En Ölümcül 10 Volkanik Patlama

VOLKANLAR, GEÇMİŞİMİZDE EN YIKICI VE TEHLİKELİ DOĞA GÜÇLERİNİN ARASINDADIR, AMA SADECE TARİH BOYUNCA DEĞİL AŞAĞI YUKARI 21. YÜZYILA KADAR İNSAN YAŞAMINI ALT ÜST ETTİ. DALGALANMALARI VE GÜVENİLMEZLİKLERİ ZAMAN İÇERİSİNDE DÜNYAMIZIN PEYZAJINI DEĞİŞTİRDİ VE AYRICA GÖLGELERİNDE YAŞAYAN İNSANLARIN HAYATLARINI. BURADA KAYDEDİLEN EN ÖLÜMCÜL 10 VOLKANİK PATLAMA LİSTELENMİŞTİR.

 

10 GALUNGGUNG DAĞI, JAVA ENDONEZYA

Tarih: 1882

Ölü sayısı: 4.011

Volkan 1882 yılının Ekim ayında patladı. Patlamada yaklaşık olarak 4.011 kişi öldü ve 114 köy yok oldu.  Galunggung Dağı, Pasifik Ateş Halkası üzerinde yer almaktadır; ki Asya kıyıları etrafında, Orta ve Güney Amerika’nın batı kıyıları boyunca at nalı şeklinde yer alan ve iyi bilinen bir volkan tabakasıdır. Bu özel patlama 5 volkanik VEI patlamasıydı (Volkanik Patlayıcı İndeksi).

 

9 KELUT DAĞI, ENDONEZYA

Tarih: 19 Mayıs 1919

Ölü sayısı: 5.110

Kelut Dağı, 1919’da patladığında 100’ün üzerinde köy 40 kilometre ilerleyen ölümcül lavlar nedeniyle yıkıldı. Bu patlama sırasında 38 milyon metre küp su krater gölünden çıkarıldı. Volkan, büyük ölçüde 1919’dan bu yana 1966’da bir kez ve 1990’da tekrar olmak üzere birkaç kez patladı.

 

8 VEZÜV DAĞI, İTALYA

Tarih: 1631

Ölü sayısı: 6.000

Milattan sonra 79’daki patlamadan bu yana Vezüv bir düzine kere daha patladı. Volkan beklenmedik şekilde 16 Aralık 1631 yılında sabah saat 6 ve 7 arasında patladı. Bu patlama sırasında çevrede çok sayıda deprem, büyük kül bulutları, kaya ve sünger taşı yağmurları ve volkanın konik kraterinden akan bir lav nehri meydana geldi. Patlama birkaç gün sürdü ve 19 Aralık’a kadar kurtarma çalışmalarına başlanamadı.

 

7 LAKI VOLKANİK SİSTEMİ, İZLANDA

Tarih: 8 Haziran 1783 – 8 Şubat 1784

Ölü sayısı: 9.350

Bu patlama, toplamda 14.7 kübik kilometre lav püskürterek ve 27 kilometre çatlak oluşturarak 8 ay sürdü. Volkanik malzeme aşırı yüksek hacimli olmasına rağmen bu patlamada yanardağdan dışarı atıldı, bu ölü sayısının çok olmasının asıl sebebi değildi. Aslında ölümcül gaz emisyonu katildi. Su buharı, karbondioksit, kükürt dioksit, hidrojen klorid ve florür içeren çok miktarda gaz atmosfere salındı. Bunun sonucunda oluşan bulut İzlanda üzerinde ilerledi ve asit yağmurunun oluşmasına, hayvan ve toprak zehirlenmesine sebep oldu.

