Bir Pazardan Daha Fazlası ‘Agora’
Agora, tüccar dükkanlarının bulunduğu ve zanaatkarların eşyalarını yaptıkları ve sattıkları bir yer olarak açık, genelde çadır şeklindeki kent pazar meydanı olarak tanımlanmış olsa da bu basit anlam tam karşılığını vermez. Detayları yazımız içerisinde.
Agora (‘Ah-go-RAH’ olarak okunur), ‘açık toplanma yeri’ anlamına gelen Yunanca bir sözcüktür ve Yunan tarihinin başlarında, özgür vatandaşların kentle ilgili duyurularını dinlemek, askeri eylemlere hazır bulunmak veya siyaset tartışmak için toplanabilecekleri bölge olarak belirlenmiştir. Fakat daha sonra Agora, tüccar dükkanlarının bulunduğu ve zanaatkarların eşyalarını yaptıkları ve sattıkları bir yer olarak açık, genelde çadır şeklindeki kent pazar meydanı (hala Yunanca’da olduğu gibi) olarak tanımlanmıştır. Atina’nın ilk Agorası Akropolis’in aşağısında, bugün Thesion veya Hephaistos Tapınağı olarak bilinen yapının yakınında bulunmakta ve halk pazarları günümüzde de hala aynı yerde açılmaktadır.
AGORA’DAKİ TÜCCARLAR
Kapeloi olarak bilinen perakendeci tüccarlar, zanaatkarlar ve tüketiciler arasında işlerini yapardı ancak eski zamanlarda gereksiz parazitler olarak görüldükleri için onlara güven duyulmazdı (Aristoteles ‘Politika’ adlı kitabında, kapeloi’yi “tuhaf görüldüğü ve insanların adil olmayan bir şekilde birbirlerinden kazanç elde ettiği bir yöntem olduğu için haklı olarak eleştirilen bir tür değiş tokuşa hizmet eden kişi” olarak tanımlamıştır). Bu perakendeci tüccarlar çoğunlukla metikti (kentin özgür doğmamış vatandaşları; bugün “yasal yabancılar” olarak bilinir). Bununla birlikte zanaatkarlar da yetenekli metik, vatandaş ve hatta kölelerin içerisinden gelmiş olabilirdi.
Atina Agorası’nda hamur işleri ve tatlılar yapan pastacılar, köle tüccarları, balık satıcıları, şarap satıcıları, kumaş tüccarları, ayakkabı üreticileri, elbise üreticileri ve mücevher satıcıları vardı. Özel bir bölüm olan ‘Çömlekçiler Pazarı’ sadece kadınların yeri olarak görülen yemek eşyalarının alımı ve satımı için ayrılmıştı ve Atina’daki metres görevi gören kadın kölelerin, yoksul eşlerin ve kızların uğrak yeriydi.
“ATİNA AGORASI, PASTACILARDAN KÖLE TÜCCARLARINA KADAR TİCARETİN TÜM YÖNLERİNE EV SAHİPLİĞİ YAPIYORDU”
İlgili Yazılar
FİLOZOFLAR VE AGORA
Atina’nın Agorasında büyük filozof Sokrates, yaşlıları gülünç duruma düşürerek kendilerini daha üstün görmekten zevk alan Atinalı gençlerin dikkatini çekerek pazar müdavimlerini yaşamın anlamı konusunda sorgulamıştı. Bir gün bu pazar yerinde, Aristo’nun oğlu genç şair Aristocles, Sokrates’in konuşmasını duymuş, gidip bütün eserlerini yakmış ve Plato olarak bilinen filozof haline gelmiştir. Akademinin, yani tarihteki ilk üniversitenin kuruluşu ile birlikte Platon’un felsefi diyalogları ve daha sonra Büyük İskender’e ders vermesiyle öğretmen kişiliği batı felsefesini değiştirmiştir. Platon’un çağında yaşamış Sinoplu Diyojen Agora’da bir fıçı içerisinde yaşamış ve Sokrates’in hayatın daha önemli yönlerini anlama konusunda Atinalıları sorgulaması örneğini benimsemiştir. Diyojen, agoradaki insanların yüzlerine bir mum veya fener tutarak dürüst bir adam aramasıyla bilinir (fakat aslında kendisi gerçek bir insan aradığını iddia etmiştir).
ROMA AGORASI
Roma’da da agora, Yunan şehir devletlerinde sahip olduğu işlevi görürdü ancak Forum (kelime anlamıyla “açık hava alanı”) olarak bilinirdi. Yunanistan’da olduğu gibi orada da erkekler siyaseti ya da günün olaylarını tartışmak için bir araya gelirken, kadınlar açık hava pazarını alışveriş yapmak için ziyaret ederlerdi. Hem Roma Cumhuriyeti hem de Roma İmparatorluğu döneminde Roma pazarının en popüler ürünleri arasında ipek vardı. O kadar popülerdi ki, halka açık etkinliklerde her gün ince ve şeffaf kumaş giyen Roma kadınlarını gösterişsizliğe özendirmek için yasaların çıkarılmasını bile gerekli kılmıştı. Zamanla bu yasalar, ipeği en az kadınlar kadar kullanan erkeklere de uygulandı. Latin yazarlar sık sık hemşerileriyle ve onların pazardaki davranışlarıyla dalga geçerlerdi. Diğer yazarların yanı sıra Romalı hiciv şairi Juvenal ve şair Horace’nin, açık hava pazarında alışveriş yapmak için bir araya gelenleri izleyerek ve dinleyerek ilham aldıkları bilinirdi.
Çeviri: N. İrem Kızıler
Mark, Joshua J. “Agora.” Ancient History Encyclopedia. Ancient History Encyclopedia, 02 Sep 2009. Web. 01 Feb 2019.
Kaynak
ancient.eu