Ders Alınması Gereken 30 Antik Roma Sözü
Bu yazımızda, çeşitli ünlü antik Roma şairleri, filozofları, generalleri ve hatta imparatorları tarafından söylenen orijinal Latince cümleleri ve sözleri dahil etmeye karar verdik. Öyleyse lafı daha fazla uzatmadan 30 eski Roma Latince kelime öbeğine ve bilmeniz gereken sözlere bakalım.
Bu yazımızda, çeşitli ünlü antik Roma şairleri, filozofları, generalleri ve hatta imparatorları tarafından söylenen orijinal Latince cümleleri ve sözleri dahil etmeye karar verdik. Öyleyse lafı daha fazla uzatmadan 30 eski Roma Latince kelime öbeğine ve bilmeniz gereken sözlere bakalım.
Marcus Tullius Cicero (ya da sadece Cicero MÖ 106 – MÖ 43) zamanının en büyük Roma hatiplerinden ve nesir yazarlarından biri olarak kabul edilir. Zengin bir Roma süvari (Şövalye) ailesinden gelen Cicero, aynı zamanda bir filozof, politikacı, avukat, bir anayasacı ve siyaset kuramcısıydı.
Marcus Antonius aleyhinde faaliyetlerde bulundu. Cicero devlet düşmanı olduğu suçlamasıyla Mark Antony’nin (Marcus Antonius) emriyle öldürüldü. Cicero kendisini tutuklayan askerlere söylediği söz şuydu : “Yaptığın şeyler düzgün ve doğru değil asker; hiç değilse beni düzgün şekilde öldür.”
Cicero tarafından söylendiği bilinen sözlerin bazılarını sizlerle paylaşalım:
1)Omnium Rerum Principia Parva Sunt – Her büyük işin, küçük bir başlangıcı vardır.
2) Vixere – yaşadılar. (catilinarian komplosuna katılanların idamından sonra söylenmiştir. ”öldüler” anlamında kullanmıştır. )
3) Sempre Idem – Her zaman aynı.
4) Pecunia Nervus Belli – Para savaşın ruhudur.
5) Male Parta Male Dilabuntur – Haksız şekilde kazanılan şeyler, haksız şekilde kaybedilir.
Virgil veya Publius Vergilius Maro (M.Ö. 70 – M.Ö. 19), Roma’nın, Augustan döneminde yaşamış en büyük şairlerinden biriydi. Eclogues (veya Bucolics), Georgics ve epik Aeneid isimli eserleriyle Latin edebiyatına büyük katkısı olmuştur.
Aeneid isimli eseri Homeros’un İlyada ve Odyssey geleneklerini takip eden bir çalışmadır. Antik Roma’nın ulusal destanı olarak kabul edilir. (Aeneid, Türkçeye Aeneas olarak çevrilmiştir.)
İşte Virgil tarafından söylenmiş antik Roma Latince ifadelerinden ikisi:
6) Amor Vincit Omnia – Aşk her güçlüğü yener.
7) Non Omnia Possumus Omnes – Hiç kimse, her şeyi yapacak güçte değildir.
Horace veya Quintus Horatius Flaccus (65 M. Ö. – 8 M. Ö.), İmparator Augustan döneminde yaşamış Roma lirik şairidir.
MÖ 42’de Philippi Savaşı’nda yenilen taraf olan cumhuriyet ordusunda bir subay olarak görev yaptı. İktidara geçen Octavianus tarafından af edildi ve bundan sonra Horace yeni rejimin sözcüsü oldu.
Horace’ a ait antik Roma Latince ifadeler ve sözler:
8) Aere Perennius – Tunçtan bir eser bıraktım.
9) Permitte Divis Cetera – Her şeyi tanrılara bırakın.
10) Omnes Una Manet Nox – Hepimizi bekleyen aynı gecedir.
11) Carpe Diem – Günü yaşa.
12) Nil Desperandum – Asla umutsuzluğa kapılmayın.
Lucius Annaeus Seneca, olarak da bilinen Seneca (5 MÖ – 65 MS), bir Romalı Stoacı bir filozof ve aynı zamanda mizahı da deneyen bir oyun yazarıdır.
Yaşlı Seneca’nın oğullarından biri olan Lucius, İmparatorluk danışmanı ve Roma İmparatoru Nero’nun hocası olarak da görev yaptı. Ne yazık ki, siyasi ilişkilerle olan bağlantısı, Pisonian komplosundaki Nero’ya suikast iddiası onun ölümüne neden oldu.
Seneca’dan birkaç söz paylaşalım:
13) Veritas Odit Moras – Gerçek geciktirilmeyi sevmez.
14) Timendi Causa Est Nescire – Korkunun nedeni cehalettir.
15) Vivamus, Moriendum Est – Madem ölmemiz gerekiyor, o halde yaşayalım.
16) Nemo Sine Vitio Est – Hiç kimse hatasız değildir.
17) Magna Servitus Est Magna Fortuna – Büyük bir servet, büyük bir köleliktir.
