Marihuana kullanımının yasallaşması için iyi bir sebep arıyorsanız, insanların en az 2500 yıldır bu bitkiyi içtiklerini keşfeden arkeologlara teşekkür edebilirsiniz.
Doğu Asya’da insanlar arasında kenevir kullanımı gayet iyi biliniyor. Ancak araştırmacılar gerçek anlamda ot içiminin tam olarak ne zaman başladığını bulmaya çalışıyorlar.
Bugün de olduğu gibi, insanlar en az MÖ 4000 yılından beri yağlarla veya liflerle kenevir bitkisinden fayda sağlıyorlardı. Fakat bilim insanları kenevir kullanımının Çin’de ölü gömme ritüellerinin bir parçası olduğunu artık biliyorlar. Kısacası Çinliler tarihin en karanlık cenaze törenlerine dâhil olmuşlardı.
Antik Dönem Mezarlığı
Peki, bunu nereden biliyoruz? Bu bilgi bir grup araştırmacının, tarihi MÖ 500’e kadar giden Batı Çin’deki Jirzankal Mezarlığı’nda bulunan tütsü kaplarını ve bu kaplardaki tortuları analiz etmesiyle ortaya çıktı.
Science Advances’te yayınlanan çalışmaya göre: ‘Ritüellerdeki arkeolojik kanıtı oluşturan kenevirin tüketimi kısıtlı ve tartışmalı. Burada ot içimine dair en erken ve bilimselliği doğrulanmış bir esrar ritüelinden bahsedilebilir. Fitokimyasal analizden, Doğu Pamirs Bölgesi’ndeki Jirzankal Mezarlığı’nda yapılan cenaze törenlerinde kenevir yapraklarının ahşap kaplarda yakıldığı anlaşılıyor. Bu da 2500 yıl önce Batı Çin’de ritüelin bir parçası veya dini bir aktivite olarak kenevir içildiğini ve kenevir yapraklarının yüksek düzeylerde psiko-aktif bileşenler ürettiğine işaret ediyor.’
Ayrıca, araştırmada insanların o dönemlerde psiko-aktif bileşenlerden daha güçlü etkiler elde etmek için melez bitki tarımı yaptıklarından bahsediliyor. Bu sayede günümüzde satışının serbest olduğu yerlerdeki dükkânlarda marihuananın birçok çeşidine rastlanabiliyor.
12 Haziran 2019 tarihli CBS Haberleri’nde kimyasal analizlerin ortaya çıkardığı kenevir yaprağı yakma ve yüksek düzeylerde psiko-aktif kimyasalların, insanların kenevir yetiştirirken muhtemelen daha güçlü etkileri olan örnekleri veya tabii olarak yüksek terpenofenolik ikincil metabolitlere sahip bitkileri seçmiş olabileceklerini gösterdiğini, alternatif olarak da yabani ve hali hazırdaki alt türleri arasında melezlenerek evcilleştirilmesi sürecine uğrayan bu bitkinin insanlar arasında yayılması ve çeşitleri arasından seçimler yapılması yoluyla kazara daha güçlü kimyasal üreten türlerin ortaya çıkmasına yol açmış olabilir. Çalışma ekibinin lideri, bulguları psiko-aktif özelliklerinden dolayı marihuana kullanımına dair en erken kesin kanıtlar olarak nitelendiriyor.
Bu durum kesinlikle modern insanın antik dönemdeki atalarıyla ilişkisini daha iyi açıklıyor ve hepimizin bildiği gibi, marihuana günümüzde de tüm dünyada mevcut ve tüm bunlar Çin ile başladı.
Heritage Daily’ye konuşan Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü Arkeoloji Bölümü direktörü Nicole Boivin, bulguların psiko-aktif bileşenlerinin etkisinden dolayı faydalanılan kenevir bitkisinin ilk kullanımının Orta Asya’nın dağlık bölgelerinde gerçekleştiğini ve daha sonra diğer bölgelere yayıldığını belirtti.
İlgili Yazılar
Marihuananın Yolculuğu
Hepimiz öğretmenlerimizin bize İpek Yolu’nun Asya ve Avrupa arasında bir ticaret yolu olduğundan bahsettiklerini hatırlarız. Fakat aslında bizim bildiğimiz İpek Yolu’nda tüccarlar sadece ipek taşımıyorlardı. Evet! Kolayca anlaşılabileceği üzere İpek Yolu aynı zamanda Kenevir Yolu idi.
Çalışma ekibinin baş arkeobotanisti Robert Spengler’ın söylediğine göre İpek Yolu’ndaki takas rotaları Orta Asya’yı Antik Dünya’nın kalbine yerleştiren uzun bir yoldan çok bir vagon tekerleği görevi gördü ve ot içimi ile yüksek kimyasal üreten belirli bitki türlerine dair bilginin kültürler arasında yayılması bu takas yolları ile gerçekleşti.
Sıcak kömürlerle dolu bir çanaktan kenevir içildiğinden bahsederek insanların antik dönemlerde marihuana içmesine dair ilk kanıtları bize aktaran, o dönemde yaşamış bir Antik Yunan Tarihçisi olan Herodot’ta, ‘Tarih’ adlı eserinde; özellikle MÖ 1000’lerin ortalarındaki Hazar Bozkırlarında kurdukları küçük çadırlarında oturan insanların bir çanağın içindeki sıcak taşların üzerinde yaktıkları bitkileri nasıl içtiklerini tasvir etmiştir.
Kenevir kullanımının tarihine yönelik bu çalışmanın erken dönemlerdeki kültürel insan uygulamalarını anlamamıza yardımcı olduğunu ve bitkilerdeki doğal fitokimyasalların insanın sezgisel farkındalığına hitap ettiğini gözlemleyen çalışmanın baş analisti Çin Bilimler Akademisi Üniversitesi Profesörü Yang Yimin’e göre, yapılan biyogösterge analizleri eski bitki kullanımı ve kültürel iletişimin ayrıntıları konusunda diğer arkeolojik yöntemlerin açamayacağı benzersiz bir pencere açtı. Gerçekten de öyle oldu, çünkü böyle bir teknoloji olmasaydı sadece eski insanların marihuana kullanımı ile ilgili olarak sadece Herodot’un sözlerini dikkate almamız gerekecekti. Fakat, artık fazla içildiğinde veya biri Eski Amerikan Başkanı Bill Clinton gibi bunu denediğini söylediğinde olduğu gibi utanmayı gerektirecek bir şey olmadığına dair kanıtımız var.
Bu çalışma modern dünyamızı büyük ölçüde unuttuğumuz uzak bir geçmişe bağlayan hali hazırdaki arkeolojik çalışmalardan yalnızca biridir. Ayrıca eski insanların da geri dönüşüm yaptığına, bulunan en erken Cheerios örnekleri olan küçük halka ekmekleri yapanların sadece modern insanlar olmadığına, hatta Romalı imparatorların da içtiği ve günümüzde de hala varlığını sürdüren şarap türlerine dair güncel çalışmalar mevcuttur.
Bu yeni çalışmalar diğerleriyle bir araya getirildiğinde modern dünya ile geçmişi birbirine bağlayarak bizlerin eski dönemlerdeki atalarımızdan çok da farklı olmadığımızı anlamamızı sağlar. O zaman, ot içenler artık kendilerinden önce gelenlerin şerefine bir tane yakabilirler.
Çeviren: Ayşegül Atalay
Kaynak
Ancient Code