Roma Sikkeleri Nasıl Tarihlendirilir? (Bazı Önemli İpuçları)
Roma sikkelerini tanımlamak ve tarihlendirmek karmaşık bir süreç olmasının nedeni Roma para sisteminin Avrupa ve Orta Doğu'daki uzun süren yönetimler sırasında sürekli değişmesidir. Yapılan kazılarda milyonlarca madeni para bulundu ve hala her gün yenileri keşfediliyor. Bu nedenle bir sikkenin türünü ve yaşını belirlemek oldukça zordur.
Roma sikkelerini tanımlamak ve tarihlendirmek karmaşık bir süreç olmasının nedeni Roma para sisteminin Avrupa ve Orta Doğu’daki uzun süren yönetimler sırasında sürekli değişmesidir. Yapılan kazılarda milyonlarca madeni para bulundu ve hala her gün yenileri keşfediliyor. Bu nedenle bir sikkenin türünü ve yaşını belirlemek oldukça zordur. Burada, nümizmatların madeni paraları tanımlamaya ve tarihlendirmeye yardımcı olabilecek birkaç temel yöntemi anlatacağız.
Roma Sikkelerini Tanımlamak ve Tarihlendirmek için Uygun Literatürü Kullanın
Madeni paranızı analiz etmeden önce, kendinizi uygun araçlarla donattığınızdan emin olun. Nümizmatlar (Tarihsel para birimlerini inceleyen akademisyenler) için bu araçlar el kitapları, kataloglar ve çevrimiçi veri tabanlarıdır. Bu konuda acemiyseniz terminoloji ve genel kurallar hakkında bilgi edinmek için Roma sikkeleri hakkında birkaç kitap veya makale okumanızı tavsiye ederiz. Başlamak için harika bir yol, çok sayıda nümizmatik kitabı, makalesi ve el kitabı içeren mükemmel bir araştırma aracı olan “ Digital Library Numis” Dijital Kütüphane Numis’e göz atmaktır.
https://sites.google.com/site/digitallibrarynumis/
Her nümizmatın kullandığı iki ana kaynak, İngiliz kataloğu Roma İmparatorluk Sikkeleri (RIC) – Henry Cohen’in Roma Cumhuriyet sikkeleri (Generale des Monnaies De La Republique Romaine, Communement Appelees Medailles Consulaires) ve Roma İmparatorluk Sikkeleri (Roma İmparatorluğu döneminde basılan madeni paraların tarihsel açıklaması) isimli devasa külliyatlarıdır. Bunların basılı versiyonlarını bulabilirsiniz (yeni bulgular eklemek için sürekli olarak yeniden basılıyor.) Şanslıyız bunların dijital versiyonlar da var.
Koleksiyonculara önereceğiz iki çevrimiçi veri tabanı daha var. “WildWinds”, hem Cumhuriyet hem de İmparatorluk sikkeleri hakkında kapsamlı bir katalog, yararlı bağlantılar ve literatür önerileri sunmaktadır. OCRE (Roma İmparatorluğu döneminde basılan madeni paraların tarihsel açıklamaları) müze koleksiyonlarına ve haritalarına ve ayrıca imparatorluk sikkelerinin bir kataloğuna bağlantılar sağlar.
Roma sikkeleri koleksiyoncular arasında (yukarıda bahsedilen kaynaklar dışında) son derece popüler olan ve madeni paraları tanımlama ve tarihlendirme konusunda ipuçları sağlayan çok sayıda çevrimiçi kaynak (web siteleri, açık artırmalar, forumlar vb.) vardır. Ancak, bu kaynaklara danışırken dikkatli olmanızı tavsiye ederiz. Roma ve Yunan sikkeleri hakkında çok bilgili birçok koleksiyoncu olmasına rağmen, bu işe yeni başlayan biriyseniz, öncelikle tarihçilerin ve akademisyenlerin eserlerine güvenmelisiniz.
Lejantlar Size Her Şeyi Anlatabilir
Madeni paranızı analiz ederken, madeni paranızın ön yüzünde ve arka tarafında görebileceğiniz her şeyi bir kenara yazdığınızdan emin olun. Ön yüzün ortak unsurları baş / büst (genellikle bir imparatorun veya tanınmış bir Romalının), Lejantlar (yazılı kelimeler), alan (büstün etrafındaki boşluk) ve çerçevedir (yazıyı ve görüntüyü çerçeveleyen boncuklu bir çizgi).
Lejantlarla başlayın. Tüm harfler açıkça görülebiliyorsa, işinizin yarısı zaten bitmiştir. Yazılar genellikle madalyonun üzerinde tasvir edilen kişinin adını ve unvanlarını içerir. Göstergeyi okuyabiliyorsanız, madeni paranıza eşdeğerini bulmak için veri tabanlarını kullanabilirsiniz. Romalıların yerden tasarruf etmek için kısaltmalar kullandığını unutmayın, bu yüzden metni çözmek için kılavuzlara mutlaka bakın.
Örneğin, yazı şu şeklideyse: IMP TRAIANO AVG GER DAC P M TR P COS VI P P; kısaltmaları çözdüğünüzde elde edilen metin şöyle olur: Imperator Traiano Augustus Germanicus Dacicus Pontifex Maximus Tribunitia Potestas Konsül VI Pater Patriae (Komutan Trajan, İmparator, Germania ve Dacia Fatihi, mahkeme yetkisine sahip Yüksek Rahip, altıncı kez Konsül, Ülkenin Babası).
