Nereye Dergisi
Arkeoloji, Tarih, Gezi, Seyahat ve Yaşam Kültürü Dergisi

Tarihte İz Bırakmak: Bilinen En Eski İnsan İsmi

Tarihte bilinen en eski isim, Sümer Uygarlığı'nda yaşamış bir bireye aittir.

0 15.823

Tarihte bilinen en eski isim, Sümer Uygarlığı’nda yaşamış bir bireye aittir. Bu uygarlık Mezopotamya’nın güneyinde bulunan en eski kent uygarlıklarından biri olup günümüzde Irak sınırları içerisinde kalmaktadır. Bireyin adı, onun kimliğinin ayrılmaz bir parçasıdır ve yaşamın bu parçasının var olmadığını düşünmek oldukça zordur. İsimlerin, tarihöncesi dönemlerden beri var olması olasıyken, bunları muhafaza edebilmek her zaman günümüzdeki kadar kolay olmamıştır. Dünyanın birçok yerinde kişinin ismi, devlet kayıtları veya bireysel uğraşlar yoluyla kolayca muhafaza edilebilir. Fakat geçmişte, okur-yazarlığın olmaması veya isimleri not etmek için bir materyal bulunmaması gibi çeşitli sebeplerden dolayı, bu iş hiç de basit değildi.

Santa Cruz eyaletine bağlı Perito Moreno kasabasındaki Pinturas Nehri’nin üzerinde bulunan Eller Mağarası (Cuevas de las Manos). Arjantin’in güneyi, M.Ö 7300

İzini Bırakmak

İsim, bireyin kimliğinin bir sembolü olarak kabul edilir. İnsanların isimleri, muhtemelen yazının bulunmasından da önce vardı. Ancak yazı olmadan bireyin bu yönü gelecek nesillere aktarılamıyordu. Yine de görünen o ki insanlar, tarihe bir iz bırakmak için uğraşıyorlardı. Bu uğraşları, dünyanın dört bir yanındaki mağaraların duvarlarına resim yapmalarından anlaşılabiliyordu. Daha sonraları, isimleri de gelecek nesillere aktarılabildi.

II. Ramses’in Tanis’teki kabartma resimleri (Mısır hiyerogliflerindeki bu oval kabartma resimler, firavunun ismini taşır.)

Açığa Çıkarılan En Eski Telli Çalgı “Ur Lirleri”

Eskiçağ Kültürlerinde Dünya ve İnsanın Yaratılışı -Bölüm 1- “Sümerler”

Bir Tanrı Mı? Kral ya da Kraliçe Mi? Yoksa Kutsal Biri Mi?

Eski toplumların arkeolojik kayıtları genellikle elit kesimin yaşam tarzını yansıtır. Arkeolojik keşifler dünyasında, kraliyet saraylarının ve gösterişli mezarların yeri daha fazladır. Bu nedenle bilinen en eski adın bir krala veya toplumun önemli bir bireyine ait olduğu düşünülebilir. Ancak durum böyle değildir çünkü bilinen en eski adın sahibi bir… Muhasebeciydi. Muhasebeciler toplumda, hatta eski çağ uygarlıklarında bile, önemli bir rol oynamış olsalar da toplum hiyerarşisinin en üstünde durmaları kesinlikle mümkün değildi.

M.Ö 4. binyılın ikinci yarısında Sümer uygarlığında yaşadığı düşünülen bu muhasebecinin adı Kushim’di. “Kushim” ismi şimdi Kushim tableti olarak bilinen, ticari bir anlaşma ile ilgili detayları içeren bir kil tablette ortaya çıkmıştı. Tabletin üstünde yazanların birebir çevirisi yani “29,086 birim arpa, 37 ay, Kushim.” şöyle yorumlandı: “37 ay boyunca toplam 29,086 birim arpa teslim alındı. İmza Kushim.” Kushim’in ne olduğu ile ilgili ortaya atılan bir fikir, onun bir iş unvanı olduğuydu. “Ku” ve “Shim” heceleri ayrı ayrı anlamlı olmasına rağmen bir araya geldiğinde bir anlam ifade etmiyordu. Bu nedenle Kushim’in gerçekten birinin ismi olduğu fikri ortaya atıldı.

“Kushim” ismini taşıyan Sümer tableti (M.Ö 3500 – 2000)

Diğer Rakipler

İlgili Yazılar

Kushim bildiğimiz en eski isim olmayabilir. Başka bir kil tablette “Gal-San” ismiyle karşılaşıyoruz. Yazıya göre Gal-San bir köle sahibi ve kendisinin iki kölesi “Enpap-X” ve “Sukkalgir”in isimleri de bu yazıda geçiyor. Bazı bilim insanları, Kushim’den ziyade Gal-San’ın bilinen en eski isim olması gerektiğini savunuyor. Ancak bir başka isimle daha karşılaşıyoruz: Tungunu ailesinin muhasebecisi olan “Turgunu Sanga”.

Bu bulgulara baktığımızda tarihte bilinen en eski isimlerin toplum hiyerarşisinin en tepesinde duranlardan çok, daha alt kademede duranlara ait olduğunu görebiliriz. Bu verilerden yapılabilecek çıkarımlardan bir tanesi, yazı yazmanın ilk önce pratik bir amaçla ortaya çıktığı. Yani asil ve güçlülerin kahramanlıklarını duyurmak için bir araç olarak kullanılmasından çok, insanların sahip olduklarını ve borçlarını kaydedebilmesi için kullanılmış olması. Gerçek şu ki kralların isimleri, Kushim’den sonra gelen nesillerin yazılı kayıtlarında ortaya çıkmıştır.

 

Geleceğe İz Bırakmak “Sümer Silindir Mühürleri”

Sümer Hükümdarlarının Kraliyet Mezarları ve Hazineleri

Çeviri: Eylül Özgiray

Kaynak: ancient-origins “Leaving A Mark in History: The Oldest Known Named Person

References:

Badenhorst, F., 2015. Meet Kushim, the accountant from ancient Sumer. [Online]
Available at: http://www.accountingweb.co.uk/community/blogs/francois-badenhorst/meet-kushim-the-accountant-from-ancient-sumer

Harari, Y. N., 2011. Sapiens: A Brief History of Humankind. London: Vintage Books.

Krulwich, R., 2015. Who’s the First Person in History Whose Name We Know?. [Online]
Available at: http://phenomena.nationalgeographic.com/2015/08/19/whos-the-first-person-in-history-whose-name-we-know/

Odenwald, S., 2014. Who Was the First Named Human?. [Online]
Available at: http://www.huffingtonpost.com/dr-sten-odenwald/who-was-the-first-named-h_b_5679829.html

Townsend Center for the Humanities, 2017. The Birth of Writing: The Kushim Tablet. [Online]
Available at: http://coursethreads.berkeley.edu/media/video/birth-writing-kushim-tablet

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More