Tibet Budizm’inin simgesel kalbi Potala Sarayı dünyadaki en yüksek saraydır. Önceden Tibet Hükümeti’nin merkezi olan bu yer bir dönem Dalai Lama’nın kışlık sarayı olarak hizmet vermiştir. Tibet’in başkenti Lhasa’da yer alan bu saray şimdilerde kültürel geçmişi koruyan bir müze olarak hizmet veriyor ve dünya mirası listesinde güzel bir konumda bulunuyor.
Nefes Kesici Bir Konum
Lhasa vadisini 130 m yükseklikten izleyen Marpo Ri (Kırmızı Tepe anlamında) tepesinde bulunan Potala Sarayı’nın olduğu yerde efsaneye göre bir zamanlar bu tepenin içinde tüm Budaların şefkatinin vücut bulduğu bir yer olan bir bodhisattwa Avalokitesveranın mesken yeri olan kutsal bir mağara bulunuyormuş. Bu mağaranın İmparator Songsten Gamponun’un meditasyon için inzivaya çekildiği bir yer olarak kullandığına inanılıyor. Ayrıca aynı imparatorun hükümdarlığı esnasında M.S. 637 yılında Marpo Ri’de inşa edilen ilk saray, bir kaynağa göre imparatorun eşi, Tang China prensesi Wenchengi karşılayabileceği şekilde inşa edilmiş.
Dalai Lamanın Kışlık İnziva Yeri
Beşinci Dalai Lama Ngawang Lobsang Gyatso döneminde 17. yüzyılda yapılan şu anki mevcut yapının inşası 1645’te başlamış, üç yıl sonra da Dalai Lama’nın kışlık sarayı olarak kullanılan Beyaz Saray inşa edilmiştir. Tüm kompleksin inşası ise birkaç on yıllık sürede tamamlanmış: Örneğin Kızıl Saray (Budizm öğretisi ve duaya adanan yer) 1690-1694 yılları arasında, yalnızca 4 yıl sürmüş; 5. Dalai Lama 1682de öldüğünde bu sarayın tamamlanışını görecek kadar yaşamamıştır. Bu ölümün projenin yarıda kalmasına neden olacağından korkan diğer keşişler ise Kırmızı Saray tamamlanana kadar 10 yıl boyunca Dalai Lama’nın ölümünü gizlemeye karar vermişler ve bu süre zarfında Merhum Dalai Lama’ya çok benzeyen bir keşiş onu taklit etmiştir.
Çin’in Potala Sarayı’nı İşgali
İlgili Yazılar
1959’da Çin hükümetine karşı Tibet’te başarısız bir isyan gerçekleşmiş oldu ve 14. Dalai Lama Tenzin Gyatso Hindistan’a kaçmıştır. Böylece Potala Sarayı Dalai Lama’nın ikamet yeri olmaktan çıkmış, 1960 ve 70’lerde Kültürel Devrim boyunca birçok Tibet dini yapısı gibi o da fanatik Kızıl Muhafızlar’ın hedefi olmaktan kurtulamamıştır. Yine de Potala Sarayı bu saldırılar boyunca Başkan Zhou Enlai’nin kendi askeri birlikleri tarafından korunarak ayakta kalmıştır. Çin hükümeti tarafından müzeye çevrilen Potala Sarayı, günümüze dek hem önemli bir hac yeri hem de UNESCO Dünya mirası sit alanı olarak yerini korumuştur.
Geçmişi Muhafaza Etmek
Çin Hükümeti, kısa bir süre önce bu simgesel bölgede tutulan eski belge ve metinleri korumak amacıyla 2800 ciltten fazla metnin hem dijital korumasını hem de kaydını kapsayan 10 yıllık bir proje için 300 milyon yuan harcamayı planladığını açıkladı.
China Daily yirmi alandaki konuları kapsayan Moğol ve Sanksrit dokümanlarının birçok toplantı salonu, tapınak, Buda heykelleri ve diğer birkaç kütüphanede bulunan 40.000’den fazla kitabın içinde bulunduğunu bildirdi. Sarayın idari büro yöneticisi Jondan haber sitesine, bu değerli doküman ve edebi eserlerin, eski Tibet dokümanları ve edebiyatının neredeyse hepsini kapsadığını, içeriklerinin Sakyamuni Buddha’nın üç koleksiyonluk öğretilerini, 10 Tibet bilimini, biyografileri, tıp, tarih, opera, bibliyografi ve kronolojik kayıtlarını içerdiğini anlattı.
Muhteşem Bir Yapı
Potala Sarayı’nın en etkileyici yönlerinden biri başlı başına bir sanat eseri olan yapının kendi mimarisidir. Yapının içinde toplantı salonları, tapınaklar ve odalar kapsayan yapının tümü taş ve ahşaptan yapılmış 1.000’e yakın oda bulunmaktadır.
Saray ayrıca ziyaretçilerini hayranlık içinde bırakan birçok sanat eserine de ev sahipliği yapmakta; bu sanat eserlerinin içinde Buda heykelleri, antikaların yanı sıra duvar resimleri bulunmaktadır. Potala Sarayı’nın duvarlarını süsleyen resimlerde eski Dalai Lamalar’ın yaşamlarından hikayelerin yanı sıra Tibet tarihindeki önemli olaylar da tasvir etmektedir. Son olarak önceki Dalai Lamalar’ın gömüldüğü yer olması Potala Sarayı’nın uhrevi havasını daha ileri bir seviyeye çıkmasını taşımakla birlikte, Kızıl Saray’da yer alan son sekiz Dalai Lama’nın mozolesi de tek başına birer dünya harikasıdır. Örneğin bu mozolelerden birinde bulunan 5. Dalai Lama’nın mumyalanmış bedeni kutsallığına uygun bir şekilde, Kızıl Saray’ın Batı bölgesinde, 5 katlı, 4 ton altın ve çoğu yarı değerli taşla bezeli bir stupada yer almaktadır.
Çeviri: Ayşegül Atalay
Kaynak
Ancient-Origins