Hampshire’da hazine arayan bir İngiliz, metal dedektörüyle nadir ve şaşırtıcı bir şeyi gün yüzüne çıkarttı. Dedektör ile arama yapan kişi geçmişte Ortaçağ eserlerinin bulunduğu pastoral Buriton Köyü yakınlarındaki bir alanı tararken, bir tarafı Çin figürleriyle süslenmiş küçük yuvarlak bir nesne buldu. Dikkatli analizlerden sonra uzmanlar, nesnenin aslında 1008 ve 1016 yılları arasında muhtemelen bir Uzak Doğru ülkesinde üretilen bin yıllık aşırı nadir Çin madeni parası olduğunu doğruladılar.
Aşırı Nadir Bir Çin Parası
Küçük, 25 milimetrelik bakır alaşımlı bu madeni para, Çin’in meşhur Kuzey Song Hanedanlığı tarafından yönetildiği esnada basıldı. Madeni paralar Kuzey Song hükümdarları tarafından oldukça bol şekilde basıldı ve bu dayanıklı metal ticaret parçaları 14. yüzyıla kadar tedavülde kaldı.
13. ve 14. yüzyılda Çin’den ithal edilen seramikler İngiltere’deki seçkin zümre tarafından beğenildi ve rağbet gördü. Araştırmacılar da bu madeni paranın söz konusu dönemde ülke sınırlarına ulaştığına inanıyorlar. Yani madeni para bir değiş tokuş aracından ziyade, koleksiyon malı olarak değerlendirilmiş olabilir.
Bu madeni paralar daha önce de Birleşik Krallık’ta bulundu. Fakat bu paraların çoğu Avrupa ve Uzak Doğu arasındaki ticaretin daha çok geliştiği 17. yüzyıla dayanıyor. İkinci binyılın başlarına dayanan yalnızca bir adet Çin madeni parası ortaya çıkarılmıştı. Bu para ise 2018 yılında Cheshire’da keşfedildi ve Hampshire’daki madeni paradan 60 yıl sonra üretilmişti.
Kuzey Song Hanedanlığı’nın Ticaret Mirası
Song hanedanlığı Çin’i 319 yıl boyunca yönetti (M.S. 960’tan M.S. 1279 yılına kadar). Krallık, Kuzey Song hükümdarının 1127 yılında Çin’in kuzey yarısındaki kontrolünü rakip hanedanlığa kaybedene dek, 960 yıl süren Kuzey Song dönemi boyunca neredeyse bölgedeki mutlak hükümdarlığının keyfini sürdü. Daha küçük olan Güney Song Krallığı 152 yıl daha ayakta kaldı fakat Hanedanlığın en şanlı günleri bu yıllardan oldukça önceydi.
Kuzey Song liderleri yeniliği ve modernleşmeyi teşvik ettiler. Hareketli hurufat, manyetik pusula ve barut Çin’in bu döneminde bulundu ya da daha da geliştirildi. Madeni para basımı da bölgesel ticareti genişletmek ve geliştirmek adına önemli ölçüde arttı. Kuzey Song’daki metal işçileri tarafından üretilen madeni paralar dayanıklıydı ve iyi yapılmışlardı. Nitekim 14. yüzyıla kadar Çin’de ve dünyanın her yerinde tedavülde olan bu Çin madeni paraları Kuzey Song döneminde kadar uzanıyordu.
Bu madeni paralardan yalnızca iki tanesi İngiltere’de bulunurken, başka yerlerde daha fazla sayıda madeni para bulundu. 11. yüzyılda basılan Çin madeni paralarına, Doğu Afrika’da, Basra Körfezi limanlarının yakınlarında, Arabistan kıyılarında, Hindistan’da ve Sri Lanka’da rastlandı. Hatta bir tanesi Avrupa’nın iç kısımlarında yer alan Bulgaristan’da bulundu.
