Oliver Cromwell’in ölmeden önceki son haftalarında inişli çıkışlı hastalık evreleri birbirini takip etmiştir. İngiliz monarşisine son veren Cromwell, 1658 yılının Ağustos ayında şiddetli bel ve bağırsak ağrılarından yakınmaya başladı. İshal ve kusma nöbetleri geçiriyordu, bununla birlikte bilinç kaybı ataklarından, soğuk titremelerle devreden terlemelerden, boğaz ağrısından ve öksürükten şikâyetçiydi. Bir dönem iyileşir gibi olduysa da gün geçtikçe hastalığı şiddetlendi ve ölüm, 59 yaşındaki Cromwell’in kapısını Londra’da çaldı.
Dönemin doktorları Oliver Cromwell’in ölümüne neden olan hastalığın kesin tanısını koymada yetersizdiler. Ancak bu durum, ilerleyen yüzyılların doktorlarını bu hastalığın nedenlerini soruşturmaktan alıkoymamıştır. Böbrek taşı iltihabından doğal yolla öldüğü ya da monarşi taraftarı bir doktor tarafından zehirlenilerek öldürüldüğü düşünülmektedir.
Yakın zamanda bir doktor, İngiltere’deki en büyük fikir ayrılıklarını çıkartan siyasetçinin ölümüne sıtma ve tifo hastalığını birlikte gerekçe göstermiştir.
Tarihçiler Oliver Cromwell’in kronik sıtma hastalığı geçirdiğinden şüphelenirken, Michigan Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanı Prof. Dr. Sanjay Saint, sıtmanın Cromwell’in hayatına son veren tek sebep olduğunu düşünmediğini şu sözlerinde belirtmiştir ” Doktorlar genellikle yalnızca bir hastalığın teşhisini koyarak işin içinden sıyrılıyorlar, çünkü bunu yeterli görüyorlar. Ancak hasta birinin çok sayıda hastalığı olabilir. Oliver’ın sıtma hastalığı olduğuna katılıyorum, fakat ölümüne asıl neden olan hastalığın tifo olduğu kanaatindeyim. “
Bazıları Cornwell’i monarşik yapıya son veren demokratik bir lider olarak görürken çoğu İrlandali olan bazı gruplar ise onu Katolik karşıtı politikaları yüzünden savaş suçlusu olarak görmüştür. Kurduğu parlamento İngiliz sivil savaşında Kral I. Charles‘a karşı galip gelince, kralı idam ettirerek kısa zamanda güçlenmiştir ve “Devlet Koruyucusu Lord” ünvanı ile İngiltere, İskoçya ve İrlanda’yı yönetimi altına almıştır.
İlgili Yazılar
Cromwell’I mumyalayan uzmanların raporlarında akciğerlerin tıkalı, dalağın tümörlü ve beyin sıcaklığının normalin üstünde olduğu yazılmıştır. Raporları değerlendiren Saint bu belirtilerin, etkeni Salmonella bakterisi olan 17. yüzyılın salgın hastalığı tifo ile örtüştüğünü düşünmektedir. Bu bakteriyel enfeksiyon bağırsak duvarının incelmesine neden olur ve bağırsakta oluşan yırtıklardan serbest kalıp kan dolaşımına katılan milyonlarca bakteri tüm vücuda yayıldığında ani ölüm gerçekleşir.
Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılacak olan Tarihi Klinikopatoloji Konferansı için Prof. Dr. Saint’ten Cromwell vakasının gözden geçirilmesi istenmiştir. Her yıl bu toplantıda doktorlar, tarihin önemli isimlerinin ölümlerinin yeniden analizini yapmaktadırlar. Örneğin silahla vurulan Abraham Licoln’un modern bir acil servis odasına getirilmediği için öldüğü, aksi durumda kurtarılabilmesinin mümkün olduğu;2007 yılında bu toplantıda konferans veren doktorlarca tespit edilmiştir.
“Doktor olmanın en heyecanlı yanlarından biri de kendinizi esrarlı bir dedektiflik macerasının içinde bulmak. İşte bu yüzden bu mesleği seçiyoruz. Kişilere neden öldüklerini soramazken sır perdeleri arkasındaki gizemleri çözmek harika bir deneyim. “
Prof. Dr. Sanjay Saint
Haber Düzenleme: Şahsinem Bedirbeyoğlu