Ubasute: Yaşlıları Ormana Bırakma Geleneği
Ubasute yaşlı ya da hasta yakınlarının ormanın ücra bir köşesinde ölüme bırakmak anlamına gelen eski bir Japon halk adeti.
Ubasute yaşlı ya da hasta yakınlarının ormanın ücra bir köşesinde ölüme bırakmak anlamına gelen eski bir Japon halk adeti. Bu adet her ne kadar Japon efsanelerince onaylanmış da olsa yaygın olup olmadığı konusu hala net değil. Bugün ise günümüz Japonya’sında bu pratiğin farklı şekilde de olsa canlandığı görülüyor.
Ubasute aynı zamanda obasute olarak da bilinir ki bu yaşlı bir kadını terk etmek anlamına gelir. Bir diğer kullanılan terim ise ebeveyni terk etmek anlamına gelen oyasute’dir. Ubasute yaşlı insanları öldürmenin (senicide) bir çeşididir ve kişiyi dağ tepesi ya da ıssız bir yere ölümde terk etmektir. Fuji Dağı’nın kuzeybatı ayağındaki sık ormanların bunun için oldukça popüler bir yer olduğu düşünülmektedir.
Ubasute Efsaneleri
Ubasute birçok efsaneye konu olmuştur. Bu efsaneler her ne kadar bir yakını terk etme üzerine olsalar da aslında aileye saygıyı öğütlerler. En bilinen anlatılardan olan Ubasuteyama’da annesini bırakmak için onu dağ tepesine çıkaran çocuğun annesinin bütün yolu oğlunun kolay geri dönmesi için kemikle işaretlemesi anlatılır. Bu hikâye annenin her şeyin farkında olmasına rağmen bu yaptığıyla oğlunu hala önemsediğini ve sevdiğini gösteren kuvvetli bir detayı barındırır.
Hindistan’dan gelen bir diğer anlatı da yaşlılardan nefret eden bir kral hakkında. Bu kral yetmiş yaşını geçmiş herkesin sürgüne gönderilmesi için bir yasa çıkarır. Kralın bakanlarından biri ise annesini çok sevdiği için annesinin sürgün yaşı geldiğinde onu evde gizli bir odaya saklar. Yıllar geçer komşu krallık hükümdarı bir bilmece yollar ve eğer kral bu bilmeceyi doğru bilemezse topraklarının işgal edileceğini bildirir. Bilmecede birbirine çok benzeyen iki attan hangisinin yavru olduğunun bulunması istenir. Kral bulmacayı çözmeye söz veren bakanından yardım ister.
İlgili Yazılar
Bakan bu bilmeceyi çözemez ancak yaşı sayesinde çokça bilmece duymuş olan annesine götürür. Annesi de oğlundan atların önüne çimen koymasını ister ve geri adım atanın anne olduğunu söyler. Bunun ardından daha pek çok bilmece sorulur ve bakan yanıtları annesinde arar. En sonunda komşu hükümdar pes eder ve müttefik olmaya karar verir. Kral bunun üzerine bakanı çağırır ve bilgisinin kaynağını sorar. Bakan krala gerçeği anlatır. Kral bunun üzerine kızmak yerine sürgün yasasını kaldırır ve yaşlıları onurlandırır.
Peki Ubasute Sadece Bir Hikâye mı Yoksa Gerçek mi?
Ubasute’nin oldukça yaygın bir şekilde uygulanmış olduğuna dair kanıt bulunmaması onu çoğunlukla halk masalları kapsamıyla sınırlandırmıştır. Ancak yine de bu hikayeler günümüzde bu pratiğin gün yüzüne çıkmasında etkili oluyor gibi görünüyor. Buna örnek olarak 2015 yılında 63 yaşındaki bir adam hasta kardeşini dağda ölüme terk ettiğine dair bir rapor bulunmaktadır. Bir başka örnek ise 2018 yılında bir kadın yaşlı babasını ölüme terk ettiği için tutuklandı. Artan fakirlik nedeniyle yaşlı akrabalarını hastanelere ya da bakım evlerine yollayan kişi sayısı da her geçen gün artıyor. Gerek yaşlı nüfusun çokluğu gerekse de ekonomideki durgunluk bu eski adetin zamanla daha da yaygınlaşacağını gösteriyor.
Çeviri: İrem Oltan
Kaynak
Ancient-Origins