İlgili Yazılar
Bu keşiflere dayanarak, Ortaçağ İngiltere’sini Çin’e bağlayan teorik ticari ağının izini sürmek mümkün. Muhtemelen, Çin’deki seramik tüccarları deniz ve kara arasında mekik dokuyup, Hindistan yarımadasının gemiyle etrafını dolaşarak, Kızıl Deniz’e açılarak, Mısır üzerinden Akdeniz kıyılarına geçerek, gemilerini İtalya yarımadasına yönlendirerek, Avrupa’nın iç kısımlarına doğru kuzey tarafa giderek, Manş Tünelinin azgın sularını aşarak ve son olarak da Britanya Adaları’nın güney kıyılarına zincir atıp aylar süren destansı yolculuklarını sonlandırarak uzun seferlerini tamamladılar.
Öyle ki, madeni paranın Hampshire’da bulunduğu alan, İngiltere’nin Güney kıyılarından yalnızca 14.48 kilometre uzaklıkta. Burası da pek çok açıdan son derece manidar bir yer.
Cambridge Üniversitesi’ndeki tarihçi Dr. Caitlin Green, Hampshire keşfi hakkındaki bir blog yazısında, ”İlginç bir şekilde, bu buluş aynı zamanda, İngiltere’den ithal edilen tek doğrulanmış ortaçağa ait Çin seramiğinden yani Lower Brook Street, Winchester’da 14. yüzyılın sonlarında bulunan küçük bir fincan veya kâsenin bir mavi ve beyaz porselen parçasından yalnızca 20 mil uzaklıkta yapıldı” dedi.
Bazı durumlarda da, eski madeni paralar yanlışlıkla veya kasıtlı olarak koleksiyoncular tarafından düşürülür, bu da tarihsel kaydı tahrif eden ”yanlış pozitifler” yaratır. Fakat, ”Şu anda İngiltere’de, her ikisi de muhtemelen Ortaçağ’dan ve erken modern şehirlerden kalan iki tane 11. yüzyıl Kuzey Song Hanedanlığı madeni parası olması, bu paraların gerçekten antik kayıplar olarak görülmesine katkı sağlamaktadır” diyen Dr. Green’in açıkladığı bu nedenlerden ötürü böylesi bir durum olası olarak değerlendirilmiyor.
Birbirine Bağlı Bir Dünyada Tarihsel Grafikleri Değiştirmek
Hampshire’daki nadir Çin madeni paraları, amatör kâşifler tarafından yapılan önemli arkeoloik ve tarihsel keşiflerin yer aldığı British Müzesi’nin Taşınabilir Antikalar Bölümü (PAS)’nde yer alıyor.
MailOnline’a:”Dedektör kullanan kişilerle çalışmak ve buluşlarını kurtarmak, geçmiş ve özellikle de ithal edilen madeni paralar hakkındaki anlayışımızı büyük ölçüde geliştirdi” diyen Dr.Green ”Örneğin bu bölüm, pek çok erken Ortaçağ Bizansı ve İslami madeni paralarının Britanya’ya sanıldığından daha da erken dönemlerde ulaştığını ve bu paraların artık geçmişte olduğu gibi modern kayıp olarak tamamen önemsiz sayılamayacağını ortaya koydu” diye de ekledi.
Yeni tarihsel ve arkeolojik çalışmalar, daha önceden var olduğu bilinen daha yoğun ve aktif ticaret bağlantılarını ortaya çıkardıkça, dünya ekonomisinin uzun süre boyunca bir şekilde küreselleştiği gözle görünür hale gelmektedir. Eski insanlar gezginlerdi ve en cesur maceracıları sürekli olarak zenginlik, bilgi ve heyecan arayışındaydılar. Dünyanın kıtalarını ve adalarını ayıran engin mesafeler, cesur ve meraklı insanları kendi kıyılarına hapsetmek için yeterince göz korkutucu değildi.
Çeviri: Buse Kamer Öztürk
Kaynak
Ancient-Origins