 

6 VEZÜV DAĞI, ITALY

Tarih: MS 24 Ağustos 79

Ölü sayısı: 10.000+

Bu muhtemelen tarihin en ünlü volkanik patlamalarından biridir ve özellikle iki İtalyan şehri Pompeii ve Herculaneum’u toprağa gömmesi nedeniyle kötü üne sahiptir. Bu patlama Genç Pliny’nin görgü tanıklığına bağlı olarak çok iyi belgelenmiştir. Bu patlama sırasında Vezüv Dağı, 33 km gibi muazzam bir yüksekliğe çıkan ölümcül bir volkanik gaz bulutu, kayalar, kül ve duman püskürttü. Patlama iki gün sürdü ve Napoli Körfezi’nin olanlardan habersiz masum sakinleri patlamayı daha trajik hale getirdi, ki ölümcül bir yanardağın gölgesinde yaşıyorlardı.

 

5 UNZEN DAĞI, JAPONYA

Tarih: 1792

Ölü sayısı: 12.000 – 15.000

1792’deki Unzen Dağı patlaması, Japonya tarihinin en yıkıcı ve en ölümcülüdür. İlk patlama heyelanı ve tsunamiyi tetikledi. Unzen Dağı, kompozit bir volkan grubundan oluşur ve Nagasaki’nin doğusunda yer almaktadırlar. Ölümlerin çoğunun heyelan ve tsunamiden dolayı olduğu söylenir; ki yıkıcı heyelanın kanıtı bugün bile hala görülebilmektedir.

 

NEVADO DEL RUIZ, KKOLOMBİYA

Tarih: 13 Kasım 1985

Ölü sayısı: 23.000

Orta derecede bir volkanik patlama olarak kabul edilmesine rağmen çevredeki bölgeler için yıkıcı sonuçlara sahipti. Patlama gece başladı ve hem sıcak hem de soğuk çamur akışına neden oldu, ki Armero kasabasını toprağa gömdü. Patlamadan sonra depremler de dahil olmak üzere yaklaşan bir patlamanın belirtileriyle alakalı sorumluluk hakkında yoğun tartışmalar oldu. Kolombiya yönetimi gelecekteki bu tür olayları önlemek için bir program oluşturdu.

 

3 KRAKATOA DAĞI, ENDONEZYA

Tarih: 16 – 28 Ağustos 1883

Ölü sayısı: 36.000

Bu patlama sebebiyle Krakatoa’nın üçte ikisi kadar bir masif, adanın büyük bir bölümünü tahrip ederek çöktü. Tüm dünyada önemli etkileri hissedildi, patlamanın sesi oldukça yüksek olup Avustralya’dan duyuldu ve olağanüstü günbatımına benzer ışıkları patlama sonrasında aylarca dünya çapında gözlemlendi.

 

2 PELÉE DAĞI, BATI KARAYİPLER

Tarih: 25 Nisan  – 8 Mayıs 1902

Ölü sayısı: 40.000

 

Patlama zamanında yanardağın uykuda olduğu düşünülüyordu, ama bir seri patlama 25 Nisan 1902’de başlayıp 8 Mayıs 1902’deki son patlamayla sonuçlandı. Bu son patlama oldukça tahrip edici olup St. Pierre şehrini yıktı. Sadece iki kişi kurtuldu.

 

1 TAMBORA DAĞI, ENDONEZYA

Tarih: 10 – 15 Nisan 1816

Ölü sayısı: 92.000

Bu patlamanın sonucu olarak ilk olarak 13.000 fit yüksekliğe sahip olan yanardağın boy 9.000 fite düştü. Daha sonra patlamanın tahrip gücüne bağlı olarak 1816 yılı, atmosferdeki külün sıcaklığı düşürmesinden dolayı, “yazı olmayan yıl” olarak ünlendi, bu sadece Endonezya’da değil dünya çapında da hissedildi. İlginç bir şekilde, Avrupa’dan Amerika’ya kadar olan bölgede, patlamanın doğrudan bir sonucu olarak gerçekleşen sıcaklığın düşmesi nedeniyle, 100.000 insanın ekin yetişmemesi sonucu öldüğü düşünülmektedir.

 

Hazırlayan: Bünyamin TAN