İsviçreli Mızrakçılar: Orta Çağ’ın En Korkunç Paralı Askerleri

Orta Çağ’ın en korkunç askeri piyadelerinden biri İsviçreli mızrakçılardı. Çok fazla silahı olmayan küçük bir birlik olmalarına rağmen, bu askerler rakiplerini yenmekte ustaydı. Avrupa çapında hem korkuluyor hem de saygı görüyorlardı.

Soylu Kuralın Dışında Yaşamak

İsviçreli mızrakçıların kökeni, İsviçre’nin Kutsal Roma İmparatorluğu’ndan ayrıldığı 1300’lere dayanmaktadır. Kantonlar (Eyaletler), her kişinin baskıcı bir liderin yönetimi dışında yaşamakta özgür olduğu İsviçre Konfederasyonunu ilan etti. O zamanlar, böyle bir ayrıma sahip tek Avrupa yerleşim bölgesi onlardı.

Bölünme, Avusturya Dükü I. Leopold’u (1640-1705) kızdırdı. 1315’te kantonları imparatorluğa dönmeye zorlamak için Habsburg ordusunu İsviçre’ye gönderdi. Zira dük İsviçrelilerin zırhı ve silahı olmayan köylüler olduğu bildiğinden, ordunun kolay bir zafer kazanacağını düşündü. Ancak, büyük ölçüde yanılmıştı.

15 Kasım 1315’te Schwyz, Uri ve Unterwalden köylüleri Leopold’un ordusuna mızraklarla saldırdı. Bu taktik, köylülerin savunma eksikliklerini telafi etti. Köylülerin başarısı, İsviçre Konfederasyonu’nun çekirdeğini oluşturacak olan üç kantonun konsolidasyonuna izin verdi.

“Morgarten Muharebesi (15 Kasım 1315)” olarak bilinen saldırı, Orta Çağ’da savaşma yöntemini değiştirmesiyle tanınır. Aynı zamanda İsviçre’nin “Avrupa’nın en ateşli savaşçıları” olarak kendilerine bir isim yapmaya başlamasına da katkı sağlamıştır.

• Tapınak Şövalyeleri: Kökeni, Askeri Tarihi Ve Sırları

• On Binlerin Komutanı Ve Sürgün Yemiş Bir Gezgin: Ksenophon

Arbedo Savaşı (30 Haziran 1422)

İsviçre, Temmuz 1386’da Avusturya Dükü III. Leopold’a (1351-1386) karşı Sempach Muharebesi de dahil olmak üzere 14. yüzyıl boyunca savaş sırasında diğer silahların yanında mızrak kullanmaya devam edecekti. Ancak, Milanolulara karşı 1422 Arbedo Savaşı’na kadar mızrakları silah olarak kullanmadılar.

İsviçreliler beşte bir sayıca üstündü. Bir müddet ilerlemenin ardından Milanlılar atlarından indi ve mızraklarıyla bir savunma çemberi oluşturan İsviçre birliğine saldırdı. Mızraklar, İsviçrelilerin kullandığı kargılı piyadeleri geride bıraktı ve sonuç Milan Dükalığı için bir zaferdi.

Savaşın ardından kargılı piyadecilerin sancakları korumasına ve mızraklı piyadeleri yarıp geçen düşman kuvvetlerini göndermesine karar verildi. Ordu düzeni keşif/öncü birliği (vorhut), arkasında merkez kuvvet (gewaltshaufen) ve artçılar (nachhut) şeklindeydi.

İsviçreli Mızrakçılar

Kuvvet yaklaşık 8.000 kişiden oluşuyordu. Ordudaki her kola merkez kuvvetten kargılı piyadeciler ve iki elli kılıç tutanlar[1] ile mızraklı askerler yerleştirilmişti. Ordu, düşmanın topçu birliklerinin dikkatini dağıtmak ve saldırıya karşı koruma sağlamak gibi çifte görev yapan yaylı tüfekçiler ve el topçuları tarafından korunuyordu.