Buradan madeni paranızın 98’den 117’ye kadar imparator olan Trajan döneminde yapıldığını anlıyorsunuz. Biraz araştırma yaparsanız, imparatorun 97 ve 102’de Germanicus ve Dacicus unvanlarını ve 112’de altıncı konsüllüğünü aldığını öğreneceksiniz. Şimdi madeni paranızın 112 ila 117 arasında yapıldığı sonucuna varabilirsiniz.
Detaylara Dikkat Edin
Başka bir tavsiye, harflerin tarzına dikkat etmektir. En azından genel bir dönem belirlemenize yardımcı olabilir. Örneğin, madeni paranızdaki N harfinin Roma rakamı iki (II) gibi göründüğünü fark ederseniz, madeni paranız muhtemelen Geç Roma İmparatorluğu Konstantin hanedanlığı döneminde yapılmıştır.
Bazen tarihlemeyi daraltmak için paranın üzerindeki görüntüyü kullanabilirsiniz. Örneğin, parlak taçlı paralar, MS 1. yüzyılın ortalarından itibaren madeni paralar arasında görünmeye başladı. Ön tarafta sakallı bir imparator görürseniz, sikkenizin İmparator Hadrianus’un saltanatından sonraki bir döneme (117 – 138) tarihlendirilmesi gerektiği anlamına gelir.
İlgili Yazılar
Zırh giymiş imparatorların ayrıntılı büstleri, MS 3. yüzyılın sonlarından sonra tipik olarak görülür. Zırhlı imparatorlar Trajan saltanatından itibaren madeni paralarda görünmeye başladı. Bazen imparatorun tacındaki noktaların sayısı, imparatoru ve / veya yüzyılı belirlemenize yardımcı olabilir. Madeni paranızı görüntüye göre tanımlamak ve tarihlendirmek imkansız değildir, ancak çok fazla araştırma gerektirir.
Madeni paranızı nominal değerine göre (madeni paraların ağırlığına ve çapına dayanarak) tarihlendirmek mümkündür. Bununla birlikte, bu yöntem deneyimli koleksiyoncular ve nümizmatlar için bile zordur. Roma sikkelerinin nominal değerleri tarihleri boyunca birçok kez değişti. Bu konuda hala bazı belirsizlikler ve cevaplanmamış sorular var. Madeni paranızın tarihini belirlediğinizde, o dönemde geçerli olan nominal değerleri araştırmak için kılavuzlarınızı kullanın.
Tersini Unutma!
Bazen imparatorların unvanları tersine yazılmıştır, bu yüzden buna dikkat edin ve onları doğru bir şekilde araştırın. İmparatorluk sikkeleri genellikle eforlarında darphane işaretleri bulunur.
Darphane markası iki unsurdan oluşur: darphanenin faaliyet gösterdiği şehrin kısaltılmış adı ve belirli madeni parayı yapan officina’nın (atölye) harfi. Darphane ve Atölyeyi tanımak, madeni paranızı tarihlendirmenize yardımcı olabilir. Roma kasabası Siscia’daki darphane, imparator Gallienus (253 – 268) döneminde kurulmuştur, bu nedenle Siscia işaretli (genellikle SIS veya SISC) bir madeni paranız varsa, madalyonun 3. yüzyılın ortasından daha eski olamayacağını bilirsiniz.
Daha fazla araştırma yaparsanız, belirli atölyelerin çalışma yılları hakkında bilgi bulabilirsiniz. Roma darphane markalarının operasyon tarihleriyle birlikte oldukça ayrıntılı bir listesini aşağıdaki linkte bulabilirsiniz.
https://www.forumancientcoins.com/numiswiki
Ters görüntüler bazı durumlarda yardımcı olabilir, ancak madeni paranızı yalnızca ters görüntülere dayanarak tarihlendirmek için çok farklı tür ve varyasyon vardır. Genel dönemi veya belirli bir imparatorun saltanatını zaten kurduysanız, tarihlemeyi daraltmanıza yardımcı olabilir.
İmparatorluk mu Yoksa Cumhuriyet Dönemine mi Ait?
Büyük bir avantaj “Cumhuriyet” veya “İmparatorluk” dönemi madeni paranız olup olmadığını en baştan bilmektir. Bu araştırmanızı basitleştirecektir. Cumhuriyetçi ve İmparatorluk sikkeleri bazı unsurlarda farklılık gösterir, ancak Roma sikkelerinin birçok varyasyonu olduğunu ve istisnaların yaygın olduğunu unutmayın. Bu sonraki birkaç ipucu bir kural değil, genel yönergelerdir. Yine de araştırma ve analizle onaylamanız gerekecek.
Cumhuriyet paraları genellikle daha büyük ve daha ağırdır. Geç İmparatorluk sikkeleri küçük ve hafif olma eğilimindedir. Ekonominin gerilemesi nedeniyle, madeni paradaki değerli metallerin miktarını korumak önemliydi.
Cumhuriyet dönemi sikkeleri üzerindeki yazılar çok daha kısadır (üzerinde yazı olmayan madeni paralar bile vardır) ve görüntüler o kadar ayrıntılı değildir. Ön yüz ifadesi genellikle bir tanrının başını tasvir eder. Tersine ortak bir motif, Remus ve Romulus’u besleyen bir kurt gibi bazı mitolojik sahnelerdir.
Çeviri: Bülent Pekardan
Kaynak
THE COLLECTOR