Nereye Dergisi
Arkeoloji, Tarih, Gezi, Seyahat ve Yaşam Kültürü Dergisi

Stonehenge Taşları Nasıl Yapıldı?

Bu kadar büyük taşlar yazımızda açıklanan şekilde de olsa buralara kadar nasıl getirilmişler, nasıl dikilmişlerdi, dahası üstlerine lentoları nasıl yerleştirmişlerdi?

0 1.441

Taş, ya da mermer, ocaktan çıkarılıp da ustasının eline geçinceye kadar bu genel anlamlarıyla tanımlanırlar. Ustasının elinde şekil almaya başladıklarında, onlar artık taş ya da mermer değil ya bir heykel ya bir tabak ya da vazo ya da yapıda kullanılacak bir mimari eleman olma sürecine girmişlerdir. Ustasının elinden çıktıkları anda da hayranlığımızı, şaşkınlığımızı ifade bile edemememize neden olacak bir olağanüstülükle karşımızdadırlar artık. Onların karşısında benliğimizi, sanat eserlerine genelde duyulan saygı, hayranlık, belki de kıskançlıktan da öte bir duygu kaplar.

Stonehenge Spring Equinox Kutlamaları 2018

Bunun en büyük; nedenlerinden biri, belki de o sert malzemenin; taşın, mermerin, dönemine göre kâh hamur, ah çelik, kâh dantel gibi işlenmesinin bizde uyandırdığı şaşkınlıktır. Bu duyguyu, onları gördüğümüzde ister heykel olsun ister vazo ister mimari bir eleman olsun ister yapının tümü, neredeyse her zaman hissederiz. Bir de aynı duygunun bizi, onların büyüklükleri ile de etkilediği örnekler söz konusudur. Artık şaşkınlığımız ve hayranlığımız daha da artmıştır. Aşağıda yer alan, diğer niteliklerinin yanı sıra bir de en büyük, en ağır ve en erken (Arkeolojide en erken, en eski anlamına gelir) olmalarıyla öne çıkan ve gerçekten büyük ilgi uyandıran örnekle şaşkınlığımızı yineleyelim:

Londra’nın 137 km güneybatısındadır. Bir güneş tapınağı olarak yapıldığı varsayımının yanı sıra, güneş ve ayın astronomik olaylarına göre yönlendirilmiş olmasının dışında, güneşin yörüngesi gibi diğer astronomik olayların da saptanabildiği, astronomik ölçüm istasyonu olduğu ileri sürülmüştür. Bu ilginç sistemde bizi ilgilendiren 3. binde yapılmış 35 ton ağırlığında ve 6 m yüksekliğinde bir dikili taş olan “Heel Stone” ile beş ” trilithon” dur (kapı oluşturacak şekilde dikilen iki taş ve üstüne koyulan lentodan oluşan “üç taş”).

İlgili Yazılar

Taştan Mimarinin İlk Örneği

Ortadaki 7 m, yanlardakiler 6 m yüksekliğinde olan bu taşlar at nalı formlu bir plan oluşturacak şekilde dikilmişlerdir. Bunların çevresinde ayrıca, çok düzgün bir daire oluşturacak şekilde ve toprak dışında kalan yükseklikleri 4 m, genişlikleri 2 m, kalınlıkları da 1 m olan, birbirlerine lentolarla bağlanmış kumtaşından yapılmış 30 dikilitaş yer alır. İ.Ö. 2000-1500 yılları arasında at nalı planlı sistem içine Bluestone (mavi taş) olarak isimlendirilen bir dolerit trilithon ile bunları çevreleyen 60 mavi taş daha dikilmiştir.

Ağırlıkları 45 tonu bulan kumtaşı bloklar Stonehenge’in 30 km güneyinden; mavi taşlar ise en geçerli varsayıma göre 385 km uzaklıktaki Preseli Dağları’ ndan getirilmişlerdi. Bu varsayıma göre önce Welsh kıyılarına doğru yuvarlanarak getirilen taşlar, Bristol’ da Avon Nehri ve yerel nehirlerden sallarla taşındıktan sonra yeniden karaya çıkarılmış ve daha sonra da yeniden yuvarlanarak Salisburry ovalarına ulaştırılmışlardı.

Bu kadar büyük taşlar yukarıda açıklanan şekilde de olsa buralara kadar nasıl getirilmişler, nasıl dikilmişlerdi, dahası üstlerine lentoları nasıl yerleştirmişlerdi? Unutmayalım o zamanlar metal araç gereç kullanılmıyordu, tekerlek bilinmiyordu. Bu işte ortalama 250 kişinin çalıştığı, bu sayının yokuşlarda 1 000 kişiye ulaştığı varsayılıyor.

Not: Bu yazı Prof. Dr. Orhan Bingöl’ün Homer Kitapevi Yayınları’ndan çıkan “Arkeolojik Mimari’de Taş” isimli kitabından alınmıştır.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More