Lukaria: Koruluk Tanrılarını Onurlandırmak
Temmuz başlarında kutlanan Poplifugia’da olduğu gibi bazı sonraki Romalı yazarlar Lukaria’yı Roma’nın Galyalılarla olan çatışmasına bağlamıştır. Ancak öyle görünüyor ki, Poplifugia gibi Lukaria’nın açıklaması da ismi de antik Roma tarımsal ritüellerinde yatıyor olabilir.
Romalılar Lukaria’yı Temmuz’un 19 u ve 21 i arasında kutlarlardı. Anlamı, detayları —hatta ayinleri ithaf ettikleri tanrı bile— bizler için kayıp. Tüm bildiğimiz, Romalıların festivali kutsal bir korulukta, Tiber Nehri ve Via Salaria[1] arasında bir yerde —Roma’yı Tiber ağzındaki bataklıklara bağlayan antik tuz yolu— kutladıkları.
Roma takvimi festivali kaydetmesine rağmen, anlamı konusunda Romalıların kendilerinin dahi kafası karışıktı. Temmuz başlarında kutlanan Poplifugia’da olduğu gibi bazı sonraki Romalı yazarlar Lukaria’yı Roma’nın Galyalılarla olan çatışmasına bağlamıştır. Ancak öyle görünüyor ki, Poplifugia gibi Lukaria’nın açıklaması da ismi de antik Roma tarımsal ritüellerinde yatıyor olabilir.
Lukaira ve Allia Muharebesi
Verrius Flaccus, M.Ö 1. yy da yaşamış Palestrina’da bir Fasti veya takvim hazırlamış bir şairdi. Romalıların Lukaria’yı Pincian Tepesi’nde kutsal bir koruda kutladıklarını iddia etti. Koruluk, mağlup Roma birliklerinin M.Ö 4.yy daki Allia muharebesi sonrası Galyalılardan kaçarak sığındıkları yerdi. Flaccus’a göre, Galyalılar Roma’yı yağmalarken Roma güçleri şehrin dışındaki ağaçlıklar arasında saklanıyordu.
Tüm hadise Roma tarihinin en kötüsüydü —sadece Galyalılar Romalılar onlara altınla ödeme yaptıklarında gittikleri için değil. Bu nedenle, Romalıların neden bu olayı kutlamak istediklerini anlamak zor. Ancak, bu müphem festivalin kutlanmasındaki kayda değer faktör muharebe değil koruluktur.
“Lucus”—The Grove
Lucaria adı “lucar” Warde Fowler’ın Romalıların festival oyunları masraflarını ödemede kullandıklarına inandığı orman vergisi veya “korulukların kutsal alındıları” kelimesinden türemiş olabilir. “Lucar” kelimesi aynı zamanda koru(grove) kelimesinin kendisiyle aynı anlamdaki “lucus” sözcüğüyle de yakinen ilişkilidir.
Her iki durumda da etimoloji, kutsal korunun Lucaria için hayati unsur olduğunu öne sürer. Arkaik Romalılar koruyu veya ormanlık alanları kutsal yerler olarak görüyorlardı. Bunlar vahşi, sahipsiz yerlerdi- ruhların yaşadığı yerlerdi.
Tarihi Roma döneminden kaydedilmiş tarımsal ritüeller, ruhlara ve onların ikametgahlarına olan bu antik Roma tavrını sürdürürler. Ormanların tanrısı Silvanus’a ait Roma rölyefi. Lukaria’da onurlandırılıp onurlandırılmadığını bilmiyoruz —tam anlamıyla kaybolmuş bir ilah.
“Tanrı da Olsan Tanrıça da” —Ruhları Onurlandırmak
İlgili Yazılar
Cato[2] “On Agriculture (Tarım Üzerine)” adlı eserinde yakınlarındaki arazide tarım yaparken bu ruhlara saygı göstermenin ve onların “suyuna gitmenin” ne kadar gerekli olduğunu ifade eder. Romalılar mantık çerçevesinde, yerel ruhların ana yurtlarının Romalı çiftçiler tarafından tarıma açılmasından mutlu olmayabileceklerinin farkındaydılar. Bu nedenle, herhangi bir arazi temizliğine yerinde saygı ve münasip hediyelerle eşlik etmek çok önemliydi.
“Bir korudaki ağaçların kesilmesinde riayet edilecek Roma formülü aşağıdaki gibidir” diye açıklar Cato. “Bir domuz kurban edilecek ve takiben şu dua edilecektir: ‘bu korunun adandığı Tanrı veya Tanrıça, bu kutsal korunun seyreltilmesi için bir domuz kurbanı almak hakkın olduğundan bu niyetle bu adağı ben ya da benim ricamla biri de yapsa meşrudur. Bu maksatla bu domuzu sana sunarken, sana bana, evime ve çocuklarıma şefkat ve merhamet göstermen için alçakgönüllülükle yalvarıyorum. Bu amaçla sunduğum bu domuzu almaya lütfedecek misin?”
Adetler bununla da bitmedi. Çiftçiler toprağı temizleyip ekilebilir hale getirdiğinde, halen “komşuları mutlu tutmak” gerekliydi.
“Eğer toprağı sürmek istiyorsanız” diye devam eder Cato “aynı yolla ikinci bir kurban sunarak şu sözleri ekleyin: ‘bu görevi yerine getirmek adına’ Çalışma devam ettiği sürece, ritüel her gün arazinin bir bölümünde yerine getirilmelidir ve eğer bir gün kaçırırsanız veya kamusal veya yerel festivaller araya girerse, yeni bir adak adanmalıdır.”
Pincian Korusuna Adanmış Bir Festival
Lucaria’nın, Pincian Tepesi’nin temizlenmesi sırasında uygulanan- Cato tarafından anlatılanlara benzer – ritüel uygulamalardan kaynaklanıyor olması muhtemeldir.
Pincian her zaman Roma’nın orijinal Yedi Tepe’sinden biri değildi. Ancak M.S 3.yy’da imparator Aurelian surları etrafında genişlettiğinde şehrin bir parçası haline geldi. Bu gerçekleşmeden önce bile Pincian, Roma’nın soyluları arasında popüler bir yerdi. Şehir dışında bir inziva için mükemmel bir yerdi ve ünlü Lucullus Bahçeleri, Pompeius ve Sallust dahil olmak üzere çeşitli villalar ve özel bahçeler ortaya çıkmaya başladı.
Ancak bu villaları ve bahçeleri inşa etmek için Romalılar önce kutsal koruyu yok etmek zorundaydı. Bu yüzden Romalıların Lukarialıları korunun ruhlarının—çiftçilik için değil, Romalı zenginlerin zevk bahçeleri için verilen— kayıplarını telafiye teşvik etmesi akıl almaz değildir.
Çeviri: Zeynep Şenel Gencer
[2] Marcus Porcius Cato (MÖ 234, Tusculum-MÖ 149), Romalı devlet adamı, hukukçu ve hatip
[1] Via Salaria, İtalya’daki eski bir Roma yoluydu. Roma’dan 242 km uzaklıktaki Adriyatik kıyısındaki Castrum Truentinum’a gidiyordu.
Yararlanılan Kaynaklar
Cato On Agriculture, Loeb Classical Library
Price and Kearns, (2003) The Oxford Dictionary of Classical Myth and Religion. Oxford University Press
W Warde Fowler, The Roman Festivals at the Period of the Republic, Macmillan and co, 1899.
Kaynak
historyandarchaeologyonline
