Spartaküs: Romalılara Karşı Kölelerin Lideri Bir Gladyatör – Bölüm 1

Trakya doğumlu Romalı gladyatör Spartaküs, şu an herkesin gözünde bir efsane. Bugüne kadar, bu asi kölenin kudretini ve onun sağlam davasının gücünü vurgulamak için birçok kitap, film ve TV şovları yapıldı. Ancak, Televizyonun geçmişi anlatma şekline dikkat etmek gerek. Spartaküs gerçekte kimdi? Açıkçası bu, klasik yazar tutarsızlıkları ve önyargıları nedeniyle tam olarak bilinemiyor. Bildiğimiz şey ise, onun Roma Hükümeti üzerindeki etkisi; medyanın onu hatırlamak istediği şekilde soyluların isteklerini değil yalnızca kendi asiliğini yansıtan bir resim.

### Spartaküs İsyanı Yazısının 2. Bölümünü Okuyun

Spartaküs Kimdi?

Spartaküs’ün hikayesi, Yunanistan’ın kuzeyinde, İtalya’nın ise doğusunda bulunan Trakya’da başladı. Asıl kökeni ise tartışmaya açık bir konu: yazar Florus, paralı bir asker olduğunu iddia ederken Plutarch’a göre de göçebe bir kabileden geliyor. Ancak, Plutarch, Florus ve nispeten güvenilir klasik kaynaklara bakılırsa, Spartaküs bir şekilde Trakya’yı terk edip Roma ordusunun bir parçası oldu. Onlara hizmet etmek için esir alınsa da ya da bunun için gönüllü olmaya zorlansa da Spartaküs, karanlık bir dönüm noktasıyla Capua’da tutsak edilene kadar – ki orası gladyatörlük eğitim okuluna gittiği yerdi – bir süre boyunca Eski Roma tümenlerinde hizmet etti. Şunu anlamak önemli ki; bir gladyatörün hayatı filmlerdeki kadar olağanüstü ve göz alıcı değildi. Gladyatör olmak bir onur olarak görülmüyordu: Onlar daha çok azılı suçlu ya da efendilerini rahatsız eden köle konumundaydılar. Eğitim okulu, acımasızlığın olduğu şiddetli ve disiplinli bir yerdi; Kimse oraya gönüllü olarak katılmazdı. Gladyatör sporu Eski Roma’nın en yaygın aynı zamanda en heyecanlı sporlarından biriydi fakat bu sadece izleyiciler için geçerliydi. Eski Romalılar, suçluların ölümle buluşmalarını izlemekten heyecan duyuyorlardı. Tıpkı günümüzdeki oyun kurucu yıldızlar gibi, insanların sürekli olarak tezahüratlar yaptığı kendilerine has eski ‘fan kulüp’ biçimlerini oluşturan birçok özel gladyatör vardı.

Bununla birlikte, bazı gladyatörler şöhretlerinden memnun olsa da her şöhret geçiciydi. Çeşitli savaş türlerinde eğitilmişlerdi ve vahşi hayvanlarla yarıştırılıyorlardı, çünkü eğlencenin bir kısmı da gladyatörlerin parçalara ayrılmadan önce ne kadar dayandıklarını izlemekti. Gladyatörler dayanıklı çıktığında ise, ölmeleri bekleniyordu ve hatta bazı durumlarda ölmeleri için oyunlarda hile yapılıyordu. Gladyatörler çok kötü ve çok sert bir hayat yaşadılar ve sadece bazıları gerçekten böyle bir cezayı hak ediyordu. Spartaküs’ün nasıl onlardan biri haline geldiği ise, hayatıyla ilgili çözülemeyen sırlardan biri.

### Antik Roma’nın Kısa Bir Özeti: Colosseum

### Roma’nın Başına Bela Olmuş Düşmanları Listemizi İncelemelisiniz

İsyana Liderlik

Spartaküs, bir süre boyunca gladyatörlük hayatında mücadelesini verdi. En sonunda ise, sert eğitim rutinleri, Roma askerliğinden indirildiği için maruz kaldığı hakaretler ve hayatını hayvani bir tutumla yaşamaya zorlamalarının adaletsizliği yüzünden, Spartaküs, M.Ö 73’de Capua Okulu’ndan kaçmak üzere gladyatörleri topladı. Spartaküs ve 70 gladyatör, çıkış yolunda mücadele etmek için çoğunlukla mutfak gereçleri kullanarak Capua’yı şehrin dışına kadar yağmaladılar ve savunma pozisyonu oluşturmak için Vezüv Dağı’na kaçtılar.

