Kuzey Amerika’daki en eski insan ayak izlerinin ilk kez tarihinin belirlenmesi bilim adamlarına Meksika’nın 7000 yıl önce ikliminin nasıl olduğu hakkında bilgi verebilir.
Arkeolojik Bilim Dergisi’nde kuzeydoğu Meksika’nın Chihuahua Çölü’nde bulunan ayakizlerinin iki setinden gelen yeni iklim verileri yayımlandı.
Bu setlerin ilki 1961’de işçilerin bir yol inşaatı sırasında tesadüfen bulmalarıyla keşfedildi.
O dönemde bulunduğu yerden çıkarıp, ayrıntılı olarak betimlenmelerine rağmen asıllarının kaybolduğu bir müzeye koydular.
Liverpool John Moores Üniversitesi’nden bu izlerin nereden geldiğiyle ilgilenen bir grup araştırmacı, daha fazlasını bulabilmek umuduyla yöre halkıyla görüşmelere başladı. Nihayet, 2006’da bir taş ocağında diğer bir iz bulundu.
‘’Bu yeni izleri bulduğumuzda, müzedeki parçalarla aynı malzemeyle korunmuşlardı. Bu yüzden yeni bir keşfin aksine bu kayıp ayakizlerinin yeniden keşfi olduğunu kabul ettik.’’ şeklinde açıklıyor projenin baş araştırmacısı, halen Durham Üniversitesi’nde olan Dr. Nick Felstead.
İzlerin iki setinin aynı yerden gelip gelmediğini görmek için takımın o çağı anlamaya çalışması gerekiyor. Bu yüzden atalarımız izleri yaptıklarında hesap yapmak için çevreleyen malzemede oksijen ve karbon izotoplarını kullandılar.
İlgili Yazılar
‘’Müzedeki izlerin yaşı en iyi ihtimalle 10 – 15 000 yıl civarında gözüküyor, ama aslında hiç tarihleri belirlenmedi. ‘’diyor Felstead. ‘’ Tarihlerin iki seti de 10,5 bin yıldan günümüze gelmiş ve yedi bin yıllıklar, bu yüzden yaşa göre tek bildiğimiz ayrı oldukları; aynı izlerden gelmemiş olabilirler.’’
10.5 bin yıllık, müze ayak izlerini bölgede önceden bilinen en eski insan bulgusuna eski tarih attı – en eski parça 9000 yıllık insan dışkısı.
Ayakizlerinin iki setini tarihlendirmede, bilim adamları bu insanların kalıntıları bıraktıkları zaman nasıl bir iklim olduğuna bakmaya karar verdiler.
İzler traverten olarak bilinen sedimanlarda – su kireçtaşından sıdığında çökelen bir mineral – muhafaza edildi. Bu yüzden bilim adamları bölgenin bugünkü halinden çok daha nemli olması gerektiğini biliyordu. Su traverten formundaydı ayrıca iz miktarda uranyum içeriyordu ve bu, ekibin ayak izlerini tarihlendirmelerini mümkün kılıyordu. Zamanla uranyum bozunup toryuma dönüşür, uranyumun toryuma oranını ölçerek bilim adamları ayak izlerinin kaç yıllık olduklarına karar verebilecekti.
‘’Chihuahua Çölü’nün ortasındaydı, herkes her zaman çöllerin sıcak, kurak ve düşmanca olduğunu düşünür, ama bu ayak izleri bize gösteriyor ki Holosen (Kuvaterner devri içerisinde yer alan Pleistosen devresinin bitmesinden – 11.000- 12.000 yıl önce – günümüze kadar sürmekte olan jeolojik devre) boyunca, çöl bir buzullaşma sürecinden henüz çıkıyordu ve yeni kuraklaşmaya başladı’’ diyor Felstead. ‘’Çöl yeterince ıslak olduğunda hayat silsilesinin ne kadar harika olduğunu destekleyen zamanın içine bir pencereydi.’’
Haber: Elif Begüm İltan