Pandora Kimdi ve Neden Her Şey İçin Suçlu Bulunuyor?
Zavallı Pandora ona emanet edilen kutuya küçük bir bakış atmaktan kendini alamadı ve sonra neler olduğuna bakın.
Zavallı Pandora ona emanet edilen kutuya küçük bir bakış atmaktan kendini alamadı ve sonra neler olduğuna bakın.
Erkeklerin ne zamandır kendi zayıflıklarından- ve tabi ki dünyadaki hastalıklardan ötürü kadınları suçlamaları şaşırtıcıdır. Örnek olarak Pandora’yı ele alalım. Tanrılar tarafından yaratılan ilk ölümlü kadın, o sadece kendisine yapılması gereken şeyi yaptı. Ama onun hikayesi (M.Ö 8.- 7. yüzyıllarında ilk olarak Yunan yazar Hesiod tarafından kaydedildi) insanlığın mahvolmasının mazereti ve buna ilave olarak Havva’nın Yahudi-Hristiyan geleneğinin İlk Günahı’nın işlenmesinin ve Cennet Bahçesi’nden kovulmanın yolunu açan bir model olmuştu.
Hikâye Burada Başlıyor
Pandora’nın hikayesinin versiyonları tanrıların ebeveynleri ve tanrıların kendisi olan Titanların en eski Yunan efsaneleri arasındadır. Prometheus ve kardeşi Epimetheus Titanlardı. İşleri dünyayı erkeklerle ve hayvanlarla doldurmaktı ve bazı hikayelerde onların insanı balçıktan yarattığına inanılmaktadır.
Fakat, onlar hızla tanrıların en güçlüsü olan Zeus ile anlaşmazlığa düştü. Bazı versiyonlarında, Prometheus daha düşük seviyede yakılarak sunulan kurbanların tanrılar tarafından kabul edilip onları nasıl kandıracaklarını gösterdiği için Zeus sinirliydi- “Eğer sığır kemiklerini ince güzel bir yağda sararsanız, yeterince iyi yanar ve etin en iyi parçalarını kendiniz için saklayabilirsiniz.”
Sinirli- ve muhtemelen aç bir Zeus ateşi ellerinden alarak insanlığı cezalandırdı. Daha sonra, efsanenin daha bilinen kısmında, Prometheus ateşi insanlığa geri verdi ve böylece bütün insanlara gelişim ve teknoloji imkanını vermiş oldu. Zeus, Prometheus’u bir taşa zincirleyerek cezalandırdı ve kartalları onun ciğerini yemeleri için gönderdi (sonsuza kadar.) Ama açıkçası, bu Zeus için yeterli değildi. Daha fazla bir ceza olarak sadece Prometheus’un cezası için değil- ayrıca geriye kalan hepimiz için Pandora’nın yaratılmasını emretti.
Pandora’nın Doğumu
Zeus, Aphrodite’nin kocası ve oğlu olan Hephaestus’a ilk ölümlü kadın olan Pandora’nın yaratılması görevini verdi. Genellikle tanrıların demircisi olarak betimlenen Hephaestus ayrıca bir heykeltıraştı. Onu gören herkeste güçlü bir arzu uyandıran güzel bir genç kız yarattı. Bir çok tanrının Pandora’nın yaratılmasında eli vardı. Athena ona kadınsı beceri olan dikiş ve dokumayı öğretti. Afrodit onu giydirip süsledi. Onu dünyaya teslim eden Hermes ona her şeyi veren ya da bütün hediyeler anlamına gelen Pandora ismini verdi ayrıca ona utanç ve hile gücünü verdi (hikayenin daha nazik versiyonları bunu meraka dönüştürdü.)
Pandora Epimetheus’a hediye olarak sunuldu-Prometheus’un kardeşi, hatırladınız mı? Yunan mitolojisinin çoğunda çok fazla yeri yok ama bu hikayede çok önemli bir rol oynuyor. Prometheus onu Zeus’tan gelen herhangi bir hediyeyi kabul etmemesi için uyardı ama, aman tanrım, o kadar sevimliydi ki Epimetheus kardeşinin iyi tavsiyesini göz ardı etti ve eşi olması için onu aldı. İlginç bir şekilde, Epimetheus ismi geç anlama anlamına gelir ve o sıklıkla sonradan düşünme ve mazeretler tanrısı olarak bilinir.
İlgili Yazılar
Pandora’ya belalarla dolu bir kutu verildi. Aslında, o bir kavanoz ya da amforaydı; kutu fikri Rönesans dönemindeki daha sonralardaki yorumlamalardan gelmektedir. Tanrılar içine belaları ve dünyadaki hastalıkları, ölümleri, doğumlardaki acıyı ve daha kötülerini koydu. Pandora’ya içine bakmaması söylendi ama hepimiz daha sonra ne olduğunu biliyoruz. Kendini küçük bir bakış atmaktan alamadı, ne yaptığını fark ettiği zaman kapağı kapattı, umut hariç kavanozdaki her şey kaçmıştı.
Hikâyenin Farklı Versiyonları
Yunan mitoloji hikayeleri yazılana kadar, onlar çoktan yüzyıllardır, belki de bin yıllardır sözlü geleneğin parçasıydı. Sonuç olarak, Pandora’nın adının hediyelerin göndericisi anlamına gelen Anesidora olarak verilmiş olduğunu içeren hikayenin bir çok farklı versiyonları da vardır. Gerçek şu ki, bu efsanenin diğer geleneksel hikayelerden daha çok versiyonunun olması en eskilerinden biri olduğunu düşündürmektedir. Bir hikayede, Zeus onu kötülüklerden ziyade büyük hediyelerle insanlık için gönderir. Çoğu versiyonlarında, onun tanrılar, tanrıçalar ve ölümlü erkeklerle yaşanılan bir dünyaya getirilen ilk ölümlü kadın olduğu düşünülmektedir. – bu muhtemelen Havva’ın İncil’deki hikayesi vasıtasıyla bize ulaşan versiyonudur.
Pandora Bugün Nerede Bulunur
O ne bir tanrıça ne de bir kahraman olmadığı için ayrıca “bela ve kavgalarla” ilişkilendirildiği için Pandora’ya adanılmış ne tapınaklar ne de bakılacak kahramanca bronzlar vardır. Tanrıların evi ve yaratıldığı yer olarak düşünülen Olimpos Dağı’yla ilişkilendirilir.
Pandora’nın kutuyla olan çoğu tasviri Klasik Yunan sanat eserlerinden ziyade Rönesans dönemindeki resimlerinde vardır. Yaratılışının M.Ö. 447’de Parthenon için Phidias tarafından yaratılan Athena Parthenos’un büyük, altın ve fildişi heykelinin temelinde tasvir edildiği söylenir. Bu heykel M.S. beşinci yüzyılda ortadan kayboldu ama Yunan yazarlar tarafından detaylıca tarif edildi ve resimleri madeni paralarda, minyatürlerde, heykel ve mücevherlerde varlığını sürdürdü.
Pandora olarak tanımlanabilen bir resmi bulmanın en iyi yolu Atina’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’ndeki klasik Yunan vazolarına bakmaktır. Hephaestus onu topraktan yarattığı için sıklıkla yerden yükselen bir kadın olarak tasvir edilir ve bazen bir kavanoz ya da küçük amfora taşır.
Çeviri: Melike Sayan
Kaynak
ThoughtCo