Nereye Dergisi
Arkeoloji, Tarih, Gezi, Seyahat ve Yaşam Kültürü Dergisi

Stonehenge’in Taşlarının Nasıl Taşındığı Bulundu

Yeni keşifler Stonehenge’in neden inşa edildiğinin anlaşılmasına da yardımcı olabilir. Parker Pearson ve takımı doleritlerin Stonehenge’de MÖ 2,900 civarında, MÖ 2,500’de dev kumtaşlarının konmasından çok önce, yükselmeye başladığına inanıyor.

0 4.814

Stonehenge “Dolerit” Taşı Ocaklarının Galler’in 225km Uzağında Olduğu Doğrulandı

Londra Koleji Üniversitesi (UCL) arkeolog ve jeologlarının oluşturduğu bir takım tarafından önderlik yapılan Galler’deki iki taş ocağının kazımı, bunların Stonehenge’in dolerit taşı ocakları olduğunu doğrulamıştır ve bunların nasıl çıkarılıp taşındıkları konusuna ışık tutmuştur.

stonehenge

Bugün Antiquity’de yayımlanan takımın yeni araştırması, Stonehenge’in niçin, ne zaman ve nasıl yapıldığına dair uzun süredir cevap bekleyen sorulara yanıt bulmaya yardımcı olarak Pembrokeshire’daki Preseli tepelerinde tarih öncesi taş çıkarma faaliyetlerine kanıt sunar.

Bilim insanları takımı; UCL’den, Manchester Üniversitesi’nden, Bournemouth Üniversitesi’nden, Southhampton Üniversitesi’nden, Leicester Üniversitesi’nden, Amgueddfa Cymru’dan –Galler Millli Müzesi- ve Dyfed Arkeolojik Tesisi’nden araştırmacıları içerir.

Stonehenge’deki büyük dikili taşlar “büyük kumtaşlarından” ve küçük olanları da dolerittendir. Bunlar Pembrokeshire Yakası Milli Parkı’ndaki Preseli tepelerinden gelmektedir. Jeologlar doleritlerin Stonehenge’e Preseli tepeleri civarından geldiğini 1920’den beri biliyorlardı fakat arkeologların bir araya gelip aslen doleritlerin geldiği taş ocağını bulup kazı çalışmaları yapmaları ancak bu zamanda oldu.

Projenin yöneticisi Profesör Mike Parker Pearson: “Bu jeologlar ve arkeologların bir arada çalışmaları için harika bir fırsat oldu. Jeologlar, bizi aslen Stonehenge’in taşlarının çıkarıldığı yerin mostrasına yönlendirdi.”

Stonehenge taşları volkanik ve püskürük taşlardır ve bunların en yaygınları dolerit ve riyolittir. Dr. Richard Bevins (Amgueddfa Cymru’dan –Galler Millli Müzesi) ve Dr. Rob Ixer (UCL ve Leicester Üniversitesi) Carn Goedog’un mostrasını Stonehenge’in “lekeli doleriti”nin asıl kaynağı olarak ve Craig Rhos-y-felin’in mostrasını riyolitlerin kaynağı olarak belirlediler. Bugün yayımlanan araştırma özellikle Craig Rhos-y-felin’deki kazılara değiniyor.

Doğal sütunları bu mostrada oluşturan kayaların özel oluşuğu, tarih öncesi işçilere her megaliti (dikili taş) minimum efor ile ayırmalarını sağlamıştır. Dr. Josh Pollard (Southhampton Üniversitesi): “İşçilerin sadece sütunlar arasındaki çatlaklara takoz yerleştirmeleri gerekiyordu ve sonra da işi Gal yağmurunun odunu şişirerek her sütunun kaya yüzeyinden ayrılışını kolaylaştırmasına bırakıyorlardı. Daha sonra işçiler ince sütunları taş ve topraktan yapılma platformlara indiriyorlardı. Bu devasa taşların her ocaktan dışarı sürüklenerek çıkarılabildiği bir tür “yükleme alanıydı”.”

Neolitik taş ocakları uzamanı Profesör Colin Richards (Manchester Üniversitesi): “İki mostra da oldukça etkileyici, tarih öncesi insanlar için özel önemler teşkil etmiş olabilirler. Onları ilk gördüğümüzde kaynağını bulduğumuzu anladık.”

