Vietnam Savaşı: Saigon’un Düşüşü
Saigon'un düşüşü, Vietnam Savaşı'nın sonunda, 30 Nisan 1975 tarihinde gerçekleşti.
Saigon’un düşüşü, Vietnam Savaşı’nın sonunda, 30 Nisan 1975 tarihinde gerçekleşti.
Kuzey Vietnam:
General Van Tien Dung
Albay-General Tran Van Tra
Güney Vietnam:
Tümgeneral Nguyen Van Toan
Belediye Başkanı Nguyen Hop Doan
Aralık 1974’te, Kuzey Vietnam Halk Ordusu (PAVN), Güney Vietnam’a karşı bir dizi saldırı başlattı. Güney Vietnam Cumhuriyet Ordusu’na (ARVN) karşı başarı elde etmelerine rağmen, Amerikalı planlayıcılar Güney Vietnam’ın en azından 1976’ya kadar hayatta kalabileceğine inanıyordu. General Van Tien Dung’un komutasındaki PAVN kuvvetleri, 1975’in başlarında Güney Vietnam’ın Orta Yüksekliklerine saldırılar yönlendirdiği için düşmana karşı hızlıca üstünlük sağladı. Bu ilerlemeler, PAVN birliklerinin 25 ve 28 Mart’ta Hue ve Da Nang şehirlerini ele geçirmesine neden oldu.
Amerikan Endişeleri
Bu şehirlerin kaybının ardından, Güney Vietnam’daki Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) görevlileri, büyük ölçekli Amerikan müdahalesi olmadan durumun kurtarılabileceğini sorgulamaya başladı. Saigon’un güvenliği konusunda artan endişeleriyle, Başkan Gerald Ford, Amerikan personelinin tahliyesi için planlamaların başlamasını emretti. Büyükelçi Graham Martin’in paniği önlemek için tahliyenin sessiz ve yavaş gerçekleşmesini istemesine karşın, Savunma Bakanlığı şehirden hızlı bir çekilme talep etti. Sonuç olarak, tüm Amerikalıların 1.250’si haricindeki personelin hızla tahliyesi için bir uzlaşma yapıldı.
Bu sayı, tek bir günün hava taşımacılığıyla taşınabilecek maksimum sayıdır ve Tan Son Nhat havaalanı tehdit edilene kadar böyle kalmaya devam edecektir. Bu arada, mümkün olan kadar çok dost Güney Vietnamlı mültecinin tahliye edilmesi için çaba gösterilecektir. Bu çaba için, Nisan ayının başlarında Babylift ve New Life Operasyonları başlatıldı ve sırasıyla 2.000 yetim ve 110.000 mülteci taşındı. Nisan ayı boyunca, Amerikalılar Savunma Ataşesi Bürosu (DAO) kompoundundan (bileşikten) Saigon’dan ayrıldılar. Bu, birçok kişinin Güney Vietnam’lı arkadaşları veya bağlılarıyla ayrılmayı reddetmeleri nedeniyle karmaşıktı.
PAVN İlerlemeleri
8 Nisan’da Dung, Kuzey Vietnam Politbürosu’ndan Güney Vietnam’a karşı saldırılarını artırması emrini aldı. “Ho Chi Minh Kampanyası” olarak bilinen bu saldırıda, adamları bir sonraki gün Xuan Loc’ta ARVN savunmasının son hattıyla karşılaştılar. Büyük ölçüde ARVN 18. Tugayı tarafından tutulan kasaba, Saigon’un kuzeydoğusunda önemli bir kavşaktı. Güney Vietnam Cumhurbaşkanı Nguyen Van Thieu tarafından Xuan Loc’u tüm maliyetlere rağmen tutmaya emredilen ağır sayıda üstün gelmiş 18. Tugay, neredeyse iki hafta boyunca PAVN saldırılarını püskürttü ancak sonunda yenildi.
21 Nisan’da Xuan Loc’un düşmesiyle Thieu istifa etti ve gerekli askeri yardımı sağlamadığı için ABD’yi kınadı. Xuan Loc’daki yenilgi, PAVN güçlerinin Saigon’a doğru ilerlemesi için kapıları açtı. İlerleyerek, şehri kuşattılar ve 27 Nisan’a kadar neredeyse 100.000 asker yerlerini almıştı. Aynı gün, PAVN roketleri Saigon’a isabet etmeye başladı. İki gün sonra, bu roket saldırıları Tan Son Nhat’taki pistleri zarar vermeye başladı. Bu roket saldırıları, Amerikan savunma ataşesi General Homer Smith’in Martin’e herhangi bir tahliyenin helikopterle yapılması gerekeceği konusunda tavsiyede bulunmasına neden oldu.