Bu kuvvet dağılımı, bir kolun düşman saldırısına uğraması durumunda destek sağlayacaktı. Herhangi bir nedenle durmaları gerekir ise, kollar hızla bir kirpi oluşumuna dönüşerek ileri atılmadan önce bir mızrak meydanı (pike square)[2] oluşturuyordu.

Düşman geri adım atmazsa, mızraklı askerler saldırıp hatlarını kıracak şekilde konumlandı. Bu konumlandırma, Antik Yunan’ın Hoplit kalkanına benzeyen, kimsenin aşamadığı aşılmaz bir duvardı. Bu askerler kılıçlarını ve hançerlerini kullanarak rakiplerini alt etmek ve savaşı kazanmak için çalışırlardı.

• Terracotta Askerler Hakkında Merak Ettiğiniz Herşey

• Hannibal Barca: Roma’yı Bozguna Uğratan Askeri Deha

Savaşta Başarı

İsviçreli için zaferin anahtarı, yol boyunca neyle karşılaşırlarsa karşılaşsınlar sürekli ilerlemekti. Bu yöntem onlara birçok zafer kazandırdı. Burgonyalılara karşı iki, Kutsal Roma İmparatorluğu’na karşı birçok zafer elde ettiler. En dikkate değer olanı, Habsburg Hanedanlığı’nın İsviçre Konfederasyonu ile 50 yıllık bir barış anlaşması imzalamasına yol açan, yukarıda bahsedilen Sempach Savaşı idi.

Ağustos 1444’te Habsburg’lar İsviçre’de yeniden hakimiyetlerini tesis etmeye çalıştılar. Hanedan hükümdarı, İsviçre’ye 30.000 adam gönderen Fransa Kralı XI. Louis (22 Temmuz 1461 − 30 Ağustos 1483) ile birlik oldu. 1.200 ila 1.600 mızrakçıdan oluşan bir birlikle karşılaştı. Kral Louis savaşı kazanmasına rağmen İsviçre’yi istila etmeyerek Fransa’ya geri çekildi ve Konfederasyon ile ittifak yaptı.

İsviçreli mızrakçıların saldırma şekli inanılmaz derecede vahşi ve insafsızdı. Başarılarının çoğu buna atfedilirken, aynı zamanda (savaş zamanında) arazi şartlarını bilmek de buna dahildir. İsviçreli generaller, araziyi tanıyor olmalarını avantaja dönüştürür ve düşman baskınını da hesaba katardı. Bu genellikle baskın anında kayaları yuvarlamak anlamına gelirdi.

İsviçreli Paralı Askerler Avrupa Ordusu Saflarına Katılıyor

Çok geçmeden İsviçreli mızrakçıların haberi tüm Avrupa’ya yayıldı. Çoğu yönetici onlara karşı savaşmak yerine onları paralı asker olarak tutmayı tercih etti. Bu, özellikle 14. ve 15. yüzyıllarda İtalya ve Fransa’da yaygındı.

İsviçreli paralı asker birliğinin yapısı, kantondaki muadillerinden farklıydı. Üçlü kanton yerine tipik olarak iki kol oluşturmayı seçtiler. Ayrıca yan yana durarak hizmet ettikleri piyade birliklerinin merkezini oluşturdular.

İsviçreli paralı askerlerin çoğu mızraklı askerler (pikemen) olsa da bu terim birlikler için kapsayıcı, her şeyi kapsayan bir terim olarak kullanılıyordu. Arbaletler, tabancalar ve diğer topçu silahları da dahil olmak üzere her türlü silahı kullanan İsviçre birliklerine atıfta bulundu, ancak bunlar mızrak ve baltalardan çok daha az kullanıldı.

• Savaş Filleri: Antik Dünyanın Askeri Tankları

• Antik Dünyanın Askeri Dehası Büyük İskender’in Ordusu

Paralı asker katılımı, 1494’te Napoli’nin fethi ve 1525’te Milano’nun Fransızlar tarafından fethi dahil olmak üzere çok sayıda zafere izin verdi. Savaş alanındaki merhametsizlikleri, savaştıkları kişilere o kadar korku saldı ki, Fransa Kralı Valois, ordusunun merkezinde İsviçreli mızrakçılar olmadan savaşa girmenin imkânsız olduğuna inandı.

