Antik Mısır Takvimi İle Tarih Düzenlemesi: Bir Yılda Neden 365 Gün Var?

Takvim insanoğlunun en büyük icatlarından biridir. Bugüne kadar toplumlarda dini, sosyal, ekonomik ve idari amaçlar için zamanı yönetmek takvimler sayesinde olmuştur. Takvim, daha doğrusu iki ayrı takvim antik Mısırlılar tarafından icat edildi. Bunlardan biri genel olarak dini bayramlari tertip etmede kullanılan ay takvimiydi. Diğeri ise, antik Mısırlıların günlük yaşamda ve idari amaçlara yönelik kullandığı güneş takvimiydi. Antik Mısırlıların Güneş takvimi bir yılı 365 güne böldüğünü bildiğimiz tek takvimdir, bu sebeple bugün kullanılan miladi takvimin de öncüsüdür.

Önce Ay Takvimi

Her ne kadar hala tartışmaya açık bir konu olsa da antik Mısırlıların takviminin kullanımı 5000 yıl öncesine kadar geriye gitmektedir. Bu bir ay takvimiydi ve güneş takvimi ortaya çıkıncaya kadar her türlü işi görüyordu. Bu takvim yılı, her biri ay çevrimine (29-30 gün) bağlı olan 12 aya bölüyordu. Her ay yeniay ile başlar ve o ay hangi bayram kutlanıyorsa onun adını taşırdı. Ay takvimi güneş takviminden 10-11 gün daha az olduğu için, iki üç yılda bir artık ay da denilen 13. ayı ekliyorlardı. Böylelikle takvim tarımsal mevsimlerle ve dini bayramlarla uyumunu devam ettiriyordu.

Mezopotamya Medeniyetlerinden Günümüze Takvim ve Ay İsimlerinin Değişimini Merak Ediyorsanız Bu Yazımızı İncelemesiniz

Mevsimleri Güneşe Göre Ayırmak

Antik Mısır tarihinin son dönemlerine doğru güneş takvimi kullanılmaya başlandı. Bu takvim tarım döngüsüne bağlı kalarak yılı üç mevsime ayırdı – Sel Mevsimi, Ekim Mevsimi ve Yaz Mevsimi. Bu mevsimlerin her biri 4 aydan oluşuyordu. Aynı zamanda Mısırlılar ayları, bizim şu an hafta olarak adlandırdığımız, her birine onluk dedikleri üç bölüme ayırmışlardı. Her onluğun son iki günü tatil sayılırdı (aynı bizim hafta sonlarımız gibi) ve Mısırlılar o günlerde çalışmak zorunda değillerdi.

Her yılın sonuna beş epagomenal gün ekleyerek 365 gün elde edilirdi, yani dünyanın çoğu yerinde kullanılan miladi takvimle neredeyse aynı gün sayısına ulaşılırdı. Bu epagomenal günler beş tanrının doğum gününü kutlamakla geçirilirdi – Osiris, Horus, Set, İsis ve Neftis. Bu günlerde de Mısırlıların çalışması beklenmezdi. Bu günlerin eklenmesinin amacı ise güneş takvimini ve güneş yılını hizalamaktı. Güneş takviminin kullanılmasının sebebi olarak idari amaçlar için yılların daha kesin olarak ayrılması olduğu ortaya atıldı.

Antik Mısır Medeniyeti Hakkında Yazılarımıza Buradan Ulaşabilirsiniz

Antik Mısır Takvimlerinde Artıkgün Yok

Ancak bizde bugün olduğu gibi antik Mısırlıların artıkgün anlayışı yoktu. Bu da antik Mısır güneş takviminin her yıl çeyrek gün kaydığı anlamına geliyordu. Bu yüzden takvimin başladığı pozisyona geri dönebilmesi için 1461 Mısır güneş yılına ihtiyaç vardı. Bu sorunu çözmek için bir M.Ö 3. yüzyılda bir girişimde bulunuldu.

M.Ö 239 yılında Batlamyus firavunu olan III. Batlamyus, güneş yılının sonuna altıncı epagomenal günü eklemeyi denedi. Bu gün firavunu ve karısını tanrılar gibi onurlandırmak içindi. Muhafazakâr bir Mısırlı ruhban grubu tarafından karşı çıkılınca bu plan yakın zamanda iptal edildi. Yine de artıkgün sistemi M.Ö 30 yılında Roma’nın Mısır işgali sonrasında uygulanmaya başladı.

Kısacası, antik Mısır güneş takvimi insanlığa çok büyük bir katkıydı, çünkü günümüzde dünyanın çoğu yerinde kullanılan miladi takvime öncülük yaptı. Bu takvim şimdilerde ayırt edilebilir birkaç niteliğe sahip olsa da bugün insanların kullandığı haline gelebilmek için bin yıl içerisinde birçok değişiklik yapıldı.

Antik Mısır Haberlerine Buradan Ulaşabilirsiniz

Çeviri: Sena Yılmazkarasu