İlgili Yazılar
![]()
Frequent Wind Operasyonu
Tahliye planı sabit kanatlı uçakların kullanımına dayandığı için, Mart’in elçiliğin Deniz Kuvvetleri korumalarını, hasarı bizzat görmek için onu havaalanına götürmeleri için istedi. Vardığında, Smith’in değerlendirmesiyle hemfikir olmak zorunda kaldı. PAVN güçlerinin ilerlediğini öğrenince, saat 10:48’de Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ı aradı ve Frequent Wind tahliye planını devreye sokmak için izin istedi. Bu hemen kabul edildi ve Amerikan radyo istasyonu, personelin tahliye noktalarına gitmek için sinyal olan “White Christmas” şarkısını tekrar tekrar çalmaya başladı.
Xuan Loc’un düşmesiyle birlikte Thieu istifa etti ve ABD’nin gerekli askeri yardımı sağlamamasını kınadı. Xuan Loc’daki yenilgi, PAVN kuvvetlerinin Saigon’a doğru ilerlemesinin yolunu açtı. İlerleyerek şehri kuşattılar ve 27 Nisan’da neredeyse 100.000 adam yerleşmişti. Aynı gün, PAVN roketleri Saigon’u vurmaya başladı. İki gün sonra, bu roketler Tan Son Nhat’ın pistlerine zarar vermeye başladı. Bu roket saldırıları, Amerikan savunma ataşesi General Homer Smith’in, herhangi bir tahliyenin helikopterle yapılması gerekeceği konusunda Martin’e tavsiye vermesine neden oldu.
Pistteki hasar nedeniyle, Frequent Wind Operasyonu büyük ölçüde CH-53 ve CH-46 helikopterleri kullanılarak Tan Son Nhat’taki DAO Kompleksinden kalkış yaptı ve Güney Çin Denizi’ndeki Amerikan gemilerine uçtu. Havalimanından ayrıldıktan sonra, otobüsler Saigon sokaklarından geçerek Amerikalıları ve dost Güney Vietnamlıları kampa taşıdı. Akşama doğru, 4.300’den fazla kişi Tan Son Nhat üzerinden tahliye edilmişti. ABD Büyükelçiliği büyük bir tahliye noktası olmayı amaçlamasa da birçok kişi orada mahsur kaldı ve mülteci statüsü elde etmek isteyen binlerce Güney Vietnamlı ile birleştiğinde bu durum değişti.
Sonuç olarak, büyükelçilikten yapılan uçuşlar gün boyunca ve gece geç saatlere kadar devam etti. 30 Nisan’da saat 3.45’te, Martin, Başkan Ford’dan Saigon’dan ayrılma doğrudan emri aldığında, büyükelçilikteki mültecilerin tahliyesi durduruldu. Saat 5.00’te helikoptere binerek U.S.S. Blue Ridge’a götürüldü. Birkaç yüz mülteci geride kalmış olsa da büyükelçilikteki Denizciler 7:53’te ayrıldı. Martin, helikopterlerin büyükelçiliğe geri dönmesi için çaresizce çaba harcadı, ancak Ford tarafından engellendi. Başarısız olduktan sonra, Martin, kaçanlar için bir sığınak olarak birkaç gün boyunca gemilerin açıkta kalmasına izin vermesi için onu ikna etti.
Operasyon Frequent Wind uçuşları, PAVN (Kuzey Vietnam Ordusu) kuvvetlerinden çok az direnişle karşılaştı. Bu, Politbüro’nun Dung’a ateşkes emri vermesi sonucuydu, çünkü tahliyeyi engellemenin Amerikan müdahalesini getireceğine inanıyorlardı. Amerikan tahliye çabası sona ermiş olsa da, Güney Vietnam helikopterleri ve uçakları, ek mültecileri Amerikan gemilerine taşıdı. Bu uçaklar boşaltıldığında, yer açmak için gemiden atıldı. Ek mülteciler ise botlarla filoya ulaştı.
Savaşın Sonu
29 Nisan’da şehre top atışları yaparak, Dung ertesi gün erken saatlerde saldırdı. 324. Tugay tarafından yönetilen PAVN kuvvetleri, Saigon’a girerek hızla şehir etrafındaki stratejik noktaları ve önemli tesisleri ele geçirdi. Direnemeyen yeni atanan Devlet Başkanı Duong Van Minh, ARVN (Güney Vietnam Silahlı Kuvvetleri) kuvvetlerine saat 10:24’te teslim olmalarını emretti ve şehri barışçıl bir şekilde devretmeye çalıştı.
Dung’un birlikleri Minh’in teslim olmasına ilgi duymadığı için, tanklar saat 11:30’da Bağımsızlık Sarayı’nın kapılarından geçerek kuzey Vietnam bayrağını çekerek fetihlerini tamamladılar. Saraya giren Albay Bui Tin, Minh ve kabinesinin beklediğini gördü. Minh, gücünü devretmek istediğini belirttiğinde, Tin şöyle cevap verdi: “Gücünüz çökmüştür. Sahip olmadığınız şeyi bırakamazsınız.” Tamamen mağlup olan Minh, saat 15:30’da Güney Vietnam hükümetinin tamamen feshedildiğini duyurdu. Bu duyuruyla Vietnam Savaşı etkili bir şekilde sona erdi.
Çeviri: Bünyamin Tan
Kaynak
ThoughtCo
