Leonardo da Vinci’nin Test Edilen 280 Metrelik Uzun Köprü Tasarımı
Aslına bakacak olursak II. Beyazıt, Haliç'e bir köprü yaptırmak istiyordu. Hatta padişah, dönemin uzmanlarına konuyu danışmıştı. İşte II. Beyazıt'ın bu hamlesi, Leonardo da Vinci'nin de kulağına gitmiş ve Galata için bir köprü tasarlamıştı.
1502 yılında Sultan II. Bayezid, İstanbul’u komşusu Galata’ya bağlayacak bir köprü tasarımı arıyordu.
Zaten tanınmış bir sanatçı ve mucit olan Leonardo da Vinci, Sultan’a yazdığı mektubunda ilginç bir fikirden bahsetti. Ayrıca bu fikri defterine de çizdi.
Son zamanlarda, MIT (Massachusetts Institute of Technology)’deki araştırmacılar Leonardo da Vinci’nin dünyanın en uzun köprüsü olacak olan köprü fikrine odaklandılar. Leonardo’nun konseptinin nasıl düşünülmüş olduğunu ve gerçekten işe yarayıp yaramayacağını merak etmeye başladılar.
Mevcut belgeleri analiz ettiler ve yapının ayakta durma ve ağırlığı destekleme ve hatta temelinin yerleşmeye dayanma yeteneğini test etmek için ayrıntılı bir ölçek modeli oluşturdular.
Bir mimarlık, inşaat ve çevre mühendisliği profesörü John Ochsendorf ve lisans öğrencisi Michelle Xie ile birlikte çalışan Karly Bast yaptığı açıklamada bu çalışmanın zaman alıcı olduğunu ancak 3D baskı sayesinde bu çok karmaşık geometriyi doğru bir şekilde yeniden oluşturduklarını söyledi.
Leonardo’nun zamanında, taş köprü desteklerinin çoğu, bu kadar uzun bir köprüyü desteklemek için açıklık boyunca 10 veya daha fazla iskele gerektirecek geleneksel yarım daire biçimli kemerler şeklinde yapılmıştır.
Leonardo’nun köprü konsepti çarpıcı biçimde farklıydı- eskizinde gösterildiği gibi, bir yelkenli teknenin direği yerinde iken altından geçmesine izin verecek kadar uzun ancak geniş açıklığı tek bir devasa kemerle geçecek olan düzleştirilmiş bir kemer.
Köprü, yaklaşık 280 metre uzunluğunda ve o zamanlar inşa edilen tipik köprülerden yaklaşık 10 kat daha uzun olacaktı. Araştırmacılar tarafından oluşturulan model 1 ila 500 arasında bir ölçekte oluşturuldu (yaklaşık 32 inç uzunluğunda).
“Bu eskiz 50 saniyede yaptığı bir şey mi yoksa gerçekten oturup derinlemesine düşündüğü bir şey mi? Mevcut tarihsel materyalden bunu bilmek zor’’ dedi Bast. Ancak tasarımın etkinliğini kanıtlamak, Leonardo’nun bunu gerçekten dikkatli ve düşünceli bir şekilde yaptığını gösteriyor.
‘’Fiziksel dünyanın nasıl çalıştığını biliyordu.’’
Görünüşe göre bölgenin depreme eğilimli olduğunu da biliyordu ve ekstra denge sağlayacak geniş temeller gibi özellikler eklemişti.
Araştırmacılar köprünün direncini test ettiler ve yapı, yatay harekete direnç gösterdi, tamamen çökme noktasına gerilene kadar sadece hafifçe deforme oldu.
Tasarımın modern köprü tasarımcıları için pratik etkileri olmayabilir, ancak da Vinci’nin tasarımı eski Rönesans kafalarının olağanüstü yeteneklerini sergiliyor.
Çeviri: Seda Toy