Mısır’daki Son Bizans Anıtı “Kızıl Manastır”
Kızıl Manastır’ın yapıldığı 5. yüzyılda Hıristiyan manastırcılığı dünya işlerinden el etek çekmek amacıyla sıklıkla tercih ediliyordu. Bu nedenle manastırlar ıssız çöller ya da dağların tepesi gibi yerleşim yerlerinden uzak tenha alanlara kurulurdu.
Neden ‘Kızıl Manastır’?
‘Deir al-Ahmar’ ya da ‘Deir Anba Bishoi / Bishai’ olarak da bilinen Kızıl Manastır, Yukarı Mısır bölgesindeki Sonag şehri yakınlarında bulunan bir Kıpti Ortadoks manastırıdır. Bu anıtın, Bizans İmparatorluğu’nun Mısır’da hüküm sürdüğü M.S. 4. ya da 5. yüzyıllara dayandığı düşünülmektedir.
Kızıl Manastır’ın bu adı almasının nedeni dış duvarlarının yapımında kullanılan (kırmızı renkli pişmiş tuğla gibi) maddelerin rengidir. Bu özelliği onu, duvarları kireçtaşından yapılmış 4 km (2,4 mil) kuzeybatısındaki Beyaz Manastır’dan ayırır. Kızıl Manastır’ın diğer adı (Deir Anba Bishoi / Bishai), yapının atfedildiği Aziz Pishoi’yi ya da Arapça adıyla Bishoi / Bishai’yi temsil eder.
Dış Dünyadan Kopuş
Kızıl Manastır’ın yapıldığı 5. yüzyılda Hıristiyan manastırcılığı dünya işlerinden el etek çekmek amacıyla sıklıkla tercih ediliyordu. Bu nedenle manastırlar ıssız çöller ya da dağların tepesi gibi yerleşim yerlerinden uzak tenha alanlara kurulurdu. Kızıl Manastır da aynı şekilde çöle benzer bir alana kurulmuştur. Aslında manastırın bu zamana kadar gelebilmesinin bir nedeni de bulunduğu yerin kurak iklimidir.
Meşhur ‘Keşişler Kilisesi’
Kızıl Manastır’ın dikkate değer bölümlerinden biri de, manastırın kuzey doğusunda yer alan ve Aziz Pishoi Kilisesi olarak da bilinen Keşişler Kilisesi’dir. Bu yapı, manastırın ana kilisesiydi; M.S. 5.yüzyılın sonu ya da 6. yüzyılın başında inşa edildiği düşünülmektedir.
Kilise bazilika düzenindedir; üç kısımlı tapınağın sonunda nef denen geniş bir alan bulunur. Yapılan gözlemlerde kilisenin eski Mısır, Roma ve Kıptik unsurları barındırdığı ve duvarlarının taş ve odun katmanlarından örüldüğü ortaya çıkmıştır.
Deprem olması halinde çökme riskini en aza indirebilmek için taş katmanlarının arasına ağaç gövdeleri yerleştirilmiş. Tapınağın iç kısmı çoğu M.S. 6. ve 8.yüzyıllar arasında yapılmış heykel ve resimlerle donatılmış. Bu eserler, Geç Antik döneme kadar devam eden Klasik ve Eski Mısır sanat geleneklerinin en güzel örnekleri olarak kabul edilir.
VİDEO: Byzantium and Islam: Age of Transition—The Red Monastery
Kızıl Manastır’ın Korunması
İlgili Yazılar
Şimdiye kadar Kızıl Manastır’ın yıkılmasını engellemek için (özellikle keşişler kilisesinde) birçok yenileme çalışması yapılmış ve koruyucu önlemler alınmıştır. Örneğin, 1910 yılında keşişler kilisesinin içine tapınağı korumak için çit kurulmuştur. Son zamanlarda yenileme çalışmaları tapınakta, özellikle de paha biçilemez duvar resimlerine yönelik olarak devam ediyor.
Kızıl Manastır’a yönelik tehditlerden biri de yer altından geliyor. Manastırın yakın çevresine yerleşim artarken, halen düzgün bir kanalizasyon sistemi kurulmuş değil; insanlar bu eksikliği eski usül hendekler kazarak kapatmaya çalışıyorlar. Ve maalesef kanalizasyon atıkları manastırın altına akmakta ve yapının sağlamlığını tehdit etmekte. Dahası, çevredeki şehirleşme ve tarım faaliyetleri sonucu yükselen taban suyu oranının da duvarları güçsüzleştireceği, termitlerin saldırısına davetiye çıkaracağı ve tarihi anıta oldukça zarar vereceği tahmin ediliyor.
HRİSTİYANLIĞIN DOĞUŞU VE YAYILIMI
Hristiyanlık’da Hac ve Hacılık Kavramı Nasıl Ortaya Çıktı
HRİSTİYANLIKTA HAC VE HACILIK KAVRAMI
Çeviri: Züleyha Kol
Kaynak: Ancient Origins ‘’The Red Monastery: Will the Last Byzantine Monument in Egypt Survive Local Development?’’
By Wu Mingren
References
Dunn, J., 2011. The Red Monastery (Deir al-Ahmar, Deir Anba Bishoi or Bishai). [Online]
Available at: http://www.touregypt.net/featurestories/redmonastery.htm
Kamel, K., 2017. The Red Monastery: Egypt’s last Byzantine monument. [Online]
Available at: http://www.madamasr.com/en/2017/02/10/feature/culture/the-red-monastery-egypts-last-byzantine-monument/
The American Research Center in Egypt, 2017. Red Monastery, Sohag. [Online]
Available at: http://arce.org/conservation/featuredconservation/u1
The Metropolitan Museum of Art, 2012. Red Monastery. [Online]
Available at: http://www.metmuseum.org/metmedia/video/collections/med/red-monastery
World Monuments Fund, 2017. White and Red Monasteries. [Online]
Available at: https://www.wmf.org/project/white-and-red-monasteries
Yale University, 2017. Red Monastery. [Online]
Available at: http://egyptology.yale.edu/expeditions/current-expeditions/yale-monastic-archaeology-project-south-sohag/red-monastery