Yunan mitolojisinde Themis, ilahi veya doğal yasa, düzen ve adaletin kişileşmesiydi. Adının anlamı adalettir. Atina’da kendisine bir tanrıça olarak ibadet edilirdi. Ayrıca bilgelik, öngörü ve kehanet ile tanınırdı. (Oğlunun adı Prometheus’dur ve “öngörü” anlamına gelir) Zeus’un bile bilmediği gizli sırlarla tanışmıştı. Themis, mazlumların koruyucusu ve misafirperverliğin destekçisiydi.
Yasa ve Düzen
Themis’in saygı duyduğu “yasa ve düzen”, özellikle aile veya toplulukla ilgili olarak, doğal düzen ve uygun olan anlamındaydı. Bu tür gelenekler, bugün kültürel veya sosyal yapılar olarak görülseler de kökenleri doğal olarak algılandı. Yunanca’da “themis” ilahi veya doğal hukuka atıfta bulunurken, “nomoi” insanlar ve topluluklar tarafından oluşturulan yasalara atıfta bulunur.
Themis’in Betimlenmesi
Themis, bazen bir elinde bir çift terazi, diğerinde bir kılıç veya boynuz biçimli bir kabı (Bereketi temsil eder.) tutan güzel bir kadın olarak tasvir edilmiştir. Benzer bir görüntü Roma tanrıçası İustitia (Justitia veya Lady Justice) için de kullanılmıştır.
Adalet kördür. Themis veya Lady Justice’in gözleri bağlı tasviri, 16. yüzyılda ve modern zamanlarda daha yaygındır. Körlük, peygamberlik armağanının yanı sıra adalet ve tarafsızlığı temsil eder. Geleceği görenler, bugünü, kehanetten (ikinci görüş) uzaklaştıran sıradan bir vizyonla deneyimlemezler.
Aile Birimi
Themis, Uranüs’ün (Gökyüzü Tanrısı) ve Gaia’nın (Yeryüzü Tanrıçası) kızı olan Titanlardan biridir. Metis’ten sonra Zeus’un hayat arkadaşı veya eşiydi. Onların çocukları Kaderler (Moirai, Moerae veya Parcae), Saatler (Horae) veya Mevsimlerdi. Ayrıca bazı mitlerde onların çocukları Astraea (adaletin başka bir kişileşmesi), Eridanus Nehri’nin perileri, Hesperidler veya gün batımı perileri olarak tanımlanır.
Bazı efsaneler kocasının, Themis’in Prometheus’un (öngörü) annesi olduğu Titan İapetus’un olduğunu ileri sürmektedir. Ona Zeus tarafından cezadan kaçmasına yardım eden bilgiyi vermiştir. Ancak bazı efsanelerde Prometheus’un annesi Klymene’dir.
İlgili Yazılar
Erken Yunan tasvirlerinde, bir başka adalet tanrıçası olan Dike, Kader tanrıçalarının kararlarını yerine getirirdi. Themis’in kızlarından biri olduğu söylenen Dike’nin vahim sorumlulukları tanrıların etkisinin bile üzerindeydi.
Kehanete Tapınma
Themis, Delfi’deki tapınağı işgal ederken annesi Gaia’yı takip etti. Bazı rivayetlerde Themis’in, tapınağı yarattığı söylenir. Sonunda Delphic vazifesini ya Apollon’a ya da kız kardeşi Phoebe’ye devretti.
İlahi ya da doğal yasaları görmezden gelenler ceza ile yüzleşmek zorunda kaldığı için Themis, Nemesis ile Rhamnous’ta bir tapınağı paylaştı. Nemesis, yasa ve düzeni reddederek kendini beğenmiş olan ve Olimpos’a meydan okuyan insanlara karşı ilahi cezanın tanrıçasıdır.
Mitlerdeki Themis
Ovid’in anlatımında Themis, ilk insanlar olan Deukalion ve Pyrrha’nın dünya çapındaki büyük tufandan sonra dünyayı nasıl yeniden dolduracaklarını öğrenmelerine yardım etti. Perseus’un hikayesinde kahraman, Themis tarafından Zeus’un Hesperides’in altın elmalarını çalmaya çalışacağı konusunda uyardığı Atlas’tan yardım almayı reddetti.
Çeviri: Gülin Arabalı
Kaynak
ThoughtCo