Keşfetmek üzere olduğunuz şey Hospitalier Şövalyeleri tarafından terk edilmiş kayıp bir maceraperestin eseridir. Bu eseri yıllar önce Kos’un tepelerinde buldum ve ancak şimdi bir makaleye sığdırabilecek kadar incelemeyi basite indirgeyebildim. Kos, Troja Savaşı’nda bir dizi Koans Yunanlıların tarafında savaştığında, Homeros’un İlyada’sında bahsedilen bir Yunan adasıdır. Fakat bu keşif bir silah, paha biçilemez bir hazine ve kayıp bir eser değildir, aslında üçünü de ifade eder.
Efsanevi ve Arkeolojik Kos
Klasik Yunan mitolojisinde Merops, Türkiye’nin Anadolu kıyısındaki güneydoğu Ege Denizi’ndeki On iki adalarda yer alan Yunan adasının kurucu kralıdır. Delian Apollo’ya 7. Yy Homeros’a ait ilahide Meropian Kos’a değinilmesinin sebebi de budur; Herakles adayı ziyaret etmiştir.
Arkeologlar Kos’un antik çarşı/pazar yerini antik dünyanın en büyük pazarlarından biri olarak bilmektedir, mitoloji uzmanları ise Kos’taki Asclepeion’un yanındaki bir ağaçta yazılı olan Hipokrat’ın, modern tıbbın babasının efsanevi doğum yeri olarak ele alırlar.
Avrupa Gezi Notlarımıza Buradan Ulaşabilirsiniz
Adanın Kaleleri
Kos oldukça stratejik bir konuma sahip olduğu için dört Ortaçağ kalesinin adada inşa edilmiş olması oldukça tahmin edilebilir bir durumdur. Nerantzia (Neratzia, Narince Kalesi), Antimachia, Old Pyli ve Kefalos. İçlerinden en büyüğü Nerantzia, Kos’taki Aziz John Şövalyeleri Kalesi’dir. Antik Halikarnas’ın karşı kıyısında (şimdiki Bodrum Kalesi) Aziz Peter Kalesi ile birlikte Nerantzia Kalesi Haçlı Seferleri döneminde kutsal alanlara ulaşan yolları kontrol ediyordu.
Nerantzia “ekşi portakal ağacı kalesi” anlamına gelmektedir ve 1315’te Hospitalierler tarafından adada inşa edilen temellerin en önemli parçasıdır. Venedik istilası sırasında bir zamanlar bir ada olan burunda yer alan kalenin inşa edilmesi 130 yılı buldu.
Venedik Gezi Notları İçin Buraya Tıklayınız
Bu devasa dikdörtgen şeklindeki kalenin 4 yüksek köşede kuleleri vardı ve iki güçlendirilmiş perde duvarları ile korunuyordu. Geniş hendek kalenin batısında yer alan sadece eğilimli bir yolla birbirine bağlanan iki perde duvar ile ayrılıyordu. Asclepeion ve Kos’un antik şehrinden elde edilen çeşitli mimari unsurlar kalenin inşasında kullanıldı. Bunların çoğu hala kalenin duvarlarına gömülü bir şekilde görülebilir.
Kalenin geriye kalan en eski kısmı asma köprünün solundaki dairesel kuledir. Hospitalier Şövalyeleri: De Lastic (1437 – 1454) ve De Milly (1454 – 1461) olarak da bilinen Kudüs’ün Aziz John Hastanesi’nin Şövalyelerinin iki büyük ustasının armalarını içermektedir. Dış çevre için arkasındadır ve inşası büyük usta D’Aubusson tarafından 1495’te başladı, bunu D’ Amboise devam ettirdi ve 1514 yılında Del Carretto tamamladı.
Kudüs Yazılarımıza Buradan Ulaşabilirsiniz
Adadaki en büyük kale Antimachia Kalesi’dir ve 14.yy’da Hospitalier Şövalyeleri tarafından inşa edildi. Bunun yanı sıra dört kalenin merkezidir. Antimachia köyünün güneydoğusunda, Kos adasının merkezinde yer alan kale önemli deniz seferi geçişlerini ve Kos ve Nisyros adalarının arasındaki ticaret rotalarını kontrol etmektedir. Bu işlevine daha sonra değineceğiz.
Bu kale 1928 yılında depremde ve 1457 yılında Osmanlı kuşatması sırasında ayakta kaldı. 15 şövalye ve 200 yerli saldırılara 20 günden fazla direnerek 16.000 kişilik Türk birliğine karşı koydular.
İkili giriş kapılarının ikincisi üzerine bir kabartma üzerine yazılanlar büyük usta d’Aurbusson’nın kolları ve 1494 tarihiydi. 1495 yılında, sadece bir yıl sonra büyük usta Kos’un daha kuzeyinde Nerantzia Kalesi’ni inşa etmeye başladı. Bu büyük ihtimalle birazdan inceleyeceğimiz plan ile birlikte bir adamdı. Palio Pyli Dikeos belediyesinde terk edilmiş bir köydür ve bu doruk kalesi devasa bir duvarlı şehir içinde Makedonya hanedanı zamanında inşa edilen bir Bizans yapısıdır.
Haçlılar ve Haçlı Seferleri Hakkında Bütün Yazılarımıza Buradan Ulaşabilirsiniz
Modern Pyli köyünden 3-4 km ve Kos şehrinden yaklaşık 17 km uzaklıkta yer alan kale kalıntıları Marmari, Tingaki, Alykes tuz gölüne bakan ada dağı dizisinin kuzeyinde bulunan ve Pserimos ve Kalymnos adalarının yakınındaki manzaralar ile birlikte, Küçük Asya’nın ilerisindeki manzaralar ile son derece stratejik bir konumda yer almaktadır. Tarihçiler 14.yy da Aziz John’un şövalyeleri adayı kuşattığında, adanın savunmasını güçlendirmek için kaledeki duvarları güçlendirdiklerini kaydettiler.
Hospitalier Şövalyeleri Projesi
Şuana kadar 1494-1495 yılları arasında büyük usta D’ Aubusson’ın üç kaleyi tekrardan inşa ettiğini ve güçlendirdiğini öğrendik. Aslında bu çok da göze çarpan bir ifade değil. Fakat şimdi, oldukça etkileyici bulduğum bir kartografik bir incelemeyi size sunacağım ve siz şekli görene kadar bu kaydadeğer oluşum hakkında bir neden öne sürmekten kaçınacağım.
Bazılarına göre antik uzaylıların bunda bir parmağı vardı. Diğerleri ise anlaşılması güç bir şekilde bunu güçlü dünya enerjisine bağlıyordu ve şövalyelerin bir şekilde bu dizilerde kontrolü olduğuna inanıyorlardı. Üç kale de yerden 200 metre olmak üzere harika bir hizada bulunmaktadır.
Burada ulaştığımız sonuç tüm adayı güçlendirmeye çalışan Hospitalier Şövalyelerinden birinin varlığıdır. Denizi güneye kadar koruyan Kefalou Ko Vahşi yaşam alanının doruğunda ve her bir kalede duran işaret memuru, ufukta korsanlar görünürse alarmı çalabilirdi ve birkaç dakika içinde ateş ve aynalar şövalyelerin köylerinden kalelere gelmesine olanak sağlardı ve kale bu sayede korunurdu.
Dergimizde Yayınlanan Kültür ve Sanat Yazılarına Buradan Ulaşabilirsiniz
Çeviri: Belgin Avşar