Lord Elgin’in Parthenon mermerleriyle batan gemisinden daha fazla hazine çıkarıldı
Mentor gemisi batığındaki su altı kazılarına devam eden deniz arkeologları, dikkate değer bir eserler koleksiyonu keşfetti. 1802 ‘de Yunanistan’ın Çuha adası kıyılarında batan Mentor gemisi, söylentilere göre, dünyaca ünlü Parthenon mermerleri de dahil birçok değerli eseri İngiltere’ye naklediyordu.
Haaretz’in haberine göre, Dimitris Kourkoumelis tarafından yönetilen Yunanistan Kültür Bakanlığı Su Altı Eserleri bölümü deniz arkeologları, madeni paralar, mücevherler, Mısır heykelleri ve birçok diğer eserden oluşan bir kargo keşfettiler
Her ne kadar birçok değerli parça uzun zaman önce, yağmalanmış ve denizden çıkarılmış olsa da, ünlü enkazın etrafında hala keşfedilecek çok şey var. Geminin hayret verici hikayesi, Ancient Origins’de daha önce de yer almıştı.
Geminin sahibi Lord Elgin, o zamanlar, İngiliz elit tabakasının ilgilendiği antik çağ yapıtlarını satın almakla görevliydi. Dhwty’nin yazdığı gibi:” 1799’da Lord Elgin, Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’deki Bâb-ı Âli’ye büyükelçi olarak atandı. Lord Elgin’den, anavatanına, o zamana kadar sadece çizimlerinden ve gravürlerinden görülen Yunan anıtlarına ait kalıpları tedarik ederek, Büyük Britanya’daki klasik sanat bilgisini geliştirmesi istenildiği söylenir. İtalyan G.B. Lusieri’nin liderliğinde, mimarlar, ressamlar, çizerler ve kalıpçılardan oluşan bir grubu bir araya getirdi ve 1800 yılında Atina’da çalışmaya başladı […]. 1802’de Lord Elgin ve adamları, 16 kutuyu dolduran, üzerlerinde ‘yazıtlar ve şekiller olan taş parçalarını’ alıp gittiler; bunları Londra’ya götürmeyi planlıyorlardı. Lord Elgin’in gemisi Eylül 15’de Yunanistan Pire limanında yola çıktı. Uğranılacak ilk liman Malta adasıydı. Gemide, 16 kutuluk eserin dışında […] toplamda 12 adam vardı.”
Dhwty devam ediyor: “16 Eylül’de uygun bir rüzgâr Mentor’u,Yunanistan’ın en güney noktası olan Matapan Burnuna götürdü. Ancak, Doğu yönünde kuvvetli bir rüzgâr, gemiyi, geceyi orada geçirmeye zorladı. Ertesi sabah, Mentor yolculuğuna devam etti. Yolculuğun ikinci ayağında kaptan, geminin su almakta olduğunu fark etti. Gemiyi en yakın Peloponez limanına götürmenin en iyi seçenek olduğuna karar verilmiş olsa da mürettebattan biri bölgenin coğrafyasına aşinaydı bu nedenle en iyi çözümün yakındaki Çuha Adası limanına sığınmak olduğu düşünüldü. Aynı gün öğleden sonra, Mentor, Avlona Burnu kıyılarına ulaştı. İki çıpa atıldı ancak dibe tutunmakta başarısız oldular. Geminin sahildeki kayalara çarpmasını engellemek için birkaç manevra yapıldı. Bu girişim de başarısızlıkla sonuçlandı. Mentor, Avlona Burnu kıyısında kayalara çarparak battı.”
Gemi, 23 metre (75.5ft.) derinliğe battı. Fakat bütün yolcular ve mürettebat Anikitos adındaki bir tekne tarafından kurtarıldı. Bununla birlikte, 16 kutu eski eser denizin dibine gömülmüştü. Lord Elgin, bu problemi çözmek için Kelemez Adası’ndan süngerciler kiraladı; değerli mermerler enkazdan kurtarıldı ve Malta üzerinden yine gemiyle İngiltere’ye gönderildi.
Fakat her şey kurtarılamamıştı. Nitekim, bir grup deniz arkeoloğu bir Mısır heykelinin ve mermerin kökenine ışık tutan bir antik Mısır yazıtının parçalarına ulaştılar. Dimitris Kourkoumelis’in Haaretz’e söylediği gibi: “Mısır’da, özellikle İskenderiye’de, Mısırlı firavunların gemilerde denge ağırlığı olarak kullanılan antik taş heykellerini satıyorlardı. Sonrasında, limana ulaştıklarında, ağırlığı çıkarıp heykelleri koleksiyonculara satıyorlardı.”
İlgili Yazılar
Bunun dışında, araştırmacılar, muhtemelen ünlü İngiliz topograf William Leek tarafından kullanılmış bir alet de buldular. Leek, Pire’deki Zea Körfezi’nin topografik haritasını çıkarmış ve Parthenon’un çizimlerini yapmıştı. (Bir theodolite yatay ve düzey açılan ölçmeye mahsus yer ölçümü aleti) Aynı zamanda, yolculara ve gemi mürettebatına ait eşyalar da buldular; ki bunların sahiplerinin kim olduğu hala anlaşılabiliyor. Dalgıçlar bir pusula, bir kum saati parçası, bir pergel, fincanlar şişeler gibi cam eşyalar, porselen, üç silah ve birçok kurşun, çakmaktaşı, top güllesi ve Londra’da üretilmiş saatler buldular. Gelecek sezonda, Dimitris Kourkoumelis’in ekibi, Mentor’un pruvasını araştırabilmeyi ve daha fazla kalıntı ortaya çıkarabilmeyi umuyorlar. Hala kırılmış ve geride bırakılmış daha fazla Parthenon mermeri parçası olduğuna inanıyorlar.
Denizdeki trajediden bu yana 200 yıl geçti; yine de Parthenon mermerleri konusu hala oldukça tartışmalı. 1816’da Lord Elgin, mermer hazineleri İngiliz Hükümeti’ne sattı ve bu parçalar British Museum koleksiyonunun bir parçası haline geldiler. Bununla birlikte, bugünlerde Elgin birçok Yunanlı tarafından bir hırsız olarak kabul ediliyor.
Onu miraslarını çalmış bir suçlu olarak görüyorlar. Birçok orijinal Parthenon mermeri parçası Londra’da ve bir kısmı da Paris’deki Louvre Müzesi’nde bulunabilir. Yunan sergiler çoğunlukla değerli mermerlerin alçı kalıplarından oluşur fakat hala yurtdışından kayıp hazineleri kurtarmak için devam eden bir girişim var.
Üst resim:Su altı arkeologları, Parthenon mermerlerinin ağırlığı nedeniyle Çuha adası kıyılarında batan Lord Elgin’in gemisi Mentor’un enkazını inceliyor.
En Harika 10 Dünya Kültür Mirası Sit Alanı
Yazar: Natalia Klimczak
Çeviri: Zeynep Şenel Gencer
Kaynak: ancient-origins
