Kadın Gladyatör Heykelciği Roma Oyunlarının Korkunç Tarafını Ortaya Çıkarıyor

Antik Roma’daki kadın gladyatörler, popüler ve tehlikeli spor ritüelinin çoğunlukla gözden kaçan tarafındaydı. National Geographic 2012’de, Alman müzesinde bulunan antik Roma’dan bir heykelcik hakkında tartışılan makale yayımladı. Heykelcik, yukarı kaldırılmış elinde tırpan benzeri bir nesne tutan çıplak göğüslü bir kadını tasvir ediyordu.

(Not: Kadın Gladyatörlere Gladiatrix denirdi)

Önceden tarihçiler, tuttuğu nesnenin vücuttan ter ve kiri kazımak için kullanılan kavisli bir bıçak -strigil- olduğu fikrini benimsemişlerdi. Granada Üniversitesi’nde profesör olan Alfonso Manas, bunun sika adı verilen kısa ve kavisli özel bir kılıç türü olduğuna inanıyor. Sika, Thraex veya Trakyalı olarak bilinen çeşitli Romalı gladyatörlerin kullandığı bir araçtı.

Manas’ın teorisi, kadının vücudunun konumlanma şekline dayanmaktadır. Heykelcik yere doğru bakıyor ve aleti tutan el tamamen yukarı doğru uzatılmış durumda, neredeyse muzaffer bir pozdaki bu kadın banyo yapıyor olsaydı bekleyeceğiniz duruş bu olmazdı. Ayrıca kalçasının etrafına sarılmış bir bez giyiyordu eğer kendini temizliyor olsaydı onun çıplak olmasını beklerdiniz. Manas, heykelciğin yenilmiş bir rakibe karşı galip gelişi tasvir ettiğinin daha mantıklı olduğuna inanıyor.

• Romalı Gladyatörlerin Gerçek Yaşamları

• Gladiatrix: Antik Roma’nın Kadın Savaşçıları

Beklenmedik gelse de bir şekilde gladyatör arenasında yarışan ve “gladiatrix” olarak bilinen kadınların olduğuna dair kanıtlar var. Ancient History sitesi, o zamana ait belgelere göre kadınların o dönemde birkaç isimle anıldığını belirtiyor. Eski yazarlar onlara ludia veya mulieres ve hatta amazonia adını verdiler. Bununla birlikte kadınlar anlamına gelen femina kelimesi onları tanımlamak için kullanılmıyordu.

Bazı akademisyenler bunun yalnızca alt sınıflara mensup olan kadınların arenada savaşmış olabileceği anlamına geldiğini savunurken, diğerleri bunun doğru olmadığını ve yüksek sınıflardan kadınların da katılmış olduğunu söylüyor. Eğer iyi savaşsaydılar erkek meslektaşları kadar onurlandırılırlardı.

Açıkça görülüyor ki arenada savaşmaya karar veren kadınların -ve bunun bir seçim olduğunu ispatlayacak çok sayıda kanıt var- ne kadar iyi performans gösterirlerse göstersin saygın olmaktan uzaktılar. Tarihin o döneminde uygun kadın davranışları ve rolleri çok iyi belirlenmişti. Sınıfları ne olursa olsun ailelerine ve hanelerinin idaresine odaklanmaları ve ailenin reisi olan babaların iradesine tabi olmaları bekleniyordu.

Özgür Kadın ya da Köle Kadın

Kamusal alanda savaşmak, bu değerlerden epeyce uzak bir adımdı. Ludia kelimesi aslında bir festivaldeki genellikle dindar olan bir kadın oyuncuyu ifade eder ve bu çizgide aktrisler vardı ancak bazıları bu yoldan sapıp arenaya gitmeyi seçti.

Kadın gladyatörlere uygulanan yasalar bile vardı. MS 11’de Roma Senatosu, 20 yaşın altındaki özgür doğmuş -köle olmayan- bir kadının gladyatör olmasını yasakladı bu da kanun olup sistemleşecek kadar uzun bir mesele olduğu anlamına geliyor. Özgür doğmuş -freeborn- kelimesinin kullanılması, köle kadınların aynı yasağa tabi olmadığını gösteriyor.

MS 200 yılına kadar İmparator Severus, kadın savaşçıların gösterisinin genel olarak kadınlara saygısızlık belirttiğini iddia ederek kadınların arenaya katılmasını yasakladı. İlginç bir şekilde kadınların, sporcular gibi antrenman yapmak için motive olabileceğinden ve sosyal düzeni tehdit ettiğini düşündüğü Olimpiyat oyunlarına katılmak isteyebileceğinden endişeliydi. Kafasında iki konunun birbiriyle ilişkili olma ihtimali yüksektir.

Konuyla ilgili görüşlerine rağmen, sonraki yüzyılda kadınlar arenada bulunmaya devam etti. Ostia şehrinde bunu belgeleyen bir yazıt bulundu ancak bayanların değil, kadınların katıldığını söyledi. (Burada bayan değil kadın olarak bahsettiği köleler olabilir)

• En Bilinen Örnekleriyle 10 Roma Gladyatör Sınıfı

• Büyük Gizem: Hristiyan Gladyatör Var Mıydı?

Severus’un onayını almış olsun ya da olmasın Roma toplumunun her sınıfından belirli sayıda kadının “kadın gladyatör” olarak gelenekleri terk edip arenaya girerek birden fazla şekilde kahraman olduğuna şüphe yok.

Çeviri: Büşra Şenel

• Kolezyum: Kanlı Şöhretin Sembolü

• Spartaküs: Romalılara Karşı Kölelerin Lideri Bir Gladyatör – Bölüm 1