Nereye Dergisi
Arkeoloji, Tarih, Gezi, Seyahat ve Yaşam Kültürü Dergisi

Kudretli Gamalı Haç (Swastika) Sembolü ve Onun 12.000 Yıllık Tarihi

Yaşam ve sonsuzluğun sembolü olarak binlerce yıl boyunca kutsal kabul edilen bir sembolün, nefret sembolü haline gelmesi pek ironiktir.

1 5.403

Gelmiş geçmiş en nefret edilen adamlardan biri tarafından 20. yüzyılda kullanılmış olan Gamalı Haç; günümüzde, milyonlarca insanın katliamını ve Dünya’daki en yıkıcı savaşlardan birini temsil ediyor. Ancak, bu sembolü ilk kullanan Adolf Hitler değildi. Aslında, ondan binlerce yıl önce, birçok medeniyet ve kıta çapında olumlu ve kudretli bir sembol olarak kullanılmıştı.

Bir Gamalı Haç, pek çok kültürde yer alan, farklı anlamlara sahip ve farklı stillerde çizilmiş bir semboldür

Gamalı Haç’ın Manevi Kökeni

Hindistan ve diğer Asya ülkelerindeki Hindular ve Budistler için gamalı haç binlerce yıl boyunca önemli bir sembol olmuştur. Bugün bile halen bol miktarda (tapınaklarda, otobüslerde, taksilerde ve kitap kapaklarında) görülebilmektedir. Bu sembol Antik Yunan ve Roma kültürlerinde de kullanılmış olup, 4000 yıl önce var olan antik Truva şehrinin kalıntılarında görülebilir. Antik Druitler ve Keltler’in de sembolü kullandıkları, keşfedilen pek çok yapıtta görülmüştür. İskandinav kabileler tarafından da kullanılmış olup, ilk Hristiyanların bile Gamalı Haç’ı sembollerinden biri olarak kullandığı bilinmektedir. Bunların içerisinde yer alan ve bir Alman Orta çağ askeri tarikatı olan Cermen Şövalyeleri de sonradan tamamıyla dini bir Katolik Tarikata dönüşmüştür. Peki, bu sembol neden bu kadar önemlidir ve neden Adolf Hitler onu kullanmaya karar verdi?

Shavei Tzion’daki (İsrail) kazılarla ortaya çıkarılmış Bizans kilisesinde yer alan mozaik Gamalı Haç

Gamalı Haç’ın Olumlu Zamanları

“Swastika” (Gamalı Haç); Sanskritçe (‘svasktika’) bir kelime olup, “Olmak”, “İyilik, mutluluk”, “İyi Yaşam”, “İyi Şans” anlamlarındadır. Bununla birlikte, farklı ülkelerde farklı isimlerle de adlandırılır. Örneğin, Çin’de “Wan”, Japonya’da “Manji”, İngiltere’de “Fylfot”, Almanya’da “Hakenkreuz” ve Yunanistan’da “Tetraskelion” veya “Tetragammadion” gibi.

1979 yılında, Sanskrit bir bilim insanı olan P. R. Sarkar, kelimenin daha derin anlamının “Sürekli Zafer” olduğunu söyledi. Ayrıca, hemen her sembol gibi, nasıl çizildiğine bağlı olarak, olumlu ve olumsuz anlamı olabileceğini de belirtti. Bu durumda, Hinduizm’de aşağıdaki şekilde görülen sağa dönük olan Gamalı Haç, Tanrı Vishnu ve Güneş’i sembolize ederken, sola dönük Gamalı Haç ise Kali (En korkunç tanrıça, Shiva’nın karısı) ve Büyü’yü sembolize eder.

Kadim geleneklerde, sembollerin çift anlamlı olması yaygındır. Örneğin, Pentagram sembolü (beş köşeli yıldız) aşağıyı işaret ediyorsa olumsuz, yukarıyı işaret ediyorsa olumlu olarak algılanır.

12.000 Yıllık Sembolizm

Şimdiye kadar bulunan en eski Gamalı Haç; Mezine, Ukrayna’da, inanılmaz biçimde 12.000 yıl öncesine ait fildişi bir heykelcik üzerine oyulmuş olarak ortaya çıkarılmıştır. Gamalı Haç’ı kullandıkları bilinen en eski medeniyetlerden biri de Avrupa’nın güneyinde yer alan bir Neolitik kültürdür. Bugün Sırbistan, Hırvatistan ve Bosna-Hersek olan bölgede yer alan söz konusu Vinca Medeniyeti’nin tarihi yaklaşık 8000 yıl önceye gider.

