Kutsal Delos Adası’ndaki Arkaik Mermer Aslanlar
Başlangıçta Kutsal Göl’e bakan Apollon Tapınağı'nın kuzeyine mermer koruyucu aslanlar dikilmişti. Bu aslanlar hâlâ Delos Adası’nın en göz alıcı yerlerinden birini temsil ediyorlar.
Milattan önce 600’den kısa bir süre önce, Aslanlar Terası Naxos halkı tarafından Apollon’a adandı. Başlangıçta Kutsal Göl’e bakan Apollon Tapınağı’nın kuzeyine mermer koruyucu aslanlar dikilmişti. Bu aslanlar hâlâ Delos Adası’nın en göz alıcı yerlerinden birini temsil ediyorlar.
Ada, Yunanistan anakarasının güneydoğusunda bulunan yaklaşık 220 adadan birisidir. En ünlüleri arasında Santorini (Thira), Tinos, Paros, Milos, Mikonos, Ios, Andros ve Naxos yer alır. Burada sanatçılar güzel ve anıtsal Naxian heykelinin en eski örneklerinden biri olarak düşünülen aslanları oluşturmak için Naxian mermerini kullanmışlardı.
Yunan coğrafyacı ve tarihçi Strabon’a göre (yaklaşık M.Ö. 64 –M.S. 23) Kikladlar, Delos’un kutsal adasının etrafında bir çember oluşturmuştu. Gizemli bir toplum olan Kikladlar, ünlü Minos uygarlığının ortaya çıkmasından yüzyıllar önce ortaya çıktı.
Başlangıçta dokuz hatta on altı kadar aslan, Apollon’a adanmış kutsal alan kompleksindeki bir caddeyi kaplardı. Güç ve kraliyetin sembolü olan aslanlar, bir zamanlar Naxos’tan Delos adasına kadar ünlü bir hediyeydi. O zaman, Naxianlar, milattan önce 8. ve 7. yüzyıllarda Kiklad Adaları’ndaki ticarete egemen oldu. Mısır sfenks caddelerine benzer anıtsal bir cadde yarattılar. (Delos Müzesi’nde bir Yunan sfenksi vardır.) Günümüzde, orijinal aslanlardan sadece yedi (ya da beş) tane kalmıştır.
Kazılar sonucunda ayrı bir zemine rastlanmadığı için, başlangıçta heykeller terasta doğrudan bir temel üzerinde durmuş olmalıdır.
Mermer aslanlar, 20. yüzyılda terasa kurulan modern dikdörtgen zeminler üzerinde yerlerine tek tek birebir kopyalar alınarak müzeye nakledilmiştir. 1904-1906 yıllarındaki büyük kazılar sırasında ortaya çıkarılan aslanların birçoğunun orijinal yerinde bırakıldığı kabul edildi.
Aslanlar bir zamanlar Yunanistan’da veya başka bir yerde tam olarak paralellikleri olmayan, benzersiz ve heybetli bir topluluk oluşturdular. Bu yüzden, araştırmacılara göre tüm düzenlemeyi yorumlamak kolay değildir. Delos aslanlarının bulunduğu caddenin, Mısır sfenksini veya Tebai’deki (Karnak ve Luksor) gibi aslan gezinti yollarını taklit ettiği öne sürülmüştür. Ancak bu örneklerde heykeller sağda ve solda iki sıra oluşturmakta ve mesire yeri yaklaşık 2-3 kilometre uzunluğunda olabilmektedir.
İlgili Yazılar
Birbirine paralel duran heykeller arasında yaklaşık 3.20-3.50 metre mesafe vardı. Bir Yunan efsanesine göre, heykeller doğuya, Apollon’un kutsal kuğularının ve kazlarının tutulduğu Kutsal Göl’e dönüktü.
Kehanetin gücüyle yönetilen, tanrı Apollon ve kız kardeşi Artemis’in doğum yeri olarak kabul edilen, Delos’un adasını arındıran antik Atinalılar için bir kehanet büyük önem taşıyordu. Orada gömülü olan cesetler, tapınağa bakan her yerden alındı ve kaldırıldı. Cesetler komşu Rineia Adası’na (Sığırcıklar Adası) nakledildi ve orada defnedildi.
Bunu yaptıktan sonra, Delos’un kirlenmesini önlemek için “gelecek zamanda, adada hiç kimsenin ölmesine, hiçbir kadının yatağa getirilmesine izin verilmemesi gerektiğine dair bir ferman yayınladılar. Ancak, ölüm ya da doğum yaklaştığında, Rineia’ya taşınmaları gerekiyordu.”
Başka bir deyişle, bu kutsal adada hiçbir halkın doğmasına veya ölmesine izin verilmedi. Diğer Yunan adalarından farklı olarak, Delos’un kendi kendine yeten yerli bir topluluğu yoktu. Sonuç olarak, daha sonraki zamanlarda ıssız hale geldi.
Bugün Delos, Yunanistan’ın en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Fransız arkeologlar 100 yıldan fazla bir süredir Delos’u kazmaktadırlar. Delos’da, Fransız arkeologlar ve kazı alanı koruyucuları dışında hâlâ bir yerleşim yoktur.
Çeviri: Gülin Arabalı
Kaynak
ancientpages