İnsanlık soy ağacının eksik dalına ait kanıtların bulunduğu Sibirya’daki Denisova Mağarası’nın girişi. Fotoğraf: Bence Viola
Bilim insanları söyle açıkladı:” Sibirya’daki bir mağarada bulunan diş fosili insanlığın soy ağacındaki kaybolmuş bir dalı, Denisova insanı diye bilinen türü, gizemli akrabayı ortaya çıkardı.”
Analizleri Denisova insanlarına ait bilinen 60,000 yıllık en eski kanıtlara kadar geriye gitti ve bu türün binlerce nesil boyunca zor iklim şartlarına uyum sağlayabildiğini ortaya koydu. Sonuçlar, Denisova insanlarının diğer eski insansılarla (Hominini) yani bilim insanlarınca keşfedilmeyi bekleyen günümüz insanların akrabalarıyla üremiş olabileceğini açığa çıkardı.
Yeni araştırmaya dâhil olmamış olan New York Üniversitesinde moleküler insanbilimci olan Todd Disotell “ Rapor türümüzün geçen milyonlarca yıl süre içinde akrabalarıyla ilişki içerisinde olduğuna dair giderek artan bir kanıt eklemiştir. Dünya daha çok Orta Dünya evreni gibiydi.” dedi.
“ Orada cinler ve cüceler, hobbitler ve orklar var. Gerçek Dünya’da ise bir sürü bize çok benzeyen insansılar bulunmakta.”
Denisova insanlarının adı, kemikleri güney Sibirya’da bulunan Altay dağlarındaki Denisova mağarasından gelmektedir. Her yaz, Rusya Bilimler Akademisinden Anatoly Derevianko’nun başında olduğu Rus bilim insanlarından oluşan bir takım dünya yüzüne çıkmamış binlerce kemik parçasını ve mağarayı keşfe çıkıyor.
Keşiften önce Denisova insanları hakkında bilinenler 2008 yılında bir mağarada bulunmuş diğer bir diş ve parmak kemiği ile kısıtlıydı. Analizler sonucu buluntuların 50.000 yıl öncesine ait olduğu ortaya çıktı.
2010’da, Dr. Derevianko ve meslektaşları kemik ve dişteki genetik materyallerde Denisova insanı diye adlandırılan insansılarla aynı soya ait olduğunu rapor etti.
Neredeyse ortada incelenecek hiçbir kemik olmadığından bilim insanları Denisova insanlarını neye benzediğine dair fikir sahibi değildi. En yakın akrabaları bodur, tıknaz, koca kafalı Avrupa’da ve batı Asya’da 300.000’den 40.000 yıllar arası yaşamış ilk insanlardı. Bilim insanları ilk insanların ve Denisova insanlarının soy ağacın 400.000 yıl önce uyuştuklarını tahmin etti.
İlk keşiflerden beri, Rus araştırmacıları Denisova mağarasında daha çok kemik arayışına çıkmaya başladılar. 2013’te, bilim insanları mağarada bütün bir genomu yeniden oluşturabilecek kadar DNA’yı içeren ilk insana ait ayak parmağı kemiği bulduklarını rapor ettiler.
İlgili Yazılar
En yeni Denisova insanı DNA’sı 2010’da bulunan dişten elde edilmiştir. Almanya Leipzig’deki Max Planck Enstitüsünde çalışan Svante Paabo ve meslektaşları ulusal bilimler akademisi tutanakları dergisinde buluntuyu tanımladı.
Denisova 8 diye adlandırılan yeni diş, az bir miktarda DNA ortaya çıkardı ama yine de bilim insanları önemli bir sonuçlara varabildi.
Denisova 8’in diğer bulunan kalıntılara göre çok daha eskiye ait olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar 110.000 yıl öncesine ait olduğunu gösteriyor. Yeni çalışmanın yürütülmesinde katkıda bulunan ve Toronto üniversitesi paleoantropoloji bilimci Bence Viola Denisova insanlarının 110.000’dan 50.000 yıla kadar mağara yakınlarında yaşadıklarını ya da en azından bölgeye iki kez gelmiş olduklarını söyledi.
Ayrıca “ Uzun süredir Sibirya koşullarına dayanıklı olmalılar çünkü pek de elverişli bir ortam değil.” diye de ekledi.
Dr. Viola ve meslektaşları DNA örneklerindeki farklılıkların birbirine uyduğu Denisova insanları hakkında ilgi çekici başka kanıtlar buldu. Fosillerin sadece bir mağarada bulunmasına rağmen, Denisova insanlarının günümüz Avrupalı insanların sahip olduğu gen çeşitliliğine sahip olduğu ortaya çıktı. Dr. Viola “ İlkel insanlardaki görülen çeşitlilikten daha fazlasını Denisova insanlarında görmek mümkün İspanya’dan Altay’a, bence bu akıl almaz.” diye açıkladı.
Dr. Viola Neandertal insanının kendi soyundan türemesinin sebebini buz devrinde buzulların güney Avrupa’daki izole edilmiş alanlara sürüklediği yorumunda bulundu. Ama Denisova insanları Asya’nın geniş kesimleri üzerinden buzlarla kaplı olmayan güneye gidebildiler. Denisova insanlarının Sibirya’nın güneyine doğru yolculuk ettiklerine dair diğer kanıtsa yaşayan insanların DNA’sında bulunuyor. Bir yığın Denisova insanı DNA’sı Avustralya yerlilerinde, Yeni Ginelilerde ve Polinezyalılarda bulundu.
Denisova insanına ait azı dişi 8’deki DNA’larda daha eski ırklar arası üremeye dair ipuçları yatıyor. Genetik malzemelerin çoğu Neandertal insanıyla yakın bir akrabalık göstersede, bazılarının ilk insanların veya günümüz insanların DNA’sına ufak benzerlik içerisinde.
Bu duruma en olası açıklamayı bir röportajda Dr. Paabo yaptı. Denisova insanlarının Asya’daki diğer insanımsı türlerle çoğalmış olabilirler. Bu insansının Homo Erectus gibi daha önce keşfedilmiş fosil keşiflerinden bilinen bir tür olması akla yatmaktadır. Ama akraba türler de olabilir.
Dr. Disotell “ Bundan beş yıl öncesine kadar birisi çıkıp bana elimizde fosili olmayan bir tür hakkında konuşacağımızı söyleseydi, delinin teki derdim.” dedi.
Kaynak: nytimes
Haber düzenleme: Sabiha Zeynep CESUR