınıflandırmaktadır. Diğerleri, Asya örnekleri için Homo erectus senso stricto (yani dar anlamda) ve tüm örnekler için Homo erectus senso lato (yani geniş anlamda) terimlerini kullanır.
Bu biraz kafa karıştırıcı olan durum, Antropopithecus, Homo leakeyi, Pithecanthropus, Sinanthropus, Meganthropus ve Telanthropus gibi çok çeşitli isimlerin kullanıldığı, erken, Homo erectus‘un tarihçesinden çok daha açıktır. Bu karmaşıklığın nedeni, Homo erectus‘un (ya da nasıl adlandırırsanız), tür tanımına ne kadar çeşitlilik dahil edeceğine karar vermeyi zorlaştıran nispeten geniş bir morfolojik özellik yelpazesine sahip olmasıdır.
Homo erectus’un, insan soyunun bir yerinde, modern insanların atası olarak görüldüğü çok açık. Australopithecus gibi erken dönem insansılardan Homo heidelbergensis, Homo neanderthalensis ve Homo sapiens‘e geçiş olarak görülüyor.
Homo Erectus Için Sırada Ne Var?
Hiçbir arkeoloji alanı, son yıllarda soy ağacımızı anladığımızdan daha canlı bir değişim görmedi. Yeni türler keşfedildi (ve tartışıldı) ve çeşitli türlerin ilk örneklerinin dönemleri sürekli yenileniyor. Ne yazık ki çalışacak sınırlı sayıda fosillerimiz var ve bu nedenle yeni örnekler ve alanlar evrim anlayışımızı hızla değiştirebilir.
Eski DNA çalışmalarının bu belirsizliği gidermeye katkı sağlayacağından şüphe yok – ancak DNA dizileri henüz Homo erectus’tan geri kazanılmadı. Bu nihai keşfi, sabırsızlıkla bekliyoruz!
Çeviri: İrini Karaca
Kaynak
Ancient-Origins