Pisa Kulesi’ne Rakip 10 Doğal Eğimli Kule
Şaşırtıcı bir şekilde, eğik olan tek kule Pisa değildir. Sadece en popüler ve tanınanıdır. Bazı kuleler Pisa Kulesi’nden daha eğiktir, daha etkileyici bir geçmişleri ya da hikayeleri vardır. Hangileri olduğunu merak ediyorsanız bu yazımızı mutlaka okumalısınız.
Çoğu mimar ve mimari gelenek, zamanının stillerini takip eder. Bu şekilde de zaman zaman gerçekten garip yapılar ortaya çıkar. Örneğin, Pisa Kulesi sahip olduğu eğim ile ünlüdür.
Ancak şaşırtıcı bir şekilde, eğik olan tek kule o değildir. Sadece en popüler ve tanınanıdır. Bazı kuleler Pisa Kulesi’nden daha eğiktir, daha etkileyici bir geçmişleri ya da hikayeleri vardır.
10- Cam Minare – Gor, Afganistan
1194 yılında inşa edilen 65 metre yüksekliğindeki (213 ft) Cam Minare’nin, yaklaşık 3.47 derece olan eğimi, Pisa Kulesi’nden daha azdır. Ancak, minare, kendisinden yaklaşık bir asırdan fazla bir süre sonra inşa edilen Pisa Kulesi’nden 9 metre (30 ft) daha uzundur.
Minare, İran’dan Bengal’e kadar uzanan antik bir imparatorluğu yöneten bir kabile olan Gurlular tarafından yaptırılmıştır. İmparatorluğun başkenti Firozkoh (“Turkuaz Dağ”) olarak adlandırılmıştır. Başkentin konumu tarihi kayıtlarda bulunmamakla birlikte Cam Minare’nin yakınlarında bir yerlerde olduğuna inanılmaktadır.
Yapı eğilmiştir çünkü altındaki zemin su doludur ve yeterli taşıma gücü sağlayamamaktadır. İki dağ geçidi ve nehir, minarenin inşa edildiği alanda kesişmektedir. Minarenin inşa edildiği alan hafif bir düzlüktür.
Minare ulaşımı zor olduğu için turistler açısından popüler olamamıştır. Görmek için kayalık yollarda 12 saatlik bir yolculuğa katlanmak zorunda kalınmaktadır. Geçmişte bu yol gezginleri soyan haydutlarla dolu tehlikeli bir rotaydı. Yol günümüzde Taliban tarafından kontrol ediliyor. Ayrıca Cam Minare’nin kenarına inşa edildiği nehirde ilkbahar ve yaz aylarında genellikle su baskınlarına neden olmakta.
ÇN. Cam Minare UNESCO Tarihi Miras alanı olarak Kabul edilmiştir.
9- Musul Ulu Cami ya da Nuri Ulu Cami – Musul, Irak
Musul Ulu Camii, 1172 yılında, yapıya ismini veren Nureddin Mahmud Zengi’nin emriyle inşa edilmiştir. Günümüzde Musul ve Halep olarak bilinen bölgeye hükmeden Nureddin Mahmud Zeverilenngi, Hıristiyan Haçlılara karşı bir cihadın önde gelen lideri olarak ünlenmişti. Bu da Şam’ın Haçlıların kontrolü altına geçmesinden sonra tutuklanmasına neden oldu.
Sünni olan Nureddin, Sünnilerin Şiilere karşı egemen olma girişimlerinde aldığı önemli rol ile de biliniyordu. Bu geçmiş düşünüldüğünde, İslam Devleti’nin (İŞİD) lideri Ebu Bekir El Bağdadi ve teröristlerinin Musul’u Irak güçlerinden ele geçirmesinin hemen ardından, caminin içinde Temmuz 2014’te bir “halifelik” kurmaya karar vermesine şaşmamak gerek.
Nureddin tarafından yaptırılan orijinal cami uzun zaman önce yıkıldı ve yerini yenilenmiş hali aldı. Ancak al-Hadba (“kambur”) adı verilen orijinal 45 metre yüksekliğindeki (150 ft) minare ayakta kaldı. Kimse kamburun neden ya da ne zaman eğilmeye başladığını bilmiyor, ancak kaymanın 14. yüzyıldan beri gözlendiği belirtiliyor.
