Grönland’ın ilk Viking yerleşim yerini kuran Kızıl Erik’ten, Kuzey Avrupa’da geniş bir imparatorluğu yöneten Knut’a, Viking Çağı’nın altı büyüleyici ismini keşfedin.
1- Rollo: Normandiya’nın İlk Yöneticisi
Kökenleri Danimarka ya da Norveç’e dayanan bu Norman lider, 9. yüzyılda Fransa’ya akınlar yapmaya başlamıştı. 911’de Saint-Clair-sur-Epte Antlaşması gereğince Batı Frankların Kralı Charles, Rollo’ya diğer Viking akıncılardan korunma sağlayabilmek için Normandiya olarak adlandırılan toprakların bir bölümünü verdi. Rollo, daha sonra bölge üzerindeki kontrolünü genişletti ve yaklaşık 928 yılında öldüğünde yerine oğlu William Longsword geçti. 1066’da Rollo’nun soyundan gelen bir başka Normandiya dükü olan William, İngiltere’ye yapılan başarılı bir akına öncülük etti. I. William bilindiği gibi 1087 yılına kadar İngiltere Kralı olarak hizmet etti. Rollo’nun ölümünden bin yıl sonra II. Dünya Savaşı sırasında müttefik birlikler, 6 Haziran 1944’te Normandiya sahillerine inerek Batı Avrupa’nın Nazi Almanyası kontrolünden kurtuluşunu başlattı.
2- Kızıl Erik: Grönland’ın İlk Viking Yerleşiminin Kurucusu
Norveç’te doğan Erik Thorcaldsson, ‘’Kızıl Erik’’ takma adını kızıl saçlarından ve hızlıca parlayan öfkesinden aldı. Babasının birini öldürmesi Erik ve ailesinin Norveç’ten sürgün edilip İzlanda’ya kaçmasına neden oldu. Burada ise Erik’in birini öldürmekle suçlanması onun 982 yılı civarında İzlanda’dan sürgününe yol açtı. Evinden ayrıldıktan sonra gelecek olan yerleşimcileri ikna etmek amacıyla Grönland olarak adlandırdığı geniş ve keşfedilmemiş topraklara yelken açtı. Birkaç yıl sonra İzlanda’ya döndü ve kolonicileri, 986’da iki ana yerleşim yeri kurdukları Grönland’a geri taşıyan 25 gemilik (yolculuktan sadece 14 tanesini kurtuldu) bir filo topladı. Yükseliş döneminde Grönland kolonisinin tahmini 5.000 sakini vardı. Erik’in ölümünden sonra Grönland’ın İskandinav toplulukları 14 ve 15. yüzyılda bir başlarına kalana kadar yaşamlarına devam ettiler. Buradaki İskandinav toplulukların yok oluşunda iklimin soğuması ve azalan ticaret imkanları gibi pek çok durumun rol oynaması ihtimali olsa da tam olarak nedeni hala bilinmemektedir.
3- Olaf Tryggvason: Norveç’e Hıristiyanlığı Getiren İsim
Norveç’i birleştiren ilk kral olan I. Harald’ın torunu Olaf’ın, 968 yılı civarında doğduğu ve babasının ölümünün ardından Rusya’da büyüdüğü düşünülmektedir. 991’de Olaf, İngiltere’ye yapılan Viking istilasına liderlik etmiş ve bu istila Maldon Savaşı’nda zaferle sonuçlanmıştır. Daha sonra İngilizler, geçici bile olsa gelecekteki saldırıları önlemek amacıyla Vikinglere para ödemiştir. Bu ödemeler ‘’Danegald’’ adıyla bilinmektedir. Olaf, 994 yılında Danimarka kralı Svein Forkbeard (Çatalsakal Sweyn) ile İngiltere’ye başka bir akın düzenledi ve böylece kendilerine daha fazla Danegald ağı bağlamış oldular. Ertesi yıl Olaf, ganimetini Norveç’i işgal etmek için kullandı ve hükümdar Hakon’u öldürdükten sonra kral oldu.
Kral olduktan sonra tebaasını Hıristiyanlığı kabul etmeye zorladı. Bundan öncesinde İskandinav halkın çoğu bir dizi tanrıya tapmakta olan paganlardı. Olaf’ın yaptıkları kendine Norveç’e Danimarka hakimiyetini geri getirmek isteyen ve bir zamanlar müttefiki olan Svein Forkbeard ile Hakon’un oğlu Hladir’li Erik’in de dahil pek çok düşman kazandırdı. 1000 yılında Olaf, denizdeki bir muharebede düşmanları tarafından pusuya düşürüldü, ama söylenene göre teslim olmak yerine gemiden atladı ve onu bir daha gören olmadı.
