Mega Deprem İnka İnşaat Metodolojisinde Büyük Değişime Neden Olmuş
Peru’daki modern İnka kenti olan Machu Picchu’nun inşaatının, İnka inşaatçılarına afete dayanıklı mimariyi tasarlamalarına neden olan MS 1450'de “güçlü bir deprem” tarafından kesildiğini doğruladı.
Peru’nun devlet haber ajansı olan Andina’nın ortaya koyduğu yeni ve büyük bir bilimsel çalışma, Peru’daki modern İnka kenti olan Machu Picchu’nun inşaatının, İnka inşaatçılarına afete dayanıklı mimariyi tasarlamalarına neden olan MS 1450’de “güçlü bir deprem” tarafından kesildiğini doğruladı.
Şiddetli Depremin Gücü Neydi?
MS 1450’de dünyanın diğer tarafında, Johannes Gutenburg ilk mekanik baskı makinesini çalıştırmaya başladı ve gizemli Voynich el yazması tamamlandı, ancak antik Peru’da dağlar şiddetli bir deprem kuvveti altında sallandı. The Peruvian Times’daki bir makaleye göre, Cusco-Pata Araştırma Projesinden araştırmacılar, antik manzaranın 9. İnka Pachacútec döneminde “en az 6.5 büyüklüğünde bir titreme” tarafından sarsıldığını açıkladılar.
Dünyadaki Vardiya İnşaatta İleri Vardiyayı Getiriyor
Depremle ilgili kanıtlar, Jeoloji, Maden ve Metalurji Enstitüsü (Ingemmet) ve proje koordinatörü Carlos Benavente Escobar’ın öncülüğünde 2016’dan beri uluslararası bir bilim ekibi tarafından toplandı. Escobar gazetecilere verdiği demeçte, “Pachacutec’in altında hâlihazırda bir tür mimariye sahip yapım aşamasında olan bir inşaat vardı. Daha sonra, Machu Picchu’nun inşaatının ortasında büyük bir deprem olduğuna inanıyoruz” dedi. Machu Picchu, 9. İnka cetvelinin (Sapa) Pachacutec’in ikonik dağın tepesindeki yazlık mülküydü.
Hasar Nasıl Kanıtlandı?
Kanıt kayalar ve taşlar arasındaki açıklıklardı çünkü bilim adamları bu tür yanlış hizalamaların İnkalar için tipik bir şekil olmadığını ve onların kusursuz ve harika bir yapı kullandıklarını biliyorlardı. Deprem hasarı en çok Machu Picchu’daki “Güneş Tapınağı” duvarlarında görülür; bununla ilgili Benavente, ”Kayaların bazı kenarları kırık, bu da dünyanın dalgalanmasında kırılmaya neden olan birbirlerine çarpma anlamına gelir. Daha sonra İnkalar, Machu Picchu’nun neye dönüşeceğini tamamlamak için binayı farklı bir şekilde sürdürdüler” açıklamasında bulundu.
İnkalar Yapım Yöntemlerini Nasıl Değiştirdi?
Porta Andeana’da yayınlanan bir makalede, depremin neden olduğu “bu deformasyonlardan sonra” mevcut inşaat metodolojisinin altında yatan zayıflığı görmüş olan Pachacútec, “modern bir mimari düzenlediği ve depremin neden olduğu hasarı onarmak için duvar yerleştirdiği” açıklanmaktadır. Bilim insanları ayrıca “tarımsal teraslardaki mimari değişimin” de bulunduğunu belirtti.
İlgili Yazılar
Depremden sonra İnkalar, daha rustik hücresel bir mimari olarak nitelendirilen bir yapı inşa etmeye başladılar ve temelde daha dar üst duvarları olan dev taş bloklarla sismik dayanıklı yamuk yapılar geliştirmeye ve bunu mükemmelleştirmeye devam ettiler. Benavente; “Onlar depremler, toprak kaymaları ve çığlar gibi çeşitli jeolojik tehlikelerle nasıl bir arada yaşayacaklarını biliyorlardı.”
İnka Mimarisini Değiştiren Deprem İncelemesi Bugün Bize Nasıl Yardımcı Olabilir?
İnka İmparatorluğu üzerinde böyle bir etkisi olan depremin jeolojik kökenlerini oluşturmayı hedefleyen Benavente, “Depreme neden olan başarısızlığı tanımlamak için son 14 radyokarbon çağını kalibre ediyoruz, şimdilik, Cusco’nun tarihi merkezine dört kilometre mesafedeki Tambomachay’da olduğundan şüpheleniliyor” dedi. ‘’Hiç şüphe yok ki güçlü deprem ayrıca Sacsayhuamán, Tipón ve Tambomachay duvarlarının deformasyonuna da neden oldu’’ diye ekledi.
Benavente, “Tarihte ilk kez, paleosismoloji, arkeozismoloji ve aktif tektonik teknikleri bu nitelikteki bir çalışmada birleşti” dedi. Ve bunun ”bugünkü planlamacıların, Cusco bölgesi için Tambomachay ve Pachatusan fay hatlarının sismik tehlikelerini analiz etmelerine yardımcı olmak için gerekli” olduğunu düşünüyor.
Araştırma Sayesinde Ne Keşfedildi?
2018 yılının temmuz ayında, Batı Sydney Üniversitesi’nden Dr. Ken Tokeshi, Machu Picchu’daki miras yapıların sismik risk analizini ve ilgili yapıların muhtemel başarısızlık modunun belirlenmesini ortaya koyduğu, Machupicchu’daki tarihi İnka yapılarının deprem riski ile ilgili bir araştırma makalesi yayınladı. Bu son çalışmada olduğu gibi Dr. Tokeshi, İnka taş yapılarının dinamik özelliklerini tahmin etmek için mikrotremor ölçümlerinin sonuçları üzerinde çalıştı.
Etkilenen Yapı Nasıl Kullanıldı?
Cusco’nun İnka İmparatorluğu’nun antik başkenti olduğu açık olsa da, depremin şüphelenilen merkezindeki “Tambomachay” yapısının işlevi gizemini sürdürüyor. Kaya sekilerinden geçen ayrıntılı taştan yapılmış kanallar ve şelalelerden oluştuğu için bazı arkeologlar, Cusco’yu koruyan askeri bir karakol olabileceğine inanıyor, ancak diğerleri Cusco’lu sosyal, siyasi ve dini seçkinler için bir spa merkezi olduğunu düşünüyor.
Çeviri: Seda Toy
Kaynak
Ancient-Origins