‘Havada Asılı Mezarlık’ – Antik Zamanlardaki ‘Tabutları Asma’ Geleneği
Birçok kültürde insanlar ölülerini, anılarına yaptırılan bir mezar taşı veya levhanın altına görünmeyecek şekilde gömerken; Çin, Endonezya ve Filipinler’deki bazı toplumlar yüzyıllardır atalarının tabutlarını kayalıkların ve uçurumların dik yüzlerine asıyorlar.
Birçok kültürde insanlar ölülerini, anılarına yaptırılan bir mezar taşı veya levhanın altına görünmeyecek şekilde gömerken; Çin, Endonezya ve Filipinler’deki bazı toplumlar yüzyıllardır atalarının tabutlarını kayalıkların ve uçurumların dik yüzlerine asıyorlar.
Çin’de asılı halde bulunan tabutlar, yerden 33 ilâ 164 fit yükseklikte bulunmakta; hatta bu yükseklik bazen 328 fite kadar ulaşmaktadır. Bilinen en eski tabutun, 3000 yıl öncesine dayandığı ve Fujian’ın doğusunda bir ilde olduğu söylenmektedir. Aynı zamanda buranın yerlileri, bu geleneğin çok uzun zamandır sürdürüldüğü ancak birçok tabutun iyi muhafaza edilmemiş olduğunu söylemişlerdir.
Tabutları asma geleneği, merkez Çin’de, çoğunlukla da Himalaya eteklerinden Çin’in doğu kıyılarına doğru akan büyük Yangzte Nehri’nin güneyindeki izole ve ulaşılması neredeyse imkânsız olan vadilerinde bulunmaktadır.
Tabutlar hem mağaralarda hem de kayalıklarda birçok farklı şekilde durmaktadır, ancak aşağıdan bakılarak ayırt edilmeleri oldukça zordur.
Bilinmeyen Defin Geleneği
Bu antik ve olağandışı Çin ölü defin geleneği çok fazla bilinmemektedir. Nasıl ve niçin insanların ölülerinin cenazelerini yerin üstüne defnetmeyi tercih ettikleri tamamıyla açıklanmamıştır.
Bazıları bu geleneğin, toprağın tarıma uygun hâlde kalması için sürdürüldüğünü savunurken; eski edebi eserler bu geleneğin merhumları onurlandırmak için gerçekleştirildiğini söylemektedir.
Birçok farklı çeşitteki tabutlar, çoğunlukla bütün bir tahta parçasından yontulmuştur. Asılı hâlde bulunan tabutlar ya dağlar gibi dikey yüzeylerden dışarı doğru çıkıntı yapan kirişlerin üzerinde bulunmaktadır ya da tepelerin yüzlerindeki mağaralara yerleştirilmiş; aynı zamanda dağ yüzlerindeki doğal taş oluşumlarına da oturtulmuş hâlde bulunmaktadır.
Bu tabutların, ölülerin bedenlerinin hayvanlar tarafından ulaşılmasını engellediği söylenmektedir ve bulundukları konum da yıkımlara karşı onları daha dayanıklı hâle getirmektedir.
Ruhani yönden, Bo halkı dağ kayalıklarını cennete ulaşmak için bir merdiven olarak gördüler ve tabutları yükseğe defnederek merhum kişiyi cennete daha fazla yaklaştırdıklarına inandılar.
İnşa Teknikleri, Mağara ve Kayalıklara Taşıma
Ancak, bu ahşap tabutların, bazıları nehirden 1000 fit (304.8 metre) yükseklikte olan mağaraların içine nasıl yerleştirildiği halen bilinmemektedir.
İlgili Yazılar
Tabutlar genellikle üç farklı şekilde inşa ediliyor. Birincisi kazık stili. Kayalıkta kazıkların tabutu desteklemek için yerleştirileceği iki ya da üç delik açılır.
Diğer bir yöntem, kayalıklarda mağaralar oymak ve tabutları direkt olarak içine yerleştirmektir. Diğer yöntem ise, tabutları doğal mağaralara veya iki tepe arasındaki çatlaklara yerleştirmektir.
Yaygın Antik Gelenek
Bu gelenek, Bo halkı (bugünkü güney Siçuan ve kuzeybatı Yünnan illeri arasında kalan bölgede yaşayan bir kabile) ve Filipinler’in kuzeyindeki Luzon’da yaşayan Igorot halkı (genellikle Sagada olarak anılır) arasında bilinmektedir. Sagada kabilesi bu tabut asma geleneğini günümüze kadar gerçekleştirmiştir ve bu gelenek 2000 yıldır varlığını sürdürmektedir.
Merkez Çin’in Hubei eyaletindeki insan yapımı mağaralarda bu tabutlardan yoğun olarak bulundu. “Periler Mağarası” (Cave of the Fairies) olarak adlandırılan ve 50 metre boyunca yayılan bu tabutlar, Tang Hanedanlığı döneminde (MS. 618-907) etnik bir grup olan Bo halkına aittir.
Tabutlar yalnızca asmalarla sabitlenmiştir ve daha uzun süre asılı kalmaları için derin oluklara yerleştirilmişlerdir; ancak nihayetinde asmalar koparak, tabutlar yere düşmekte ve bir sonraki nesiller için yer açılmaktadır. Tabutların geleneksel tabutlardan çok daha küçük olduğu bahsetmeye değerdir, bunun sebebi ise Igorot halkının akrabalarını cenin (fetüs) pozisyonunda defnetmeleridir.
İnanışlarına göre, herkes geldiği şekilde dünyayı terk etmelidir.
Tabut asma geleneği aynı zamanda, 2000 yıl önce Daning Nehri’nin yakınlarında yaşamış olan Pu halkının da defin geleneklerinden biriydi. Tabut ne kadar yukarı asılırsa, ölüye (kişinin babasına, yaşlılara ve atalarına) gösterilen saygı da o oranda artardı.
Bu ahşap tabutların, bazıları nehirden 1000 fit (304.8 metre) yükseklikte olan mağaraların içine nasıl yerleştirildiği ise halen gizemini sürdürmektedir.
Çeviri: Seçil Akın