Romalı Gladyatörlerin Gerçek Yaşamları
Romalı gladyatörlerin öyküleri bugün yaptığımız ya da gördüğümüz hiçbir şeyle karşılaştırılamaz, bu da onları etkileyici ve akıl almaz yapıyor.
Romalı gladyatörler tarihteki en simgesel karakterlerden bazılarıdır ve antik Roma’da yapılan gösterileri nasıl tasavvur edeceğimizi bize göstermişlerdir. Filmlerdeki ve öykülerdeki tasvirleri onları arketip efsanelere dönüştürmüştür. Ölümle her gün yüzleşmek kesinlikle hafife alınacak bir şey değildir! Romalı gladyatörlerin öyküleri bugün yaptığımız ya da gördüğümüz hiçbir şeyle karşılaştırılamaz, bu da onları etkileyici ve akıl almaz yapıyor.
Gladyatör Oyunlarının Kökeni
Gladyatörleri kan ve vahşilikle ilişkilendirme eğilimindeyiz, fakat karakterlerin arkasındaki gerçek tarih bu mudur? ‘’Gladyatör olmanın’’ gerçekte nasıl bir şey olduğunu öğrenmek için daha fazlasını keşfetmek istedik.
Gladyatör terimi, Latince ‘’gladiatores’’ kelimesinden türemiştir. ‘’Gladius’’ silahıyla-kısa kılıç- ilişkili bir kelimedir. Birçok tarihçi gladyatör dövüşü geleneğinin, yarışmalara dini ölüm törenlerinin bir parçası olarak ev sahipliği yapan Etruryalılara kadar uzandığına inanır. Ancak, yarışmaların aynı zamanda seçkin aristokratların ve zengin soyluların ölümlerini anmak için de kullanıldığı ve mahkumları savaşmaya zorladığı iddia edilirdi.
Romalı Gladyatörler Hem Köle Hem de Özgürlerdi
Gladyatör dövüşü geleneği 650 yıldan fazla sürmüştür. Bu da popülerliğinin bir kanıtıdır. Roma imparatorluğu boyunca, Roma gösteri takviminde MÖ 105’ten MS 404’e kadar bir fikstürdü. Oyunlar, birkaç ufak kural değişikliği haricinde büyük oranda değişmeden kaldı. Başlangıçta çoğu gladyatör imparatorları tarafından kurban edilen köleler ve mahkumlardı.
Daha sonra, MS 80 yılında Kolezyum açıldığında, bir gladyatör olmanın kazançlı bir kariyer hamlesi olduğu kanıtlandı ve bu değişiklik sayesinde gönüllü savaşçıları eğitmek için gladyatör okulları açıldı. Bu okullar, para ödülünün bir kısmını ve sonucunda ün kazanma umuduyla özgür insanları baştan çıkardı. Bu yeni savaşçılar arasında emekli askerler, savaşçılar ve geçimini sağlamak zorunda kalan çaresiz erkekler de vardı. Hatta bu insanlardan bazıları soylarını ve dövüş yeteneklerini kanıtlamak isteyen şövalyeler ve asillerdi.
Gladyatörlerin Kendi Eğitim Okulları Vardı
Roma’da, yetiştirdiği yetenekli gladyatörleriyle tanınan Capua da dahil olmak üzere üç tane tanınmış eğitim okulu vardı. Temsilciler, potansiyel gladyatörleri bulmak için keşfe çıkar ve onları onurları için savaşmalarına ikna ederlerdi. Bu gladyatör okulları hem güvenliği hem de aynı zamanda hapsedilmeyi temsil ediyordu. Bu okullar hapishane sistemiyle karşılaştırıldığında konfor, günde üç öğün doyurucu yemek ve mümkün olan en iyi tıbbi müdahaleyi sunuyorlardı. Yine de, önceden özgür birer insan olan bu kişiler zincirlerle yaşamak zorunda kaldılar ve yemek zamanlarında konuşmalarına izin verilmedi.
İlgili Yazılar
Eğer bir dövüşü kazanırlarsa ödül veya ara almalarına izin verilirdi. Yemek düzenleri, içecek olarak sadece su ile yulaf lapası ve tahıllar gibi protein ve karbonhidrattan oluşuyordu.
Bir Romalı Gladyatörün Ömrü
Gladyatörler, gladyatör okullarını yönetenler için pahalı bir yatırımdı. Bu yüzden gladyatörlerin dövüşçülerin dövüşme alanında ölmemesi tercih edilirdi. Bu da birden fazla kere dövüşecek kadar güçlü olmaları gerektiği anlamına geliyordu. Yaygın inanışın aksine, pek çok gladyatör ölmek için dövüşmüyordu. Bazı tarihçiler dövüş esnasında beş kişiden birinin öldüğünü, diğerleri ise on kişiden birinin öldüğünü söylüyorlar. Fakat çoğu gladyatör 20’li yaşlarının ortalarına kadar yaşıyorlardı.
Bununla birlikte Kolezyum’da İmparator için yapılan dövüşlerde gladyatörlerin yaşayıp yaşamayacağı konusunda son söz İmparator’a ait olabiliyordu. Genellikle konuyu karara bağlamak için izleyicilerin fikirleri alınıyordu. Sonuç olarak, iyi ya da kötü savaşmış olun, kaderiniz hükümdarın da ellerinde olabiliyordu.
Kadın Gladyatörler de Vardı
Romalı gladyatörleri genellikle erkek olarak düşünürüz. Fakat ilginç bir şekilde kadın köleler de erkeklerle birlikte savaşmaya ya da imparator Domitian’ın tercih ettiği özel eğlenceler için cücelere karşı mücadele etme zorunda kaldılar. Kadınlar, 200 yıl boyunca, İmparator Septimius Severus bu kana susamış oyuna katılımları yasaklayana kadar bu dövüşlere katıldılar.
Gladyatör Silahlarının Sınıflandırılması
Dövüştükleri zırh ve silahlar, bir gladyatör olarak sosyal sıralamalarına bağlıydı. Dört ana gladyatör sınıfı vardı: Samnite, Trakya, Murmillo ve Retiarius.
Samnitler kısa bir kılıç (gladius), dikdörtgen kalkan (scutum), baldır kalkanı (ocrea) ve miğfer kullanırlardı. Trakyalılar kavisli bir kısa kılıç (sika) ve çok küçük kare veya yuvarlak kalkan (parma) ile dövüşürlerdi. Murmillo gladyatörleri miğferlerinde balık desenli arma taktıkları, Samnitler gibi kısa bir kılıç ve kalkan taşıdıkları için ‘’balıkçı’’ lakabıyla anılırlardı. Fakat zırhları sadece kol ve bacak zırhından ibaretti. Son olarak, Retiaruslar, pamukla doldurulmuş omuz parçası dışında herhangi bir kask veya zırh olmadan dövüşürlerdi, bu sebeple en savunmasız olanlar onlardı. Sadece rakibini şaşırtmak için bir ağ ve üç uçlu mızrak kullanırlardı.
Gladyatör Oyunlarının Bitişi
Romalı gladyatörler iyi donanımlı gibi görünseler de, savaşa atılmak ve bir olayda ölümle yüzleşmek için gösterdiği güç ve cesaret akıl almaz ölçüdeydi. Gladyatör okullarını kapatan İmparator Honorius sayesinde MS 404’te bu acımasız eğlence sona ermiştir. Eğer müdahale edilmemiş olsaydı bu eğlencenin ne zaman bitmiş olacağını kim bilebilirdi?
Çeviri: Aynur Başpınar
Kaynak
Ancient-Origins