Maya Kralı Pakal’ın Göz Alıcı Tapınağında Bulunan Eski Yazılar
Uzmanlara göre; “Pakal’ın mezarı, eğer gerçekten varsa Kral Tut’un mezarının Amerika’ya özgü bir eşdeğerliğidir”
Arkeologların Meksika yağmur ormanlarındaki gizli kripta mezarları keşfetmesinin ardından Maya Kralı’nın mezarında bulunan hiyeroglif yazılar, 60 yıldan fazladır farklı dillere çevrilmeye başlamıştır.
Eski Maya Kralı Pakal’ın mezarını içinde barındıran görkemli Palenque Yazıtlar Tapınağı’nda oyma yazılar bulunmuştu. Bunlar 2015 yılında çözülmüş ve Milli Otonom Meksika Üniversitesi’nden epigrafya uzmanı Guillermo Bernal liderliğindeki bir araştırma ekibi, yazıtta “Dokuz Bilenmiş (Keskinleştirilmiş) Mızrağın Evi” yazdığını ortaya çıkarmıştır.
Milli Otonom Meksika Üniversitesi Maya Çalışmaları Merkezi’nden Bernal ve meslektaşları, Latin Amerikan haber sitesi Prensa Latina’da belirtildiği gibi “kesici uç” anlamına gelen Maya T514,“Yej”i çözdü. “Yej”, Meksika Chiapas’ta bulunan ve Palenque’nin en ünlü kralı K’inich Janaab’ Pakal’ın mezarını içinde barındıran Yazıtlar Tapınağının üzerinde 60 yıl önce keşfedildi. Çevrildikten sonra, oyma ya da nişanın 50 den fazla yazıda da kullanıldığı ve esir almak, şehirlere askeri kuvvetlerin girmesi ve Maya Klasik Döneminin diğer savaş olaylarını tanımladığı anlaşıldı.
Araştırmacılar bunu, Pakal’ın mezarının üstünde yazan “Dokuz Bilenmiş Mızrağın Evi” gibi diğer birçok yazıyı çözmek için de kullanmışlardır.
The Guardian’ın haberine göre UNAM’ın Maya Çalışmaları Merkezinden Bernal “Dokuz Bilenmiş Mızrağın Evi” mezarın duvarlarındaki 9 savaşçıyı temsil eden bir isimdir.”
Kral K’inich Janaab Pakal 7. Yyda 12 yaşında iktidara geldi ve 80 yaşına kadar yaşadı. Pakal’ın gençliğinde güçlü bir Maya şehri olan Palenque, (şu an Lakamha ya da Big Water olarak biliniyor.) Kaan’ın (Calakmul) yaptığı akınlardan muzdaripti. Pakal olgunluk çağına ulaşana yani kral(Ajaw) olana kadar, Palenquenin Kraliçesi olarak hüküm süren annesi Ix Sak K’uk’ saltanat naibi olarak hizmet etti. Pakalın kral olarak saltanatı oldukça refah geçti ve 68 yıl boyunca hüküm sürdü. Ayrıca bu Batı Yarımkürede bilinen en uzun saltanat olarak tarihe geçti. Pakal ve hükümeti en güzel mimari yapıları, alçak rölyefli oymaları ve Mayaların ürettiği heykelleri ortaya çıkardı.
Yazıtlar Tapınağı, en büyük Mezo Amerikan basamaklı piramit yapısıdır. Pakal’a bir cenaze anıtı olarak yapılan bu etkileyici yapının 9 merdiveni ve 5 girişi vardır. Arkeologlar bu anıtı 1952’de yeniden keşfettiklerinde, hiyeroglif yazılarının, heykel panellerinin, kurban edilen birçok erkek ve kadın iskeletlerinin ve keskin mezarının ve mezarın içindekilerinin mükemmel derecede korunduğunu fark ettiler.
Live Science’nin haberine göre Teksas Üniversitesinden David Stuart bir konferansında “Pakal’ın mezarı, eğer gerçekten varsa Kral Tut’un mezarının Amerika’ya özgü bir eşdeğerliğidir” demiştir. Pakal, sonraki krallar oğulları ve torunları tarafından da Palenque’yi bir tuğladan başlayarak inşa eden tarihi bir kişi olarak saygı görmektedir.
İlgili Yazılar
İnanılmaz bir buluşla, Meksikalı arkeolog Alberto Ruz Lhuillier (Arkeolojinin Hitchcock’u da denilmektedir) 1950lerin başında yağmur ormanlarında tapınak kazıları yaparken molozlardan görünmeyen gizli bir merdivene sahip bir zemin panelini ortaya çıkardı. Molozlar 4 Yıldan sonra temizlendiğinde Ruz, ortaya çıkan mezar odasını Antik Kralın el değmemiş mezarını içinde barındıran piramidin görünmez köşelerine yerleştirdi.
Pakal’ın birçok kadın ve erkek kurbanla birlikte gömüldüğü ve kraldan kalanlar arasında yeşimtaşı, mücevherat ve yeşimtaşından yapılmış cenaze törenlerinde kullanılan maskeler ortaya çıkmıştır.
2016 yılında arkeologlar Yazıtlar Tapınağının altında bir başka büyüleyici şey keşfettiler, bir su tüneli. Arkeolog Arnoldo Gonzalez The Guardian’a Mayalı insanların, Pakal’ın ruhunun yeraltı dünyasında gidip gelmesini kolaylaştıracağına inanarak bir su tüneli yaptıklarını söylemiştir. Kabul gören bir başka efsaneye göre ise, Pakal bir uzay aracında uçmaktadır fakat su tüneli uçmak yerine onun suyolunda ilerlemesini sağlamıştır. Gonzalez’in söylediğine göre uzay araçlarıyla yapılan bir şey yoktur.
The Guardian; “Hiyeroglif yazıyı, takvimi ve astronomik sistemi geliştiren Maya Uygarlığı, sınırlarını günümüz Guatemala, Belize ve Honduras sınırlarına kadar genişleterek M.S. 250-900 yılları arasında en fazla etkiye sahip olmuştur.
M.S. 700-800 yılları arasında ise Maya kültürünün etkisi oldukça azalmaya başladı. Mezoamerikan şehir Palenque ilginç bir şekilde insanlar tarafından terk edilmeye başladı ve yağmurla birlikte mükemmel tapınaklar, evler ve sanat eserleri harabeye döndü. Yaklaşık 1000 yıl kadar da hiçbiri ortaya çıkmadı.
Bugün ise bizim Palenque hakkında bildiğimiz birçok şeyi anıtlar üzerindeki yazıların çevrilmesiyle öğrendik. Şu an ise Palenque’nin hanedanlıkla yönetildiğini, Kaan’la birlikte şehre rakip olmaya çalışanları ve diğer devletleri, korunan yapılar üzerinde yapılan çeviriler sayesinde biliyoruz.
Şüphesiz biliyoruz ki yapılan kazılar ve çalışmalar Maya kültürüne ait hala gizemli kalan şeyleri de ortaya çıkaracak. İlginçtir, 2005 yılında tüm şehrin sadece %10 undan daha azının keşfedileceği tahmin ediliyordu çünkü kalan 1000den fazla yapı yüksek, büyük ve kalın ağaçların altına saklanmıştı.
Çeviri: İrem Kızıler
Kaynak
Ancient-Origins