Halk hikayelerine göre, kambur, Hz.Muhammed cennete giderken havaya yükseldi. Ancak Hz. Muhammed’in ölümünün caminin inşasından çok önce olduğu düşünüldüğünde bu hikayenin kesinlikle gerçek olmadığı anlaşılır. Eğimin şiddetli rüzgarlardan, tuğlaları tutmak için kullanılan sıvanın zayıflığından veya tuğlaların bir tarafına çarpan güneş ışığının etkisinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
İran-Irak Savaşı sırasında Musul’u hedef alan bombalar bazı yer altı borularına zarar verdi. Bu, kanalizasyonun toprağa sızmasına ve binanın temeline zarar vererek eğimi kötüleştirmesine neden oldu.
2012 yılında, UNESCO kamburun yıkılma tehlikesi olduğunu açıkladı. Ancak ne yazık ki bu sıkıntıyı artık düşünmemiz anlamsız çünkü İslam Devleti (İŞİD), ilerleyen Irak ordusunun camiyi ele geçirmesini engellemek amacıyla 2017 yılında camiyi ve minaresini havaya uçurdu.
8- Suurhusen’in Eğik Kulesi – Suurhusen, Almanya
Suurhusen eğik kulesi, Dünya’nın istemeden yapılmış en eğik binası Guinness Dünya Rekorunu gönülsüz de olsa elinde tutuyor. Kulenin eğimi 5,19 dereceye kadar ulaşmış durumda. Bir karşılatırma yapabilmek için Pisa Kulesinin eğiminin 3,99 derece olduğunu hatırlamakta fayda var. Kule bağlı olduğu bir kilisenin parçası olarak inşa edilmiştir.
Bataklık bir ortamda Ortaçağ’da inşa edilmiştir. Arazinin bataklık yapısı, binanın temelleri atılmadan önce inşaatçıların toprağa meşe ağaçları gömerek stabilizasyon sağlamaya çalışmalarına neden oldu. Bina inşa edildiğinde stabildi ve yüzyıllarca eğilmeden kaldı. Ancak civar arazilerdeki suyun 18. yüzyılda drene edilmesi ile, meşe ağaçları kurumuş ve bu durum kulenin eğilmesine neden olmuştur.
1970’lerde yapı o kadar tehlikeli görünüyorduki bazıları çökeceğinden korkuyordu. Hükümet onu yıkmaya çalıştı ama yerel halk bu girişimi engelledi. O zamandan beri yerel halk kuleyi var olduğu hali ile koruyor.
Kilise ve kule artık ibadet etmek için kullanılmamakta ve sadece turistik ziyarete açık tutulmaktadır. Ziyaretçiler tehlike nedeni ile kiliseye veya kuleye giremezler ve Alana çok yaklaşmalarına izin verilmez. Kulenin yıkılması durumunda can kaybını engellemek için etrafında geniş bir güvenlik bölgesi oluşturulmuştur.
7- Zaragoza Eğik Kulesi – Zaragoza, İspanya
80 metre yüksekliğindeki (262 ft) Zaragoza Yatık Kulesi, 1504 yılında inşa edildikten hemen sonra eğilmeye başladı. Uzmanlar yapının hızlı bitirilebilmesi için acele edildiği ve eğilmenin yapı kalitesine bu nedenle önem verilmemesinden kaynaklandığını düşünüyorlar. Nedeni ne olursa olsun Zaragoza Eğik Kule popülerlikteki Pisa Kulesi’ne rakip oldu.
Eğim yıllar geçtikçe kötüye gitti. Hatta kulenin yıkılması korkusu oldukça ciddi bir şekilde dillendirilmeye başladı. 1878’de, Zaragoza şehir konseyi kulenin tepesindeki parçayı kaldırarak ağırlığı azaltmanın kulenin yana yatışını engelleyeceğini düşündü. Ancak bu beklenen etkiyi göstermedi, kule yana yatmaya devam etti. Belediye Meclisi 1892’de kuleyi yarattığı tehlike nedeni ile yıktı.