Bilim adamlarının, Spartaküs’ün bir çeşit resmi askeri eğitim aldığı konusunda nispeten kesin konuşması, onun stratejik hamlelerine dayanıyor. Vesuvius’a karşı yaptığı manevra ve Capua’yı talan etmesi onun yalnızca kafasına eseni yapan bir köle olmadığını ortaya koyuyor. Buradaki ironi de şu ki: Spartaküs, bu manevralar konusunda tam da kaçtığı adamlardan eğitim almıştı yani, Roma tümenlerinden. Askeri kaynaklara bakılırsa, Spartaküs ve diğer köleler gruplarını iki parçaya bölerek kendi hiyerarşi formlarını yarattı – bu gruplardan birini kendisi diğerini ise Crixus adında bir kelt (Britanya ve Galler’in Roma dönemi öncesi halkı ve onların soyundan gelen) ya da klasik metinlerde belirtildiği gibi ‘’kıvırcık saçı olan’’ yönetiyordu. Güçlerin özellikle neden ayrıldığı belirsiz olsa da Spartaküs ve Crixus’un ordularındaki herkesin eşit statüde olmasını sağlamak için hiyerarşik bir düzen oluşturması akıllıca bir fikirdi. Çünkü böyle bir düzenleme olmasaydı, içteki güç mücadelesi riskiyle karşılaşacaklardı.

### Roma’da Gladyatörler Hakkında Mide Bulandırıcı Gerçekler

Crasusus Sorumluluğu Alıyor

Romalılar, Spartaküs ve adamlarının Vesuvius’a kaçmasını önleyemedi. İsyan esnasında şans gladyatörlerden yanaydı çünkü birçok Roma tümeni Hispania’daki isyan ve Pontus’daki Üçüncü Midriyatik Savaşı (Ermenistanda Pontus’un 5. Mithridates’e karşı yapılan 3 savaşın sonuncusu ve en uzun olanı) yüzünden kayıp veya esirdi. Bununla birlikte, Spartaküs’ün askeri becerilerini bir kez daha göz ardı edemeyiz, çünkü geçmişteki iki köle ayaklanması da savaş suçu olarak değil basit politik meseleler olarak ele alınmıştı. Ancak, Spartaküs’ün bu girişimi, geri kalan Roma tümenlerinin de katılımını gerekli kıldı. Bu olaydan sonra, Praetor Gaius Claudius Glaber’in (Vesuvius’da MÖ 72’de) Spartaküs’ün kampını kuşatma ve onları aç bırakma konusundaki başarısız oldu ve ardından Glaber’in kuvvetleri katliama uğradı. Aynı yıl içerisinde, Roma Senatosu Spartaküs ve Crixus’un gruplarını parçalamak için iki adam daha gönderdi: Lucius Gellius Publicola ve Gnaeus Cornelius Lentulus Clodianus. Crixus yenilgiye uğrasa da Spartaküs’ün Romalı generalleri ve ordularını yok etmesi çok zaman almadı. Spartaküs ve adamları, çoğu Roma güçlerinin o zamanda Cumhuriyet’te bulunmaması konusunda şanslı olsa da Spartaküs, İtalya çapında öyle dalgalar yarattı ki Senato onun ardından herhangi bir orduyu göndermek zorunda kaldı. Roma’nın gelecekteki ilk Triumvirate (üç kişilik yönetim) ‘nin üçte biri olan Lincinius Crassus da bu hizmette gönüllü oldu.

Yazının 2. Bölümüne Sitemizden Ulaşabilirsiniz.

İNGİLTERE’NİN 10 ROMA AMFİTİYATROSU

GİZLİ KALMIŞ BİR ROMA KENTİNE SEYAHAT “EMERİTA AUGUSTA”

ROMA’NIN KALBİNDEKİ KOLEZYUM’UN BİR BENZERİ TOSKANA’DA AÇIĞA ÇIKARILDI

Çeviri: Özge Sertbaş

References

Appian “Civil Wars.” Penelope: University of Chicago. June 20, 2013. Accessed October 31, 2014. http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#120.

Appian. Roman History, Vol. II, Books 8.12-12. Translated by Horace White. (Harvard University Press: Harvard, 1912.)

Florus. Epitome of Roman History (London: W. Heinemann, 1947.)

Fox, Robin Lane. The Classical World: An Epic History from Homer to Hadrian (New York: Basic Books, 2006.)

Plutarch. Fall of the Roman Republic. Translated by R. Warner. (London: Penguin Books, 1972.)

Sallust. The histories, Vol.2, Books iii-v. Translated by Patrick McGushin (Oxford: Oxford University Press, 1994.)