4- Leif Ericson: Yeni Dünya’ya Kolombus’tan Önce Ayak Basan İsim
İlgili Yazılar
Çoğunlukla Kuzey Amerika kıtasına ayak basan ilk Avrupalı olarak kabul edilen Leif Ericson, kıtaya Kristof Kolomb’tan yaklaşık 500 yıl önce ulaştı. 970 yılı civarında İzlanda’da doğduğu düşünülen Leif, sonrasında babası Kızıl Erik’in ilk İskandinav yerleşimini kurduğu Grönland’a geldi. 1000’li yıllarda ise daha önce başka bir İzlandalı olan Bjarni Herjólfsson tarafından Grönland yolunda geminin rotadan çıkmasıyla fark edilen bölgeyi bulmak üzere yola çıktı. Sefer sırasında Leif, Markland (orman ülkesi) adını verdiği ve tarihçilerin Labrador Adası olduğunu düşündükleri güney bölgesine yönelmeden önce Helluland (‘’yassı taşlar ülkesi’’) adını verdiği yere ulaştı. Ve sonrasında Vikingler, muhtemelen Newfoundland sınırları içinde kamplar kurarak söylenene göre Leif’in üzüm ve yemiş burada keşfedildiği için Vinland (şarap arazisi) adını verdiği bölgeyi keşfe çıktılar.
Leif, değerli kerestelerle Grönland’a döndükten sonra Vikinglerin bir kısmı Vinland’a geri gitmeye karar verdi (Leif tekrar hiç gitmedi.) Bununla birlikte Kuzey Amerika’daki Viking varlığı muhtemelen düşman yerlilerle yaşanan mücadeleler nedeniyle kısa sürdü. Kuzey Amerika’daki doğrulanmış tek Viking yerleşimi, 1960’lı yılların başında Newfoundland’ın kuzey ucunda, L’Anse aux Meadows adlı yerde keşfedildi. Burada bulunan eserler yaklaşık 1000’li yıllara tarihlenmektedir.
5- Knut: İngiltere’nin Viking Kralı
Danimarka Kralı Svein Forkbread’in oğlu olan Knut, babasına 1013’teki İngiltere’yi ele geçirme çabasında yardımcı olmuştur. Ancak ertesi yıl Svein öldüğünde sürgündeki Anglo-sakson kralı Ethelred iktidarı geri almıştır. Ethelred’in 1016’daki ölümüyle de yerine oğlu Cesur Edmund geçmişti. Yılın ilerleyen dönemlerinde Edmund, Ashingdon Savaşı’nda Knut’a yenildikten sonra ona İngiltere’nin bir kısmı üzerinde hakimiyet sağlayacak bir anlaşmayı imzaladı. Ancak sadece birkaç hafta sonra Edmund öldü ve böylece tüm İngiltere’nin yönetimi Knut’a kalmış oldu. Buradaki saltanatı ülkeye yıllarca süren baskın ve savaşlardan sonra istikrar getirdi. Danimarka, Norveç ve İsveç’in bazı kesimleri de sonunda Knut’un kontrolü altına girerek geniş bir imparatorluğu doğurdu. Ölümünden sonra 1035 yılında yerine oğlu Harold Harefoot (Tavşanayak Harold) geldi ve 1040 yılında ölene dek tahtta kaldı. Knut’un diğer oğlu olan Harthacnut tahta çıktı ancak 1042’deki ölümüyle İngiltere’deki Viking hakimiyeti sona ermiş oldu.
6- Harald Hardrada: Son Büyük Viking Lider
1015’te Norveç’te doğan Harald Hardrada, 1030 yılında üvey kardeşi olan sürgün kral Olaf Haraldsson tarafından iktidara geri dönmek için yapılan Stiklesstad Muharebesi’nde genç yaşta savaştı. Ancak Olaf yenildi, öldürüldü ve bunun üzerine Harald sürgün edildi. Sonunda Kiev’in büyük prensi I. Yaroslav için paralı asker olarak görev yapmaya başladı. Sonrasında Konstantinopolis’e giden Harald, burada Bizans imparatorunun prestijli Vareg Muhafız Gücü’ne katıldı. Zengin ve başarılı bir askeri komutan olduktan sonra 1040’lı yılların ortalarında İskandinavya’ya geri döndü. Orada, Norveç ve Danimarka tahtını elinde bulunduran Kral Magnus’u yenebilmek için Danimarka tahtında hak iddiası bulunan Svein Estrithson ile bir ittifak kurdu. Ancak 1046 yılında Magnus’un onu Norveç’in eş-hükümdarı yapmasıyla Harald, Svein ile olan ittifakını bozdu.
Magnus’un sonraki yıl ölümüyle Harald, Norveç tahtının tamamını elinde bulundururken Svein ise Danimarka kralı oldu. Harald -ki Hardrada olan takma adı sert hükümdar anlamına gelir-, yıllarca Svein ile savaşmaya devam etti ve savaşların çoğunu kazanmasına rağmen 1064 yılında düşmanıyla barışı sağlamayı ve Danimarka tahtındaki hak iddiasından vazgeçmeyi seçti. Sonrasında odağını İngiltere’ye çeviren Harald, iki yıl sonra büyük bir baskıyla işgali gerçekleştirerek Fulford Muharebesi’nde bir zafer kazandı. Ancak birkaç gün sonra İngiltere’nin yeni kralı Harold Godwinson, Harald’ın ordusunu Stamford Köprü Muharebesi’nde yok etti ve sonradan Viking savaşçı krallarının sonuncusu olarak anılacak Harald burada öldürüldü. Bir aydan kısa bir süre sonra ise William liderliğindeki Normandiyalı işgalciler, Harold Godwinson’ın da öldürüldüğü Hastings Muharebesi’nde İngilizlere karşı zafer kazandı.
Çeviri: İrem Oltan
Kaynak
History