Büyük Gizem: Hristiyan Gladyatör Var Mıydı?
Şiddet ve militarizm sevgisiyle bilinen Roma, gladyatör dövüşlerinden oldukça keyif aldı. Hristiyanlar ise bu dövüşlerde ideal kurbanlardı. Peki hiç Hristiyan gladyatör var mıydı?
Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlara yapılan zulüm bir sır değil. Hristiyanlar, imparatorluğun muvaffakiyeti için hayati önem arz eden Pagan tanrılara ibadet etmeyi reddederek imparatorluğun güvenliği için büyük bir tehdit oluşturdular. Onlar Romalılar’ın gözünde iyi vatandaşlar değildi, çoğu zaman orduya katılmayı reddettiler çünkü diğer insanları öldürmek istemediler. Hristiyanlar çoğu kez yurttaşlık görevlerine itiraz ettiler, çünkü bu görevleri yozlaşmış, dünyevi bir sistemin bir parçası olarak gördüler. Hristiyanlar, Roma toplumundaki en önemli üç şeye sırt çevirdiler: Tanrı’ya ibadet, devlete karşı yerine getirilmesi gereken görevler ve İmparatorluğun savunulması. Roma söz konusu olduğunda, Hristiyanlar halkları için hiçbir amaca hizmet etmedi.
Şiddet ve militarizm sevgisiyle bilinen Roma, gladyatör dövüşlerinden oldukça keyif aldı. Hristiyanlar ise bu dövüşlerde ideal kurbanlardı. Bu, tek zulüm yöntemi olmasa da, hem Hristiyanlık hem de Roma tarihine göre oldukça yaygındı. Hristiyanlar’ı öldürmek için en çok tercih edilen yöntem ise aslanlara yem etmekti. Hristiyanlar gladyatör olarak kabul edilebilir mi peki? Köleler çoğunlukla oyunlar için kullanılırdı. Bu nedenle bazı Hristiyan kölelerin gladyatör olması muhtemel görünüyor. Ancak durum böyle değil. Nedeni ise enteresan…
Onurlu Ölüm ve Roma Gladyatörü
Romalılara göre gladyatörler dövüş etiği modelini sağlayan kişilerdi ve iyi savaşan / iyi ölen insanlara birer örnektiler. Bu kavgaları önemsediler, çünkü toplumlarında büyük bir öneme sahip olan “şeref”le ilgiliydiler. Arenada kendini kanıtlayabilen bir köle gladyatör, özgürlüğünü kazanabilirdi. Roma İmparatorluğu’nda tercih edilen kahraman modeli iyi savaşan ve onuruyla ölendi. Ölüm, bir gladyatör için çoğu zaman kaçınılmazdı, fakat ölümle yüz yüze gelmek Romalıların gözünde çok onurlu sayılırdı. Bu kanlı kadere gönüllü olarak gidenler de vardı. Bazı akademisyenler, oyunların en çekişmeli olduğu dönemde (M.Ö 1. yüzyıl) gladyatörlerin yarısının gönüllü olarak geldiklerini tahmin ediyorlar.
Oyunun cazibesine kapılan aristokratların olması hayret verici! Kendini arenaya atan imparatorların olması bir paradoks yaratıyor. En üst sosyal sınıfa ait olan imparatorlar, halkın huzuruna çıkarak dövüşüyorlar. Caligula, Titus, Hadrian, Lucius Verus, Caracalla, Geta ve Didius Julianus’un hepsinin kendi saltanatları sırasında arenaya katıldığı söylenir. Ancak, yukarıdakilerin hiçbirinin herhangi bir ciddiyetle rekabet etmediği ve sadece kendileri için bir popülist geçit töreni sergiledikleri ortada. Yine de, bir imparator bile rol yapabiliyorsa Romalıların bunu yapabilecek bir Hristiyan’ı düşünmesinin hiçbir yolu yoktur.
İlgili Yazılar
Romalı bir gladyatörün çilekeş acısı alkışlanacak, ancak bir Hıristiyan’ınkine gülünecekti. Hristiyanlar şerefiyle ölemeyeceği gibi Romalı gladyatörlerin onuruna da asla erişemeyeceklerdi. Bunun nedeni ise Hıristiyanların, savaşırken diğer insanlar gibi görülmemeleriydi. Bir Hristiyanın kendini inkâr etmesi, bir gladyatörün kendini inkâr etmesinden farklıydı. Kendini feda etme şerefi aslında kendi fedakârlığı içinde değil, onun yerine İsa Mesihlerinin ıstırabına benzetilmişti. Böylece Romalılar Hristiyanlar’a onurlu bir ölüm bahşetmedi. Bir Hristiyan gladyatörün ölümü, gerçek bir gladyatörün, bir onur ve mükemmellik adamının ölümü olmayacaktır.
Dolayısıyla Romalıların Hıristiyanlara karşı zulmü, fiziksel iken, her şeyden önce psikolojikti. Romalılar, kana susamış gibi gözükseler de onlar da insandı. Bu insanlara zulmetmek için önce onları insanlıktan çıkarmak zorunda kaldılar. Bunu yapmak için, bu yasadışı mezhebin mensuplarının, onurlu bir şekilde yaşamak ya da ölmekten aciz olduklarına inanmışlardı. Halkın nazarında saygısızlık yapan Hristiyanlar kolayca zulüm görebiliyordu.
Elbette bu olay böyle sonuçlanmadı… Hristiyanlık en güçlü dinlerden biri oldu ve Romalılar’ın yadsınamaz güçlerini ellerinden aldılar. Neyse ki Hristiyanlar, Romalılar’a aynı zulmü yaşatmadı. Eski pagan zalimlerini arenaya atmak yerine, oyunları yaklaşık bin yıl süreyle yasakladılar.
Çeviri: Eylül Özgiray
Kaynak
Ancient-Origins