Antik Yunan’da Kehanet: Delfi Kâhini ve Rahibe Pythia
Yaklaşık bin yıl boyunca, insanlar kendi adına veya onları Kâhin’e gönderen bir topluluk adına rahibeden tavsiye almak için Delfi'ye geldiler.
Delfi Kâhini, Parnassos Dağı’nın altındaki Fokida’da (Orta Yunanistan) tapınak ve kehanetlerin Yunan merkezidir. Yaklaşık bin yıl boyunca, insanlar kendi adına veya onları Kâhin’e gönderen bir topluluk adına rahibeden tavsiye almak için Delfi’ye geldiler. Delfi’deki Kehanet’te bilinen ilk rahip, genellikle Sybil veya Sybilla olarak bilinen kadındı. Gelecek hakkında tahminlerini bir kayanın üzerinde oturarak ve topraktan buharı soluyarak söylerdi. Genellikle kafa karıştırıcı tahminler yapardı.
Delfi adı (Yunan Delphoi, merkezi) Gaia veya Gaea olarak bilinen toprak tanrıçasına tapmayı ifade eder. 19. yüzyılın sonundaki arkeolojik araştırmalar, surlarda asılı olan ve içerisinde tiyatro, hazine, konsey, salonlar bulunan geniş ve karışık Apollo tapınaklarını ortaya çıkardı. Türbenin üstünde bir spor salonu (güreşçiler için yer), bir tapınak ve Athena tanrıçasının bir tapınağı vardı. Antik Yunan, iki zıt tanrının arasına yerleştirilmişti: Apollo ve Dionysos. Yunan mitolojisine göre Apollo ve Dionysos kardeşlerdi ve Zeus’un oğullarıydı. Apollo’nun annesi Leto, Dionysos’un annesi Semele idi.
Apollo; neşeli ve dürüst, saflık, kehanet, sanat ve yaylı çalgılar Tanrısı ve Güneş Efendisi Helios-Apollo, Dionysos’a (ayrıca Roma mitolojisinde Bacchus olarak da bilinir) coşkunluk, haz, ilahi, bağbozumu ve şarap tanrısına karşıydı. Apollo, Apollos’un annesi Leto’ya saldırmak için kıskanç Hera’nın (Zeus’un karısı) gönderdiği Python’dan intikamını aldı. Mitoloji, Delfi’de yaşayan, kan dökerek geleceği görebilen yeteneklerini yeren bulaştıran Python’u bir yılan (veya ejderha) olarak betimler. Apollo, Delfi’de Parnassos Dağı’nın altındaki bir koyda bir Python buldu, onu oklarıyla öldürdü ve daha sonra vücudunu toprağa gömdü.
Zafer kazandığı yerde Apollo ünlü bir tapınak kurdu. Apollon’un Python’u öldürdüğü koy, rahibenin (Pythia olarak bilinen) transa geçmesine yardım eden yerdeki buharın kaynağıydı. Ayrıca Delfi, MÖ 6. yüzyılın başından beri her dört yılda bir düzenlenen Pythian Oyunlarının mekânıydı. Delfi Kâhini, bazı Yunan kabilelerinin dini-politik ittifakının da merkeziydi.
İlgili Yazılar
Diğer dünyadan tavsiye ararken ihtiyaç duyulan şey, mutlak samimiyettir. Bu yasa, ortama ve Apollo rahiplerine olduğu gibi sorgulayıcıya da tabidir. Katılımcıların sadece saf bir bedenle Tanrı Apollo’nun bölgesine girmelerine izin verilirdi. Fakat tek başına yıkanmak yeterli değildi, ruhun bile bir temizlikten geçmesi gerekiyordu. Bu nedenle sorgulayıcı, kutsama töreni bölgesine girmesine izin verilmeden önce incelemelere maruz kalırdı.
Pythia da mutlak iffet ve katı kurallara bağlıydı. Eski Yunan toplumunda, Pythia için merak, sansasyonizm veya iktidar arzusu söz konusu olduğunda bunun tehlike ve tehdit olduğu biliniyordu. Bu hem arayan kişi hem de Pythia ve tercümanı için bir tehlikeydi. Yine, ruhtaki aydınlanma, ruhun önceden arıtılmasını gerektirir. Aksi takdirde, Tanrıların hiçbir cevap vermeden sessiz kalacaklarına inanılıyordu.
Kâhin konuşmadan önce bir alâmet alırdı: bir rahip buz gibi suyla genç bir keçiyi ıslatırdı. Hayvan cevap vermezse, kehanet o gün için başarısız olur ve tavsiye isteyenlerin bir ay sonra geri dönmesi gerekirdi. Hayvan daha sonra tepki verirse, kurbanlık bir hayvan olarak kesilir ve sunakta yakılırdı. Kehanetler daha sonra başlayabilirdi. İki papazın eşlik ettiği Pythia, çıplak olarak yıkandığı kutsal su perisi Castalia’ya gitti. Başka bir kaynaktan, birkaç yudum kutsal su içti. Sonra Pythia Apollo tapınağındaki iki rahibenin yanına gitti. Orada, zehirli dumanların yeryüzündeki bir çatlaktan yükseldiği Hestia (ocağın bakire iyiliği) sunağının önünde önderlik etti. Bu transta, gelecek hakkında tahminlerini yaptı.
Delfi Kâhini, MS 391’de Roma İmparatoru I. Theodosius ile sona erdi. Tahminlerinin doğru ve kesin olarak bilinmesinden yıllar önce Sokrates’in şöhretiyle, daha sonra Yunanistan’ın Pers istilasının başarısızlığını ve İskender’in ünlü dünyayı fethetmesinin kehaneti ile ilgili olduğu bilinmektedir. Ancak iki farklı şekilde yorumlanabilecek en ünlü Pythia öngörüsü şuydu: Ibis redibis, nunquam peribis in bello (gideceksin, geri döneceksin, asla savaşa girmeyeceksin) veya Ibis, redibis nunquam, per bella peribis (gideceksin, geri döneceksin, savaşta yok olacaksın).
Çeviri: Seda Toy