Maud gemisi 80 yıldır ilk defa yüzdü.
Buz kütlesine sıkışmış, Kuzey kutup bölgesine dayanıklı meşe ağacından yapılmış heybetli gemi, güney kutbuna ayak basmış ilk insan olan Norveçli kutup gezgini Roald Amundsen için yapılmıştı. Gemi, 1930 yılında, Kanada’nın kuzeyinde bulunan Victoria Adası’nın Cambridge Bay kıyısının alçak sularında battı.
Geçen yaz gerçekleşen kurtarma seferiyle, enkazı mavnaya kaldırdılar.
Proje sorumlusu Jan Wanggaard, Live Science’a Maud gemisinin eve dönmeye hazır olduğunu söyledi.
Amundsen, Güney Kutbu’na ayak basmış ve kuzeyden Kuzeybatı Geçiti’ne doğru keşif seferini üstlenen ilk insandır. Maud inşaa edildiğinde, Amundsen’ın amacı Arktik Okyanusu’nun keşfedilmemiş bölgelerine açılmak ve bir ihtimal Kuzey Kutbu’na uğramaktı.
1918’den 1920’ye kadar, Amundsen ve tayfası Norveç’te bulunan Oslo’dan Rusya’nın Kuzey kıyısı boyunca Kuzeydoğu Geçiti’nden geçerek Alaska’nın eyaleti Nome’a seyahat etti. Norveç Fram Müzesi’ne göre, Maud gemisine Amundsen’ın borçlu olduğu kişilerce el konulup Hudson’s Bay Company’e satılmadan önce gemi yedi yıl boyunca kuzey kutbu keşfi için kullanıldı.
Bugün Maud gemisi çok bilinmese de, keşif Amundsen için çok olaylı geçmişti. Neredeyse bir kutup ayısı saldırısı sonucu ölüyordu ve korbonmonoksit zehirlenmesi geçirmişti. Aynı zamanda kuzey kutbuyla iglili bilimsel veriler de zarar gördü.
Amundsen’in Maud gemisindeki bilimsel direktörü başarılı denizbilimci Harald Sverdrup’tı. Sverdrup, daha sonra San Diego’da bulunan Scripps Denizbilimi Enstitüsü’nün başına geçti. Takımı; manyetik, astronomik, meteorolojik gözlemler yaptı. Kuzey ışılarının fotoğraflarını çektiler. Sverdrup, yedi ayını Rusya’nın kuzeydoğusundaki Çukçiler’de geçirdi ve bu kabilenin dili ve gelenekleriyle ilgili etnografik notlar aldı.
İlgili Yazılar
1930 yılında batan Maud gemisinde pervane aksı yüzünde bir sızıntı oldu. Daha sonraki yıllarda, geminin bazı keresteleri yakıt için kurtarıldı. Maud gemisi, 1990lı yıllarda tekrar Norveç’in mülkü oldu. Norveç Fram Müzesi’ne göre, zorlu yasal ve lojistik süreden sonra, Norveçli kurtarma takımı Maud gemisini, Norveç’te bulunan Vollen’da sipariş üzeirine çalışan bir müzeye götürmek için izin aldı.
Wanggaard, dalış keşifleri boyunca çok kez Maud gemisini incelemesine rağmen, gemi çıkarıldığında ne kadar büyük olduğuna şaşırdığını söyledi. Takımı, Maud gemisini deniz zemininden kaldırıp mavnaya oturtmak için her biri 4 ton ağırlığında olan 50 hava yastığı kullanmak zorunda kaldı.
Wanggaard, “Su altındaki bir geminin ne kadar büyük olduğunu bilemezsiniz. Çıkarıldığında, tahmin ettiğimiz çok daha büyük olduğunu gördük” dedi.
Maud gemisi, içinde birikmiş tortudan ve çamurdan arıtılmak zorundaydı. Wanggaard, takımın birçok teknik parça, yelken için parça, yakıt olarak kullanılacak odun ve kömür gibi birçok kalıntı bulduğunu söyledi. Wanggaard, Live Science’a, “Gemi çok iyi durumda. Sadece kuruması lazım. Bu uzun bir süreç, ama burada olması çok iyi. Düşük sıcaklıklarda kurumalı.” dedi.
Şu anda, Maud gemisinin durduğu mavna donuk halde. Wanggaard, önümüzdeki kış geminin Norveç’e dönüş seyahatini planını çıkaracak. Wanggaard, seyahatin tahmini süresini bir ay olarak verdi fakat zamanlamasının zor olduğunu söyledi.
Takım, Cambridge Bay’e güvenli bir şekilde seyahat etmek için deniz buzunun erimesini Haziran yada Ağustos ayına kadar beklemek zorunda kalabilir. Maud gemisi yola çıkmadan önce Artik Okyanusu tekrar donmaya başlayabilir, bu da takımın bir kış boyunca Rusya’nın kuzeyinde ya da Grönland’da geçirmesi anlamına gelir. Ayrıca, Wanggaard, Norveç’e gitmek için doğu yönünden mi yoksa batıdan, Amundsen’in Doğubatı Geçiti’nden mi gitmesi gerektiğine karar vermesi gerektiğini söyledi.
Çeviri: Buket Nur Ekim
Kaynak: livescience