İsrailli arkeologlar, yaklaşık 1200 yıl önce bir fırında çalışan çömlekçinin kişisel birikimi olduğuna inanılan, içerisinde altın paralar bulunan eski bir ‘domuz kumbarası’ keşfettiler. Abbasîlerin döneminden kaldığı düşünülen altın paralar, bir orta çağ sanayi bölgesinde ortaya çıkarıldı. Bulgu, Yahudi’lerin hediyeleşip kutladıkları Hanuka bayramında ortaya çıktı.
Arkeologlar altın sikkeleri İsrail’in merkezi, Yavne’de buldular. Liat Nadav-Ziv ve Dr. Elie Haddad’ın önderliğindeki takım, neticesinde yeni bir yerleşim bölgesi olacak olan bir alanı kazıyorlardı ve incelemeyi İsrail Tarihi Eserler Kurumu adına yönetiyorlardı. Takım çok sayıda kayda değer olmayan eser buldu, ta ki küçük bir testiyle karşılaşıncaya dek…
Altın Sikkelerle Dolu Bir Testi
Nadav-Ziv, The Jerusalem Post gazetesine konuşmasında ‘’Kazı sırasında bulunmuş eserleri kataloglarken aniden sevinç çığlıkları duydum.’’ dedi. Çığlıklar kıdemli arkeolog Marc Molkondov’dan gelmişti ve takımı kazıdaki bir noktaya yönlendirdi. Birkaç madeni para ile dolu küçük, çatlak bir testi ortaya çıkardı. Bu, açıkça önemli bir keşifti.
İsrail Tarihi Eserler Kurumu’ndan nümismat Dr. Robert Kool, sikkeleri inceledi. Hepsi milattan sonra 7 ve 9. yüzyıl Abbasîler döneminin başlarına dayanmaktaydı. Abbasî Halifeliği ise sanatın, sanayinin ve bilimin geliştiği İslam’ın Altın Çağı olarak kabul edilmektedir. Bulunan en önemli paralardan biri Harun Reşid’in (MS 786-809) hükümdarlığındaki dönemden kalma altın dinardı. Abbasî halifeliğini gücünün ve zenginliğinin zirvesinde yönetmiş ve The Jerusalem Post’a göre, Binbir Gece Masalları ya da Arap Geceleri olarak bilinen klasik hikâye koleksiyonunda önemli bir figürdür.
Testinin içindeki altın sikkeler esasında İsrail’de bulunmamıştır. The Jewish Press’in haberinde, Dr. Kool sikkelerin Modern Tunus bölgesinde Kuzey Afrika’da hüküm süren Ağlabid hanedanı tarafından verilen altın dinarlar olduğunu belirtmiştir. Hanedan fazlaca özerk olmasına rağmen başkentleri Bağdat olan Abbasîlerin kontrolünün altındaydı.
Altın Sikkeler ile Hanuka Hediyeleri
Sikkeler büyük bir Yahudi bayramı olan Hanuka esnasında keşfedilmişti. Sekiz günlük bayram süresince insanlar birbirlerine madeni para hediye eder ve bazen de altın çikolatalarını takas etmektedir. Kool, The Times of Israel tarafından şu sözlerle alıntılanmıştır: ‘’Hiç şüphesiz, bu keşif bizim için harikulade bir Hanuka hediyesi oldu.’’
İlgili Yazılar
Yavne’deki kazı çevredeki bir höyükten uzak olmadığından çok sayıda fırın ortaya çıkarıldı. Fırınlar, Bizans’ın sonlarından Erken Abbasî dönemine (MS 600-900) kadar çanak çömlek imalatında kullanılmıştır. Bu da alanın öncesinde bir sanayi merkezi olduğuna dair fikir vermektedir. Tencereler, kavanozlar ve kaseler fırınlarda üretilmiştir.
Çömlekçinin Domuz Kumbarasındaki Altın Sikkeler
Hazineyle dolu testi höyüğün girişlerinden birinin yakınında ortaya çıkarıldı. The Jerusalem Post’un bilgilendirmesine göre bu bulgu, çömlekçinin kişisel birikimlerini tuttuğu bir ‘domuz kumbarası’ olabilirdi veya sikkeleri bir noktada saklaması ve kurtaramamış olması da muhtemeldi.
Yavne sitesi uzun bir tarihe sahiptir. Bulgu, Pers Ahameniş İmparatorluğu (MÖ 5 ve 4. yüzyıl) döneminde şarap üretimi yapılan bölgede keşfedildi. Ve şarap bölgede önemli ölçüde üretilmekteydi. The Jerusalem Post, Dr. Elie Haddad’ın bu konuya dair şu sözlerine yer vermiştir:
‘’Bölgede bulunan fıçıların boyutu ve sayısının, Yavne’nin eski nüfusunun yerel ihtiyaçlarının ötesinde, şarabın ticari ölçekte üretildiğini gözlemledim.’’
Bölgenin diğer bölgelere şarap ihraç ettiği açıkça anlaşılmaktadır.
Altın sikkelerle dolu bir testi başlı başına önemli bir bulgudur. Keşif, Orta Çağ’daki önemli bir sanayi merkezi hakkında daha fazla bilgi edinmemize ve Abbasîler döneminde gelişip büyüyen uluslararası ticaret ağında, bölgenin rolünü kavramamıza yardımcı olmaktadır. Yavne’nin sonraki kazılarında Antik ve Orta Çağ geçmişini gözler önüne serecek daha çok eserin bulunacağı ümit ediliyor.
Çeviri: Gizem Yüksel
Kaynak
Ancient-Origins