Mizyn’deki, mamut kemiğinden bir bileziğin üzerinde yer alan Gamalı Haç deseni
İlgili Yazılar

Budizm’de gamalı haç; iyi talih, refah, bolluk, bereket ve sonsuzluk anlamlarına gelen bir semboldür. Doğrudan Buda ile ilişkilendirilir ve heykellerinin tabanlarında ve kalbinde oyulmuş olarak görülebilir. Buda’nın zihnini içinde bulundurduğu söylenir.

Roma’daki Hristiyan yeraltı mezarlarının duvarlarında bulunan Gamalı Haç, “ZOTIKO ZOTIKO” sözcüklerinin hemen yanında yer alır. Bu sözcükler, “YAŞAMIN CANI” anlamına gelir. Aynı semboller, Etiyopya’daki gizemli Lalibela Kaya kiliselerinin pencere ağızlarında ve dünyadaki başka farklı kiliselerde de görülebilir.

Gamalı Haçlı (Swastika) Ahşap Buda Heykeli

İskandinav efsanelerinde Odin, uzayda hızla dönerek ve aşağıdaki evrenlere bakarak geçip giden bir disk veya Gamalı Haç şeklinde tasvir edilmiştir. Kuzey Amerika’da gamalı haç, Navaho Kızılderilileri tarafından kullanılmıştır. Antik Yunanistan’da Gamalı haç, Pisagor tarafından “Tetraktys” adıyla kullanılır ve sağ kolu cenneti, sol kolu da Dünya’yı işaret eden, cennet ile Dünya’yı birbirine bağlayan bir sembol anlamına gelirdi.

Lalibela Kaya kiliselerinin penceresindeki Gamalı Haç sembolü

Fenikeliler tarafından Güneş’in sembolü olarak kullanılırdı ve kutsal bir sembol olarak rahibeler tarafından kullanılmaktaydı.

Hristiyan oluşumlarındaki çeşitli Gamalı Haç örnekleri

Nasıl ve niçin, bu kadar çok sayıda ve farklı ülke ve medeniyet, çağlar boyunca aynı sembolü, görünüşe göre aynı anlamda kullandı?

Solda; Berlin, Bergama müzesindeki Samarra çanağı. Tasarımın merkezindeki gamalı haç bir rökonstrüksiyondur (canlandırım) .; Sağda; Antik Thera mezarlığı buluntusu M.Ö. 8.yy-7.yy. Fira Arkeoloji Müzesi

Yaşam ve sonsuzluğun sembolü olarak binlerce yıl boyunca kutsal kabul edilen bir sembolün, nefret sembolü haline gelmesi pek ironiktir.

Fenikeliler için güneş sembolü olan Gamalı Haç, İskoçya’daki Fenikelilerden kalan Craig-Narget kayasında ve Fenikeli yüksek bir rahibenin kıyafeti üzerinde görülmektedir.

Çeviri: Gamze Kamacı

Kaynak Ancient-Origins

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

1 yorum
  1. MEHMET IŞIK TANIŞ diyor

    Bu kadar yazdıktan sonra bile eksik bir makale olmuş! Bugün kullandığımız alfabenin “T” harfinin atası olduğunu söylemezsek eksik olur! TENGRİ ya da Türkiye Türkçe’si ile Tanrı’nın ilk harfine dönmeden önce “DÖRT YÖNE VE ARASINDAKİ HER ŞEYE HAKİM TENGRİ!” anlamıyla alfabetik yazı öncesi Türklerin kullandığı bu damganın hakkını vermeden diğer alt kültürlere ulaşımını açıklayamayız. 1800’lerin sonunda Truva antik şehrini kazan Alman arkeolog hırsız Schliman burada bulduğu mühürleri ve düğmeleri çalıp Almanyaya götürdü. Kendisi de bir sosyalist milliyetçi yani Nazi olduğundan çaldığı objeleri partidekilere sergiledi. TENGRİ TAMGASI böylece daha Hitler başa geçmeden çok önce bir Nazi simgesi olarak kullanılmaya başlanmıştır! Daha geniş araştırarak yayınlamadan önce yakın çevrenizde olan ve konuyu bilenlerle tartışmalısınız! Böylece hem emekleriniz boşa gitmemiş olur hem de insanlar Atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendilerinde yeterli gücü bulabilirler. Ülkemiz topraklarında o kadar öok yerde görülmesine rağmen bahsetmemiş olmanız da dikkatimden kaçmadı! Sadece burada bulunanlarla ilgili bile yüzlerce makale yazılabilir. Amacım asla ukalalık etmek değildir! Yorumumu yapıcı algılamanızı rica eder başarılar dilerim! ADANA TURİST REHBERLERİ ODASI YÖNETİM KURULU ÜYESİ REHBER M. IŞIK TANIŞ

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More