Şehrin başlıca anıtları bu hafta şehri geri alan sözde İslam-Devleti tarafından tahrip edildi.
Bir fotoğrafçı, Suriye şehri Palmyra’daki Bel Tapınağı, Eylül 2015’te İslam Devleti tarafından tahrip edildikten sonra, tarihi tapınağın önünde çekilen Mart 2014 tarihli eski fotoğrafı tutuyor. Suriye çölündeki antik Palmyra kenti, sözde İslam Devleti’nin 11 Aralık’ta onu tekrar ele geçirmesinden sonraki günlerde yeniden alevlenen mücadelelerle sarsıldı.
Palmyra savaşla tahrip edilmeden önce, antik dünyanın en önemli kültürel merkezlerinden biri olarak zamana meydan okuyordu. Bölgedeki eserler, birkaç farklı medeniyetle ilişkilendirilen mimari ve sanatsal özellikler sergiliyordu. Palmyra halen UNESCO dünya mirası listesinde yer alıyor. Londra University College Yakın Doğu Arkeoloji bölümünden Mark Altaweel “Palmyra UNESCO listesinde olmayı hak ediyordu çünkü tüm dünyadaki, Yakın Doğu, Avrupa ve diğer yerler de dâhil en iyi korunmuş klasik arkeolojik alanlardan biriydi. Farklı kültürel unsurlarla birleşmiş bir sürü eşsiz mimari yapı barındırıyordu.“ dedi Londra International business Times gazetesine verdiği demeçte.
Palmyra tarihi çok eski çağlara dayanmakta olup, buradaki ilk eserler Neolitik döneme kadar uzanıyor. Bölgeye dair ilk belgeler M.Ö. 19.yy’dan kalma bazı tabletlerdir. Bununla birlikte, Palmyra, M.S. 1. yüzyılın ortalarında, Suriye eyaletinin bir parçası olarak Roma imparatorluğu hâkimiyeti altına girdikten sonra, bir kervan vahası olarak kurulduğunda ön plana çıkmıştır.
Kent, erken tarihinin büyük bir kısmında özerkliğini kısmen kaybetmiş olsa da, Doğu ile Batı arasındaki ticaret yolunda önemli bir geçit noktası haline geldi.
Roma dünyasını Mezopotamya, Çin ve Hindistan gibi diğer Doğu uygarlıklarıyla ilişkilendirdi; böylece önemli bir kültürel merkez ve antik dünyanın farklı medeniyetlerinin kavşak noktası haline geldi.”Tütsü yolunu ve ipek yolunu birbirine bağlayan çok çeşitli tüccarların uğrak yeriydi ve bu nedenle varlıklı bir bölgeydi.” diye ekledi Altaweel.
Palmyra ayrıca Kraliçe Zenobi’nin İmparatorluğunun başkenti (235 ve 284 yılları arasında Roma’nın otoritesine meydan okuyan kraliçe) idi. Şehri şekillendiren farklı kültürel etkiler Palmyra’nın tüm simgelerinde görülebilir.
Birden çok kültürel etkiye sahip anıtlar
Büyük sütunlu cadde kentin anıtsal eksenini oluşturdu ve Palmyra’nın Ba’al Tapınağı, Agora, Tiyatro, diğer tapınaklar ve kent mahalleleri gibi önemli anıtlarını birbirine bağladı. Bu yapıların mimari süslemeleri Greko-roma sanatını yerli ve fars etkileriyle birleştirerek şehre çok özgün ve eşsiz bir stil kazandırdı.
İlgili Yazılar
Palmyra’yı hatırlamak
Sözde İslam Devleti, antik tapınakların ve eserlerin putperest olduklarına inandığından, grup Mayıs 2015’te kenti işgal ederken, önemli zararlara yol açacakları konusunda büyük bir endişe vardı. Ağustos 2015’de şehirdeki binaları talana başlamadan önce, kentin arkeolojik direktörünü öldürdüler.
Aynı ay, grup Baal Shamen Tapınağının patlayıcılarla yıkıldığını gösteren resimler yayınladı ve Eylül 2015’te Birleşmiş Milletler, Ba’al Tapınağı’nın neredeyse tamamen yok edildiğini gösteren uydu fotoğraflarını yayınladı. Teröristler Palmyra şehri kemerini ve kente farklı bir silüet kazandıran cenaze kulelerini de yıktı.
Dünyanın dört bir yanındaki arkeologlar, sitenin “benzersiz ve yeri doldurulamaz” olduğunu söyleyerek imha edilmesini lanetlediler. Yine de, sitenin dijital rekonstrüksiyonu, anıtların çoğaltılmasına olanak tanıyan yıllar boyu alınan resimlere dayanarak mümkün olabilir – Eylül 2016’da Palmyra’nın kemerinin bir kopyası New York’ta ziyarete açılmıştı.
Ortadoğu’daki arkeolojik alanların barış ve savaşta aldığı zarar üzerine yoğunlaşan araştırmacılardan Emma Cunliffe, IBTimes İngiltere’ye verdiği demeçte,”Palmyra kemerinin yakın zamanlı 3D rekonstrüksiyonu her şeyin kaybedilmediğini gösterdi. Yine de, çoğu rekonstrüksiyon arkeolojik araştırmanın bir parçası olarak özenle çekilen imgelerden değil turistik resimlerden yapılmaktadır. Bu nedenle diğer binalar için yeniden inşa imkânlarının hangi seviyede olacağı bilinmiyor. “ dedi.
Cenevre Limanında Palmyra’ya Ait Tarihi Eserler Yakalandı
Yazar: Léa Surugue
Çeviri: Zeynep Şenel Gencer
Kaynak: ibtimes