6- Bad Frankenhausen Kulesi – Bad Frankenhausen, Almanya
Eğik Bad Frankenhausen kulesi, 56 metre yüksekliğinde (183 ft) bir kilise kulesidir. Kule geçmişte bütün bakım ve düzeltme çalışmalarına rağmen yıkılma riski ile karşı karşıyaydı. Kule şu anda Pisa kulesinin eğiminden daha fazla olan 4.8 derece eğime sahiptir. Ve kuledeki eğim 1640 tarihinden beri takip edilmektedir
Kule, Bad Frankenhausen yeraltı yapısından kaynaklı nedenlerle eğilmeye başladı. Yaklaşık 250 milyon yıl önce, Bad Frankenhausen okyanusun bir parçasıydı. Okyanusun kuruması milyonlarca yıl sürdü ancak geride çok uzun sure tuzla kaplanmış bir toprak yapısı kaldı. Bad Frankenhausen yaklaşık olarak 95 milyon yıl önce bu bölgede yükselen Kyffhauser tepelerinin güney yamaçında kuruldu.
İlgili Yazılar
Oluşan bu yükseltilerin tepelerinde zaman içinde suyun aşağıya girişine imkan tanıyan kırıklar oluştu. Bu kırıklardan aşağı sızan su zamanla tuz tabakalarına ulaştı ve onları eriterek yeraltında büyük boşluklar yarattı ve toprak yapısını zayıflattı.
Eğik kulenin ve parçası olduğu kilisenin her an yıkılması korkusu giderek artarken Bad Frankenhausen Belediye Meclisi bu yapıyı satın aldı ve federal bir program dahilinde kuleyi sabitleyebilmek için finansman sağlama kararı verdi.
5- Teluk İntan Eğit Kulesi – Teluk İntan, Malezya
Teluk Intan Kulesi 1885 yılında inşa edildi. Aslen Teluk Intan sakinleri için içme suyunu depolamak için bir tank olarak tasarlanan yapı, ilerleyen dönemde üzerine eklenen saat kulesi ve devasa bir saat yapının 2 katı büyüklüğe ulaşmasına neden oldu.
Kule Teluk Intan sakinleri tarafından finanse edildi. Mimari tarz, Çin tarzını yansıtır çünkü o dönemde bölge halkının büyük kısmı ve bina mühendisi Çinli idi.
Kule, su tankının ağırlığını kaldıracak kadar güçlü olmayan ahşap ve tuğla ile inşa edilmiştir. Toprak da böyle ağır bir yapı için son derece yumuşaktır. Bu iki faktör ve eklenen saat kulesi nedeni ile kule sola meyilli bir şekilde yatmaya başlamıştır.
4- İki Kule – Bologna, İtalya
Due Torri (“İki Kule”) Asinelli ve Garisenda olmak üzere Bologna’nın sembolü olan iki eğik kuleyi ifade eder. Her ikisi de Pisa Kulesi’nden daha yüksek eğim açısına sahiptir. Garisenda Kulesi, İtalya’daki en eğik kule olma özelliğini elinde tutmaktadır.
Her iki kule de 12. yüzyılda inşa edildi. Kuleler yapılmalarını isteyen ve finanse eden ailelerin ismini aldı. Yapılar öncelikle saldırı ve savunma amaçlı inşa edilirken aynı zamanda ailelerin servetlerinin büyüklüğünü göstermelerinin de bir yoluydu.
O dönemde, Bolonya’daki siyasi ortam gergindi. Şehir iki rakip gruba ayrılmıştı: Guelph’ler ve Ghibellin’ler. Guelph’ler Papa’ya, Ghibellin’ler ise Kutsal Roma İmparatoru’na destek veriyordu. Bu, birçok rakip ailenin kendi kontrol alanlarını güçlendirmek için kuleler inşa etmesine neden olmuştu. Yüzlerce kule inşa edildi, ancak yalnızca Asinelli ve Garisenda zaman içinde yatık hale gelmeleri ile bu kadar popüler oldular.
3- Huzhu Pagodası – Shangai, Çin
Huzhu Pagodası, İmparator Song Gaozong’dan aldığı beş Buda heykelini saklamak için 1079 yılında General Zhou Wenda tarafından inşa edildi. İnşaattan hemen sonra eğilmeye başladı. Yapının durumu ve eğim, 1788 yılında düzenlenen bir şenlik sırasında fırlatılan havai fişeklerin kuleye isabet etmesi sonrasında çıkan bir yangın nedeniyle kötüleşti.
