Romalılar muhtemelen antik dünyanın en başarılı fatihlerindendi. Roma İmparatorluğu, gücünün doruk noktasında, kuzeyde Büyük Britanya ve İrlanda’dan, güneyde Mısır’a ve batıda İber Yarımadası’ndan doğuda Mezopotamya’ya kadar uzanıyordu. Askeri bir güç olarak başarılarına katkıda bulunan önemli faktörlerden biri, kullandıkları silahlardı.
Bir Roma lejyonunun (Marius reformlarından sonra Roma ordusunda hizmet veren ücretli ağır piyadeler) silah deposundaki belki de en dikkat çekici silah “gladius”tu (Latince “kılıç”). Bu silah ayrıca “İspanyol Kılıcı” diye de biliniyordu, çünkü İber Yarımadası’nda yaşayan kabile savaşçılarının kılıçlarından ilham almıştı. Kartaca’ya karşı yapılan İkinci Pön Savaşı sırasında Romalı General Afrikalı Scipio, silahı görüp ilgilenmiş ve askerlerini onunla donatmaya başlamıştı.
Arkeolojik bulgularda çeşitli gladius türleri ortaya çıkarılmıştır, bu da silahın zamanla gelişip değiştiğine işaret eder. En iyi bilinen çeşidi, -örnekleri orada bulunduğu için- “Pompeii gladiusu” olarak adlandırılır. Bu gladiusun namlusu bir kılıç için oldukça kısa, yaklaşık 50 cm (20 inç) uzunluğundadır. İki tarafı keskin olduğu için etkili bir kesici silahtır. Başlangıçta bıçaklama için kullanılmıştır ve üçgen biçimindeki ucu bu işi tam anlamıyla yapmıştır. Hareket edecek alan olmadığı için, daha uzun kılıç ya da mızrakların işe yaramadığı göğüs göğüse mücadelede kullanılacak en iyi silah gladiustu.
Scutum’la Koruma
Ne var ki, göğüs göğüse çarpışmalar tehlikeliydi ve Roma lejyonerleri düşmana yaklaşırken uygun bir korunmaya ihtiyaç duyuyorlardı. Bu nedenle, gladius “scutum” denen bir kalkanla beraber kullanılıyordu. Bu, Romalıların savaştığı İtalik halklardan esinlenilen eğri bir kalkandı.
Scutum tahta katmanların yapıştırılıp, üstünün deriyle kaplanmasından elde ediliyordu; yani, askerin bir eliyle tutabileceği kadar hafifti. Kalkanı güçlendirmek için, dış çeperine metal ekleniyordu. Scutumun ortasındaki metal kabartma, ona bir yumruklama silahı özelliği de veriyordu. Metal kabartma düşmanı yere seriyor, sonrasında da Roma lejyoneri gladiusla düşmanın işini bitiriyordu.
Roma Pilumu
Roma lejyonunun cephaneliğinde bulunan başka bir silah ta “pilum”du. Pilum, demir ucu sapından daha sert ve geniş olan ahşap bir kargıydı. Bu akıllı tasarımın amacı, silahın bir düşman kalkanına açıyla çarptığında bükülüp, Romalılara geri atılmasını önlemekti. Her Roma lejyonerinde, hücumdan önce düşmana atılmak üzere saklanan iki pilum vardı. Pilum bir düşmanı öldürecek kadar etkiliydi, ya da bir kalkana saplanıp kaldığında onu etkisiz hale getirdiği için, savaşçıyı daha savunmasız hale getiriyordu.
İlgili Yazılar
Roma Kuşatma Silahları
Romalılar ayrıca savaş alanında kullanılan bir dizi savaş makinesi geliştirmişlerdi. Bunlardan biri de “ballista” idi: burulma zemberekli iki maniveladan ve üstüne cephane (metal oklar ya da yuvarlak taşlar) konan bir sürgüden oluşan dev bir kundaklı yay biçiminde bir silah. Ballista bir Yunan icadı olmasına rağmen, tasarım ve teknolojisi Romalılar tarafından geliştirilmiştir.
Ballistayı, Galya ve Britanya seferleri sırasında Julius Caesar tarafından çokça kullanıldığı tespit edilmiştir. Diğer bir Roma savaş makinesi, “onager” denen, ballista gibi gücünü burulumdan alan bir başka mancınık türüydü. Bununla beraber, mancınıktan farklı olarak bu savaş makinesi, müstahkem mevkileri ve diğer düşman binalarını yok etmekte kullanılan bir kuşatma düzeneğiydi.
Onager de esasen bir tür mancınıktı: tabanında geniş bir iskelet, önünde dikey bir çatı ve ortasındaki koldan oluşuyordu. Onager, daha büyük hasar veren büyük taşları fırlatmak için kullanılıyordu. Bu kuşatma düzeneği, Romalıların Yunan şehir devletlerine karşı yaptıkları seferlerde ve ünlü Kartaca kuşatmasında kullanılmıştı.
Çeviri: Sibel Küçükoğlu
Kaynak
Ancient-Origins