Decimus Iunius Juvenalis veya Juvenal (MS 55-60), hiciv şiirleri ile ünlü antik Roma şairlerindendir. Özel hayatı hakkında pek bir şey bilinmese de muhtemelen zengin özgür vatandaşın oğlu olduğu ve Orta İtalya’da Aquinum’da doğduğu varsayılmıştır.
Ayrıca Juvenal’ın Romalı hatip Quintilian’in öğrencisi ve bir retorik ustasıdır. Roma’daki diğer pek çok şair gibi İmparator Trajan veya Domitian tarafından sürgün edilmiş olduğu düşünülmektedir.
Juvenalis’in bazı sözlerinden seçmeler:
İlgili Yazılar
18) Vitam Impendere Vero – Gerçek uğruna hayatı bile veririm.
19) Erkek San’ın Corpor Sano’da – Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.
20) Panem et Circenses – Ekmek ve eğlence. (Halkı mutlu etmenin yolu)
21) Quis Custodiet Ipsos Custodes – Koruyucuları kim koruyacak?
“Pliny the Elder (yaşlı), Quintilian, Ovid, Julius Caesar” ve Augustus gibi ünlü Romalılar tarafından söylenen bazı sözler:
22) Ars Longa, Vita Brevis – Sanat sonsuz, hayat ise kısadır.
Genellikle “Tıbbın Babası” olarak nitelendirilen Hipokrat muhtemelen M.Ö. 460’da Yunanistan’ın Kos adasında doğmuştur.
23) Vade Retro Me, Satana – Geri git şeytan”
– Markos İncil’i 8:33
Markos İncili 1. yüzyılda yazılmıştır. (muhtemelen MS 66-70 arası) Bilinen en eski yazılı müjde (İncil)’dir.
24) Vino Veritas – Gerçek şaraptadır.
Yaşlı Pliny veya Gaius Plinius Secundus (MS 23 – 79 MS), ansiklopedik eseri Naturalis Historia ile bilinen antik bir Roma yazarı ve doğa filozofudur. Zamanının bazı ünlü Romalıları gibi, Pliny de, Roma İmparatorluğu’nun ilk dönemlerinde donanma ve ordu komutanı olarak üst düzey görevini üstlenerek kariyer yapmıştır. Pliny, daha sonra Stabiae sahilinde Vezüv’ün (MS 79) patlaması sonucu yaşanan felakette öldü.
25) Acta est Fabula, Plaudite! – ‘Oyun bitti, alkışlayın!’
Doğum adı Gaius Octavius olan Augustus (M.Ö. 63 – M.S. 14), Roma İmparatorluğu’nun kurucusudur. MS 14 tarihinde ölümüne kadar hüküm süren ilk İmparatoru’dur (Julius Caesar’ın varisidir).
26) Quis, Quid, Ubi, Quibus Auxiliis, Cur, Quomodo, Quando? – ‘Kim, ne, nerede, neyle, neden, nasıl, ne zaman?’
– Quintilian
Hispania Quintilian veya Marcus Fabius MS 35 civarında doğmuş ve devletin dört yıllık kaotik döneminde devlet retorik okulunu açmasıyla tanınmıştır. Bu okulda yetişenler arasında Genç Pliny ve muhtemelen Tacitus ve Juvenal gibi ünlü isimler vardı.
27) Alea Jacta Est – Artık zarlar atılmıştır.
– Julius Caesar
Julius Caesar (M.Ö. 100 – 44 M.Ö.), bir Roma devlet adamı ve Latin yazınının önemli bir ismidir. Ancak, çoğunlukla Galya’nın fethini tamamlayan ve Britanya’nın ilk Roma istilasını başlatan, zamanının en büyük Roma generali olarak bilinir.
28) Exitus Acta Probat – Amaca giden her yol mübahdır.
– Ovid
Ovid veya Publius Ovidius Naso (M.Ö. 43 – 17 MS), Virgil ve Horace’ın çağdaş bir Roma şairi idi ve bu üçü birlikte, Augustan döneminde Latin kanonik edebiyatının kutsal üçlüsünü oluşturdu.
Ovid, mitolojik anlatısı – Metamorfozlar, Amores (“Aşk ilişkileri”) ve Ars amatoria (“Aşk Sanatı”) gibi aşk şiirleri ile bilinir.
29) Fiat Lux – “Işık olsun.”
– Eski Ahit – Yaratılış 1: 3
En ünlü İngilizce ve Latince ifadelerden biri arasında sayılır. Tam ifade şu şekildedir: “dixitque Deus fiat lux et facta est lux- Tanrı ışık olsun dedi ve ışık oldu”
Ve son söz olarak:
30) Caveat Emptor – Bu mallar satıcının garantisini taşımaz.
Merriam Webster göre, eski Latince ifade malların satışı ile ilişkilidir O dönemde alıcı aldığı malın kusurlu olup olmadığını iyice incelemek zorundadır. Terslik çıkarsa sorumlu tüketicidir.
Tüketici daima uyanık olmak zorundadır.
Çeviri: Bülent Pekardan
Kaynak
realmofhistory
yav google çeviriye atıp buraya ananem de yazar yapacağın işi seveyim senin keltoş bülent