Yeni bir araştırma, 5300 yıllık Buz Adam Ötzi’nin içinde yaşadığı topluluğun şaşırtıcı bir şekilde sağlık hizmetlerinde uygulanan teknikler konusunda oldukça gelişmiş olduğunu ortaya koydu.
Yaklaşık 5300 yıl önce yaşamış birisi için Buz Adam Ötzi’nin mumyası şaşırtıcı bir şekilde oldukça iyi korunmuştur. 1991 yılında Alpler’deki rutin yürüyüşleri sırasında Alman turist bir çift tarafından bulunan cesedinin kalıntıları Ötzi’nin ölümünden kısa bir süre sonra buz tabakasının altında kalmış ve dolayısıyla bu buzul koşullar farkından olmadan dokusunun, kemiklerinin ve organlarının büyük bir bölümünün korunmasını sağlamıştır. 30 yıl süren çalışmalar, yaşından kilosuna, boyuna ve ölüm şekline kadar Ötzi’nin hayatıyla ilgili pek çok özel ayrıntıyı açığa çıkarmıştır. Ötzi’nin yaz mevsiminin başlarında sol omzuna aldığı ok darbesiyle öldüğü tahmin edilmektedir, ancak Bakır Çağında yaşamış diğer insanlarla ilgili henüz yeterli bilgi sahibi değiliz.
Joshua Rapp Learn, Science dergisindeki yazısında Avrupalı bir araştırma ekibinin Buz Adam’ın yaşadığı toplum ve antik tıbbi uygulamalarla ilgili daha net bir tablo ortaya koymak adına Ötzi’nin vücuduna dağılmış dövmelerle birlikte kalıntıları arasında bulunan çeşitli şifalı otları ve ilaçları incelediğini belirtti. Geçtiğimiz günlerde Uluslarası Paleopatoloji Dergisi’nde yayınlanan bilim adamlarının bulguları, Ötzi’nin şaşırtıcı bir şekilde gelişmiş sağlık sistemine sahip bir toplulukta yaşadığını öngörmektedir.
Buz Adam’ın dövmeleri üzerine yapılan önceki çalışmalar, vücuduna işlenen çizgi ve çarpıların sadece dekoratif süs işlevinde olmadığını, aslında tedavi edici faydaları olduğu varsayımında bulunmuştur. Ancient Origins ekibinden April Holloway yazısında, kömürle işlenen küçük kesikler aracılığıyla yapılan dövmelerin, ayak ve el bilekleri, dizler ve sırtın alt kısmı da dâhil olmak üzere “insan vücudunun çalışkan bölgeleri” ile örtüştüğünü ortaya koymuştur. Bu noktalar, genellikle akupunktur tedavisiyle ilişkilendirilir ve bu durum da akupunkturun ilk kez Asya’da ortaya çıktığına inanılan tarihten iki bin yıl önce Ötzi’nin yaşadığı topluluğun bu uygulamayı bildiği ihtimalini artırmaktadır.
Carl Engelking’in Discover dergisine bildirdiğine göre, arkeologlar ilk olarak 2015 yılında Ötzi’nin vücudundaki 61 dövmenin hepsinin haritasını çıkarmıştır. Bu çalışmadan önce, araştırmacılar Buz Adam’ın dövmelerinin sayısının 59’a yakın olduğunu düşünmekteydi. Çok bantlı (multispektral) görüntü analizi sayesinde, Buz Adam’ın göğsündeki daha önce tanımlamayan bir dizi dövme açığa çıktı. Göğüs bölgesi, genellikle bağırsak bozukluklarını hedef alan akupunktur noktalarıyla ilişkilidir.
İlgili Yazılar
Yeni araştırma bu var olan bilgi tabanından yararlanarak Ötzi’nin dövmelerinin “önemli bir çaba gerektirdiğini ve tedavinin yararlı olup olmadığına bakılmaksızın, Buz Adam için bakım sağladığı” sonucuna vardı. Yazarlar daha da ileri giderek Ötzi’nin yaşadığı toplum, akupunkturu geliştirdiyse, bu insanların tıbbi uygulamalar bulmak arzusu— ve becerisiyle- kamçılanarak oldukça kapsamlı bir deneme yanılma sürecinden geçmiş olması gerektiğini belirtti.
Buz Adam’ın eşyaları arasında bulunan bitkiler, çalışmanın çizdiği araştırmacı ve karmaşık bir toplum algısını destekler nitelikte. Science ekibinden Rapp Learn, notlarında Ötzi’nin aletlerinin deri şeritlerine bağlanmış olan huş mantarı antibiyotik görevi görerek iltihabı yatırmış olabileceğini ve midesinde tespit edilen eğrelti otunun tenya tedavisinde kullanılmış olabileceğini belirtti. Bataklık yosunu izleriyse günümüzde kullanılan geçici bandajları andırıyor.
Ötzi’nin kullandığı gelişmiş bir dizi aletle birlikte giysilerinde açıkça görülen “bir amaca hizmet eden tasarım etmenleri” düşünüldüğünde, Bakır Çağında yaşamış topluluğun tıbbi uygulamalarındaki ustalığı vurgulamak hiç de yanlış olmaz.
Sonuç olarak yazarlar, bu araştırmada “düzenli, becerikli ve stratejik olmakla birlikte bir amaca hizmet eden tedaviye yönelik birtakım işlemlerin resmini” çizdi.
Çeviri: Yiğit Abbas Yılmaz
Kaynak
smithsonianmag
Yakından takip ettiğim bir buluş