2200 Yıl Önce At Toynağı İle Protez Ayak Yapılmış

2000 yıl önce Çin’de yaşayan yoksul bir adam, bacağını sakatlamış ve bunun sonucunda atın toynağı ile bir protez yaparak durumunu telafi etmişti. Bu bulguya Turfan şehrindeki antik bir mezarlığın içindeki bir mezarlıkta rastlanıldı.

Mezarın içinde genç bir kadın ile kadından daha yaşlı bir adam bulunuyordu. Araştırmacılar bu iki kişinin birbirlerini tanıdıklarından emin değildi. LiveScience dergisi bu bulgu hakkında bir makale yayınladı.

LiveScience‘a göre Çin Arkeolojisi adlı dergide yayınlanan bir makalede araştırmacılar şunları yazdılar:

”Kazı yapan kişiler, yerde yatan kişinin sol bacağının diz kapağının, kalça ve kaval kemiğinin tamamen şeklinin bozularak kaynaştığını ve 80 derecelik bir açıda durduğunu farketmişler.”

Arkeologlar adamın büyük olasılıkla yoksul bir hayat sürdüğünü söylediler. Adam kase, kupa, tahta bir tabak ve seramik bir kavanozu içeren sıradan eşyaları ile mezara gömülmüştü. Buna karşılık, Antik Çin’de ve dünya genelinde ki yüksek statüdeki insanlar veya zengin insanlarda mücevherleri ve altınları bile içeren değerli eşyalarıyla birlikte gömülürlerdi.

Adam, Gushi olarak bilinen, ancak Turpan’a yerleştikleri bölgenin dışındaki yerler hakkında fazla bilgisi olmayan halkın bir üyesi olabilirdi.

Batı bölgesinin kayıtlarına göre, Batı Hanedanlığı’nın orta bölgesi boyunca, yazarlar Çin arkeolojisinde şu şekilde yazmışlardır: Antik Çin’in ilk imparatorluk hanedanlığının (The Qin)  batı bölgesinin oluşturan 36 devletten biri olan Gushi halkı Turpan Havzası’nda yaşamışlardır.

Adam öldükten sonra, biri adamın cesedine zarar vererek mezarı tekrar açtı ve onun yerine yaklaşık 20 yaşındaki bir kadın vücudu yerleştirdi. Diğer dergilerde yayınlanan aynı mezardaki iki diğer çalışma bize ölünün 50 ile 60 yaşlarında olduğunu ve adamın 1.70 uzunluğunda, ayak ölçüsünün ise 30,48 cm ( 5 fit) olduğunu söylüyor.

Romatizma veya incinme, eklem üzerindeki veya içerisindeki iltihap gibi birkaç farklı durum sol diz ekleminin kaynaşmasına sebep olmuş olabilir. Hayatının belirli bir döneminde, adam kemik erimesine sebep olan bir kemik büyümesiyle de sonuçlanabilen tüberküloza (vereme) yakalanmıştı.

Araştırmacılar Bridging Eurasia dergisinde şu şekilde yazmışlardır : ” Ankilozlardan etkilenen kemiklerin yumuşak yüzeyleri ölmeden önceki yıllarda durdurulmuş olan aktif iltihap sürecini ortaya koyar.”

Protezli alt bacağın üst kısmının şiddetli, keskin bir şekilde aşındığını fark eden araştırmacılar, adamın uzun bir süredir bacağını kullandığı yorumunda bulundular. Bir alet, mekanizma veya aparat olmaksızın adamın koşması veya yürümesi zor olacağından dolayı, bacağının düzelemediğini söylediler. Protez, adama yere sağlam ve güçlü basmasını, dayanıklı atların toynakları gibi, gerçek ayaklara sahip olma imkânı tanıyacak.

Her bir yedi taraftan deri kayışlarla üst bacağa bağlamasına izin verilen 14 deliğe sahip ve kavak kerestesinden yapılmış bir bacaktır. Protez bacağın alt kısmı silindirik bir şekle getirilmiş ve eski bir öküz boynuzu ile sarılmış aynı zamanda ucuna bir at toynağı takılmıştır.

Araştırmacılar yaklaşık MÖ 200 yılında mezar tarihlerinin aslını öğrenmek için radyo karbon tarihlendirme yöntemini kullanmışlardır. Capua, İtalya’da protez bir bacak bulunmuştur. Bu bacak yalnızca geçmişten gelen o zamanda yaşayanların bildiği bir bacaktı. Aynı zamanda, bacak bronzdan yapılmıştı ve II.Dünya Savaşı’ndaki hava akınıyla harap olmuştu. Tarihin ilk dönemlerinde, Antik Mısır’da insanlar aynı zamanda protez ayak baş parmakları da yaparlardı.

 

Çeviri: GÖZDE YILDIRIM

Kaynak: ancient-origins