Eğim, 19. yüzyılda bazı köylülerin, kulenin dibine altın gömüldüğüne dair söylentiler üzerinde çukur kazmasıyla daha da kötüleşti. Bu, sola olan eğimin ters tarafında sanki biri tarafından ısırılmış gibi görülen bir delik oluşmasına neden oldu.
Bugün, kule, Pisa Kulesi’nin neredeyse iki katı eğime sahip ve Suurhusen’in eğik kulesinden (dünyadaki en -bilinçli yapılmamış olan- eğik bina rekoru sahibi) daha fazla olan, yaklaşık 7.1 derecelik bir eğime sahip.
Yüksek bir eğime sahip olmasına ve yoğun hasar görmesine rağmen, Huzhu Pagodası iyi durumda ve çökme tehlikesi altında değil. Bu sebeple “1000 yıl geçse de yıkılmaz Antik Kule’’ olarak adlandırılıyor. Eğimin Pagoda’nın inşa edildiği alanın iki farklı toprak türüne sahip olması nedeniyle oluştuğu söyleniyor.
2- Oldehove – Leeuwarden, Hollanda
Oldehove tamamlanmamış ve kavisli bir eğik kuledir. İnşaatı 1529’da başladı, ancak yapı yana doğru yatmaya başladıktan sonra 1533’te inşaat durduruldu ve kule kaderine terk edildi. Müteahhit Jacob van Aken, başlangıçta kulenin bazı kısımlarını kavis vererek yana yatışı önlemeye çalıştı ise de bu kulenin yatışını engellemeye yetmedi.
Oldehove 120 metre (400 ft) yüksek olacak şekilde tasarlanmıştır, ancak inşaat yalnızca 48 metre’ye (157 ft) ulaştığında yarıda kaldı. Her ne kadar bir kilisenin kuleye bağlanması gerekiyorsa da, kilise de hiç bir zaman yapılmadı. Buna rağmen, kule zaman içinde bir mağaza, saat kulesi ve gözlem merkezi olarak kullanıldı. Bugün ise turistik bir cazibe merkezi olarak koruma altındadır.
1- Torun Eğik Kulesi – Torun, Polonya
Torun Eğik Kulesi, 14. yüzyılın başlarında şehir surlarının bir parçası olarak inşa edilmiştir. Başlangıçta kulenin üç duvarı vardı. Bir taraf cephanelerin üst kata daha rahat taşınabilmesini sağlamak için duvarsız olarak bırakılmıştı. Yapı Orta Çağ’da eğilmeye başladı.
Kule, kumlu bir toprak üzerine inşa edildiği için eğilmeye başlamıştır. Bununla birlikte, bu durum insanların dikkatini çektikten sonra batıl inançların ve halk hikayelerinin doğmasını engellemedi. Bazıları, Tanrı’nın binayı, Polonyalı bir matematikçi ve astronom olan Kopernik’in, Tanrı’nın varlığına karşı bir kanıt olduğunu düşündükleri bir keşif yaptıktan sonra eğdiğini iddia ettiler.
Halk söylencelerine göre kule, bir kadına aşık olmuş bir şövalye tarafından yapılmıştır. Bu durum, şövalyelik kurallarına aykırıydı, Şövalyelik kurallarına karşı geldiği için ceza olarak eğik bir kule inşa etmesini emredilmişti. İnanışa göre, dürüst turistler sırtları ve bacakları kuleye temas ederken dik durabilir, ancak dürüst olmayan turistler dik kalamazlar.
Yatık Torun Kulesi, 18. yüzyılda bir sur olarak kullanıldı. Dördüncü bir duvar eklendi ve bina bir kadın hapishanesine çevrildi. Daha sonra bir silah atölyesine dönüştürülmüş ve daha sonra yaşam alanı olarak kullanılmıştır. Bugün, Belediye Kültür Kurumu tarafından işletilen bir pub ve ofise ev sahipliği yapmaktadır.
Çeviri: Özgür Yolcu
Kaynak
Listverse