Yanmış fındıkların radyoaktif karbon izotopu ve işçilerin kamp ateşlerindeki kömürler, bu mostralarda birkaç megalit ocağının var olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Stonehenge 4,000-5,000 yıl öncesinde, Neolitik çağda inşa edilmiştir. İki ocak da Neolitik’te kullanılmıştır fakat Craig Rhos-y-felin yaklaşık 4,000 yıl önce, Bronz Çağı’nda da kullanılmıştır.

İlgili Yazılar

Profesör Parker Pearson: “Craig Rhos-y-felin için MÖ 3,400 ve Carn Goedog için MÖ 3,200 tarihleri elimizde mevcut. Bu ilgi çekici çünkü doleritlerin Stonehenge’de bir araya gelmesi MÖ 2,900’den önce değildi. Neolitik taş taşıyıcıların bunları Stonehenge’e getirmesi yaklaşık 500 yıl almış olabilir fakat bana göre bu muhtemel değil. Taşların önce taş ocakları yakınlarında yerel bir anıtta kullanılıp daha sonra yerlerinden alınıp Wiltshire’a getirilmiş olmaları daha olası.”

Profesör Kate Welham (Bournemouth Üniversitesi), yerinden sökülmüş bir anıtın iki megalit ocağı arasında bir yerlere konulduğunu düşünüyor. “Alan boyunca jeofiziksel araştırmalar, deneme kazıları ve havadan fotoğrafik analizler yürütüyoruz ve en olası yere sahip olduğumuzu düşünüyoruz. Sonuçlar gelecek vaat ediyor -2023’de büyük bir şey bulabiliriz.” dedi.

Megalit ocakları Preseli tepelerinin kuzey tarafında ve bu bölge doleritlerin Galler’den Stonehenge’e nasıl getirildekleri teorilerini çürütmekte. Önceki yazarlar, doleritlerin tepelerden güneye doğru Milford Sığınakları’na götürüldüğünü ve sonra da bot veya sallarda götürüldüğünü ileri sürmüşlerdir fakat bu şu an muhtemel değil.

Profesör Parker Pearson, “Doleritlerin gideceği tek mantıklı yön ya St. David’in Başı’ndan deniz yoluyla kuzeydi ya da kara üzerinden şimdilerde A40 olarak bilinen vadiler arasındaki yollardan batıydı. ” dedi. “Şahsen ben kara yolunun daha olası olduğunu düşünüyorum. 80 tek parçanın her biri 2 tondan aşağı geliyordu ve bu yüzden öküz veya insan grupları bunu başarmış olabilir. Hindistan’daki veya Asya’nın herhangi bir yerindeki örneklerden bu boyutlardaki tek bir taşın, 60 kişilik gruplarla, tahta ızgaralar üzerinde bile taşınabileceğini biliyoruz ve bu insanlar eğer istemezlerse sürüklemek zorunda da değiller.”

Pembrokeshire Yakası Milli Parkı Yönetimi’nin Kültür ve Miras Yöneticisi Phil Bennett, “Bu proje Milli Park’ın tarih öncesi dönemdeki önemi hakkındaki bilgimize muhteşem bir katkı sağlıyor.”

Yeni keşifler Stonehenge’in neden inşa edildiğinin anlaşılmasına da yardımcı olabilir. Parker Pearson ve takımı doleritlerin Stonehenge’de MÖ 2,900 civarında, MÖ 2,500’de dev kumtaşlarının konmasından çok önce, yükselmeye başladığına inanıyor.

Profesör Parker Pearsom: “Stonehenge başlangıcından beri bir Gal anıtı. Galler’de aslen yapıldığı maddeyi, orijinal anıtı bulabilirsek Stonehenge’in neden inşa edildiği hakkındaki ve taşlarının bazılarının neden bu kadar uzağa getirildiği hakkındaki gizemleri çözmüş olacağız.”

İleri kazı çalışmaları 2024 için planlanıyor.

Dergi referansı: Antiquity

Kaynak: phys

Çeviri: Berkan SEYHAN

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More