San Vitale Bazilikası, Venedik ve Bologna’dan gelen günübirlik gezginlerin uğrak yeri olan Ravenna’nın, Bizans duvar mozaiklerini görmek için gidilebilecek en özel ve önemli noktasıdır.
San Vitale Bazilikası, İtalya’nın Ravenna kentinde görülmesi gereken en önemli yerlerden biridir. Bu kilise erken altıncı yüzyıldan kalmadır ve Bizans tarzı duvar mozaikleri kadar mimarisiyle de ilgi çekicidir. Mozaikler, İstanbul dışındaki en büyük ve en iyi korunmuş mozaiklerdir ve yüzyıllar boyunca kilise mimarisini etkilemiş tarzın güzel örneklerindendir. San Vitale, aynı zamanda, Büyük Justinianus zamanından günümüze kadar bozulmadan ve değişmeden kalan tek kilisedir. Bahçedeki küçük Galla Placidia Mozolesi de sanat tarihi açısından önemli bir eserdir.
Ravenna’daki San Vitale Bazilikası
San Vitale Kilisesi’nin inşası, MS 525’te Ostrogot Kralı Büyük Theodoric’in saltanatının sonunda başlamış, ancak MS 547’de İmparator Justinianus’un saltanatı sırasında tamamlanmıştır. Mimarisi ve süslemeleri, Justinian dönemi eserlerinde yapı malzemesi olarak popüler olan büyük yassı taşlar da dahil olmak üzere doğu ve Bizans etkilerini açıkça göstermektedir.
Kilise, merkezden kubbeli sekizgen bir oturuma sahiptir. Bu sekizgen, bir dizi pasaj’a erişim sağlayan yüksek kemerlerle çevrilidir. Bu, binaya hem aydınlatma hem de bina yapısı açısından şaşırtıcı bir ferahlık verir. Yapıya bakılınca bazilika isminin, üç nefli mimariye değil, yapının dini statüsüne atıfta bulunduğu açıkca anlaşılmaktadır.
San Vitale, yüzyıllar boyunca kilise mimarisini etkiledi. Bunun en bilinen örneklerinden biri, Frankların Ravenna’da gördüklerinden büyük ölçüde etkilenerek yaptıkları Almanya’nın Aachen kentindeki Charlemagne İmparatorluk Katedralidir.
San Vitale, orijinal tasarımını büyük ölçüde değiştirmeden korumuştur. Yıllar içinde yapılmış küçük eklemeler arasında çapraz tonozlar ve yeni bir doğu geçişi bulunur. On dokuzuncu yüzyıldan beri gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sırasında diğer eklemeler ve süslemeler yapıdan çıkarılmıştır.
Merkez kubbe 15.70 m ölçülerindedir ve tipik olarak bu dönemde kullanılan kil boru halkalarından yapılmıştır. (Kubbe, dışarıda bir piramit çatı ile gizlenmiştir.) Barok kubbe süslemeleri ve diğer freskler on sekizinci yüzyıldandır.
San Vitale’deki, özellikle çevredeki bazı zemin mozaikleri orijinal Bizans dönemi eseridir, ancak labirent dahil bir çok kısım, daha yeni dönemlerden kalmadır.
San Vitale Bazilikası’nın Mozaikleri
Muhteşem mimarisinin yanı sıra San Vitale’deki mozaikler de başlı başına dikkate değer. Bunlar, günümüz İstanbul’unun dışındaki en büyük ve en iyi korunmuş Bizans mozaikleri olarak kabul edilir.
Tüm apsis ve sunak alanı hala orijinal mozaikleri ile kaplıdır. Merkezi kemer altında İsa ve on iki havari de dahil olmak üzere toplam on beş figür bulunur. Kullanıldığı dönemde yöneticilerin yaşam alanı olan alanın merkezinde, çok sayıda bitki ve hayvanla süslenmiş dört köşesinden melekler tarafından taşınan bir madalyon üzerinde Tanrı’nın Kuzusu’nun betimlemesi bulunur.
İlgili Yazılar
Sunak alanındaki mozaiklerin çoğu, İbrahim, İshak, Musa, Yeremya ve İşaya’nın hayatından sahneler de dahil olmak üzere Eski Ahit figürlerini ve olaylarını göstermektedir.
Dört evangelist (Matta, Mark, Luka ve Yuhanna), ilgili sembolleri ile pencerelere bitişik tam boy figürler şeklinde temsil edilmektedir.
Apsis teofanisinde, evreni temsil eden mavi bir küre üzerinde sakalsız bir Mesih oturur. O, Aziz Vitale’ye şehitlik tacını sunarken, Piskopos Ecclesius İsa’ya kilisenin bir modelini sunar.
Aziz Vitale kiliseyi inşa edenlerden biri olduğu için, bu özel mozaiğin 525’ten kısa bir süre sonra yapılmış olduğu oldukça kesindir.
Justinian ve Theodora Mozaikleri
San Vitale’deki en ünlü iki mozaik kesinlikle biraz daha yakın tarihlidir ve Bizanslıların (Doğu) Roma İmparatorluğu için Ravenna’yı yeniden fethettiği 540’tan sonra yapıldıkları düşünülmektedir. Bu mozaikler, İmparator I. Justinian (Büyük) ve eşi Theodora’yı Ravenna’nın hükümdarları olarak gösteren siyasi ifadelerdir. (Justinian aslında Ravenna’yı hiç ziyaret etmemiştir.)
Justinian Mozaiği kuzey apsis yan duvarında alt yerleşimlidir. (Doğu) Roma İmparatorluğu’nun imparatoru I. Justinian’ı, imparatorluğun mor rengine bürünmüş ve aziz benzeri bir hale ile betimler. Etrafı saray görevlileri ve kilise liderleriyle çevrilidir, bunlardan sadece Piskopos Maximianus, adını mozaiğe dahil ettirmeyi başarmıştır.
Güney apsis yan duvarında Theodora Mozaiği bulunur. Burada imparatorun değerli karısının da bir aziz halesi vardır ve onu saray hanımları izler. Figürlerin Roma tarzı pahalı giysileri çok gerçekçi bir şekilde işlenmiştir. Theodora, tüm Roma tarihinin en güçlü kadınlarından biri olarak döneminde de oldukça tartışmalı bir kişilikti.
San Vitale Bazilikası’na, Ulusal Müze’ye de ev sahipliği yapan kompleks ve revakların arkasından girilir. (Müze ziyareti isteğe bağlıdır.) Bazilikanın arka bahçesindeki Galla Placida Mozolesi oraya kadar gitmişken gözden kaçırılmaması gerken bir eserdir. Bu iki eser Ravenna’ya yapılan herhangi bir ziyaretin en önemli iki noktasını oluşturur.
Çeviri: Özgür Yolcu
Kaynak
european-traveler