Kara borsada dolaşan Demir Çağı ve Roma zamanından belgeler arkeologları keşfedilecek daha fazla bir şey olmadığına ikna etti.
Ölü Deniz Parşömenlerinin yeni parçaları İsrail’de Ölü Deniz yakınındaki Kafatası Mağarası’nda İsrail yetkilileri tarafından gerçekleştirilen enkaz kazısı sırasında keşfedildi. Parçalar çok küçük ve üzerindeki yazılar öyle soluk ki detaylı bir inceleme olmadan çözmek çok zor. Bu aşamada arkeologlar bu yazıların eski İbranice, Aramice ya da başka bir dilde olup olmadıklarından bile emin değiller.
Kudüs İbrani Üniversitesi’nde mağaraları inceleyen bilim adamları arasında olan Dr. Uri Davidovich bu parçalardan çıkarılabilecek en önemli sonucun onları Judean Çölü’nde yağmalanan diğer belgeler ile ilişkilendirip ilişkilendiremeyeceğimiz ve kökenlerinin bilinmediği olduğunu belirtmiştir.
1947’de Qumran yakınlarındaki bir mağaraya taş atan Bedevi çoban bazılarının 20.yüzyılın en büyük arkeolojik keşfi olarak adlandırdığı topraktan yapılmış çömlek parçalanması sesini duydu. Çoban mağaranın içine emekleyerek Ölü Deniz Parşömenleri olarak bilinen şeylerin ilkini buldu.
1960’da Prof. Yohanan Aharoni tarafından keşfedilen ve adını yedi insanın kafatası ve diğer iskelet kalıntılarından alan Kafatası Mağarası çölün güney kısmında yer alan Tze’elim Nehri’nin kuzey kıyısındaki sarp bir kayalığın üzerinde doğal olarak oluşan bir dizi yerler olan Büyük Mağara Kompleksinin bir parçasıdır. Sit alanı Judean’ın en sert bölgelerinden biridir.
Kompleks aynı zamanda olağan dışı kurak şartların yaklaşık 1800 yıldır 30 inç uzunluğundaki bir düzine kamış saplarını ve ok başlarını muhafaza ettiği ve arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Bar Kokhba isyanı zamanından bilinen en eski belgelerin olduğu Parşömen Mağarasının olduğu yerde bulunan Ok Mağarası’nı da kapsamaktadır.
Bit tarakları ve papirüsler
Yaklaşık ikişer santimetrelik boyutlarında ve yazılı olan iki papirüs parçası ve anlaşılamayan harfler yazan birçok parça Kudüs İbrani Üniversitesi ve İsrail Antika Yetkililerinin bu Mayıs ve Haziran’daki ortak keşif gezisi sırasında Kafatası Mağarası’ndaki üç hafta süren enkaz kazısında bulundu. Kazılar Kudüs İbrani Üniversitesi’nden Uri Davidovich ve Roi Porat, Amir Ganor ve IAA’den Eitan Klein ile gerçekleştirilmiştir.
Bu önceden keşfedilen parşömenlerin son derece açık yazılarının olduğu ve bazılarının belirsiz olduğu, hala deşifre edildikleri anlamına gelmektedir.
Şuana kadar olan bulgular küçük ve mağaraların modern yağmalanması ile çağrıştırılan ikinci dereceden atık yığınlarından olmasına rağmen, kazılar Judean Çölü kayalık mağaralarındaki beşeri faaliyetleri gün yüzüne çıkardı. Kötü şartlara rağmen tarih öncesi dönemlerden başlayıp Roma zamanları boyunca binlerce yıl hayatta kaldılar.
Deri, ip, kumaş, ahşap nesneler ve kemikten aletler gibi yüzlerce organik maddeyi koruyan Judean Çölü’nün kuraklığı sayesinde mağaranın içinde keşfedildi.
İlgili Yazılar
Bazı şeyler hiç değişmez, bunlardan biri haşerelerdir. Diğer önemli bulgulardan biri Bar Kokhba isyanı zamanından kalma ahşap bit tarakları parçalarıydı.
Bunun yanında mağarada organik maddelerden yapma eşsiz eserler, düzinelerce çanak çömlek kırığı, taş kap ve malzemeler de keşfedildi. Sandaletler için delik iri başlı çivilerin yanında iğne ve kozmetik eşyalar dâhil birçok metal nesne bulundu.
Diğer bir ilginç keşif mağaranın batı kanadında doğal bir oyukta bulunan bir boncuk demetini saran kumaş çıkındır. Bu çıkın daha yeni açıldı fakat içindekileri tanımlamak için x-ray ışınları ile bakıldı. Diğer iki boncuk çıkınına ek olarak Aharoni’nin önceden keşfettiği bu çıkın Bakır Çağ’ından önce gelen tarih öncesi zaman olan Kalkolitik Dönem’de Levant’ta keşfedilen en büyük boncuk koleksiyonudur.
Yağmacılar katmana öyle zarar vermişlerdir ki bazı eserler tarihlendirilememektedir.
Çobanların Barınağı
Buna rağmen buğday, arpa, hurma ağacı, zeytin, nar dâhil olmak üzere binlerce yiyecek kalıntısı bu mağaraların Roma ve Kalkolitik zamanlarda mülteciler tarafından kullanıldığını öne süren uzun süreli tartışmaları desteklemektedir. Kazı yöneticileri bunların Yahudi savaşçıları ve 2000 yıldan daha evvel yaklaşan Roma ordularından saklanmak isteyen isyancılar tarafından kullanıldığını söylemektedir.
Eski Kalkolitik dönemlerde bu mağaraları kullanan şey kurgu konusudur. Görüşler çoban ve tüccarlar için mevsimlik yaşam alanlarından Judean Çölü’nün batısında yer alan yerleşik toplulukları içindeki sosyal gerginliğe ilişkin sığınak yerlerine kadar uzanmaktadır.
Davidovich ikinci açıklamanın daha muhtemel olduğunu düşünmektedir. Bu mağaralara ulaşmanın çok zor olduğunu ve onları uzun süreli meslekler için daha uygun hala getirecek değişim ve yenilenmeler yapılmadan doğal hallerinde kullanıldıklarını belirtmiştir. Çobanlar gibi kısa süreli kalanları düşününce bu mantıklı gelmiyor fakat kısa süreli sığınak yerleri olarak düşündüğünüzde çok daha mantıklıdır.
Kafatası Mağarası’ndaki yenilenen kazılar Judean Çölü mağaralarını keşfetmek, en azından hırsızlar oraya varmadan önce hala mağaralarda yatan saklı hazineleri kurtarmak için gerçekleştirilen IAA ve Kudüs İbrani Üniversitesi’nin yeni projesindeki yalnızca ilk adımdır. Davidovich orada hala parşömenlerin saklı olduğuna inandıklarını, son yıllarda Roma zamanlarından hatta Demir Çağı’na özgü birçok belgenin antika pazarlarında görüldüğünü ve Judean Çölü’nden çıkarılmış olduklarını düşündüklerini söylemiştir.
25 Yeni “Ölü Deniz Parşömeni” Açığa Çıkarıldı
Kaynak: haaretz
Çeviri: Belgin AVŞAR