Landsknechtler

1490’dan sonra Avrupa ülkeleri mızrak sistemini benimsemeye başladı. En dikkate değer olanı İspanyol Tercios ve daha da güçlü Alman Landsknechts olmak üzere, kıtada taklit birimler ortaya çıktı.

Landsknechtler, İsviçreli mızrakçıların bir zamanlar paralı asker oldukları safları doldurmaya başlayınca onların birincil düşmanı haline geldi. Ayrıca mızrakçıların savaş taktiklerini incelediler ve düşman kuvvetindeki mızrakçıları yarıp geçmek için kullanılan iki taraflı bir kılıcı (Zweihänder) kullanmalarıyla onları geride bıraktılar.

İki grubun rekabeti özellikle savaş alanında belirgindi. Mızrakçılar rakiplerine karşı üstünlük sağlamayı başarırken, ikisi arasındaki mücadele özellikle 1494-1559 İtalyan Savaşları sırasında vahşiceydi.

İsviçreli Paralı Askerlerin Sonu

İsviçreli mızrakçıların sonu, İtalyan Savaşları sırasında çok sayıda kaybın ardından geldi. Nüfus kaybını 1515’te Marignano Muharebesi’nde yakın savunma sırasında ve en büyük yenilgileri olarak bilinen 1522’de Bicocca Muharebesi’nde yaşadılar. İsviçreli mızrakçılar Fransızlara hizmet ediyorlardı ve Tercios ve Landsknecht’in güçlerine karşıydılar.

Savaş katliam ile sonuçlandı. İsviçre, defalarca topçu veya askeri destek kullanmadan karşı savunma pozisyonunu kırmaya çalıştı ve başarısız oldu, bu da düşman silahlarının ve topçu ateşinin elinde İsviçre askerlerinin katledilmesine yol açtı. İlk defa bu kadar büyük bir kayıp yaşıyorlardı.

• Antik Sparta’nın Köle Askerleri “Helotlar”

• Güçlü Roma Askerleri: 2000 Yıllık Boks Eldivenleri

Barutun tanıtımı, İsviçreli mızrakçılar için tabuta çakılan çivi oldu. 16. yüzyıldan sonra, paralı askerlerin Avrupa çapında görev yaptığı ordulara benzer taktikler ve oluşumlar benimsemeye başladılar.

Bu süre zarfında en iyi gösterileri Fransız Ordusu ile birlikte geldi. Onların hizmetleri Fransız Din Savaşları sırasında monarşi tarafından görevlendirilmişti ve 1562’de Dreux Savaşı sırasında olağanüstü bir hüner gösterdiler; bu sırada, bir İsviçreli mızrakçı birliği Katolik süvarileri gelene kadar Huguenot ordusunun ilerleyişini yavaşlattı.

Sonraki Yıllar ve Günümüzde Varoluş

İsviçreli askerler, 17. ve 19. yüzyıllar arasında bir dizi Avrupa ordusunda paralı asker olarak hizmet vermeye devam ettiler. Ancak tatbikatlarında, silahlarında ve taktiklerinde yapılan değişikliklerle mücadele etmek zorunda kaldılar.

[2] Bu terim, 14. yüzyılda İsviçre Konfederasyonu tarafından geliştirilen piyade birliği tarafından kullanılmak üzere 10 kolda 10 sıra askerin mızrak kullandığı askeri bir  taktikti.

[1] Zweihänder, 16. yüzyılın ilk yıllarında kullanılan iki taraflı büyük bir kılıçtır.

Çeviri: Sümeyra Gülel

• Kanatlı Süvariler: Avrupa’nın ‘Ölüm Melekleri’nin Yükselişi Ve Düşüşü

• Antik Dönemin Paralı Askerleri: Kelt Savaşçılar