Muhteşem Çin İcadı: Her Zaman Güneyi Gösteren Savaş Arabası

Güneyi gösteren iki tekerlekli savaş arabası, pusulaya benzer şekilde işlev gören bir Çin icadıdır. Kuzeyi göstermek yerine, bu araç güneyi veya ilk etapta “programlanmış” herhangi bir yönü gösterebilir. Çin uygarlığının Dört Büyük Buluşundan biri olarak kabul edilen pusula, dünyanın manyetik alanı üzerine kuruludur. Güneyi gösteren bu savaş arabası da mekanik üzerine de kuruludur.

Çin tarihinin çeşitli figürlerinin, bu savaş arabasının icadıyla ilgili olduğu tahmin edilir. Bir efsaneye göre, bu savaş arabası, efsanevi Sarı İmparator’un (Huangdi) egemenliği sırasında icat edildi; Huangdi, takvim, astronomi ve cuju (eski bir Çin futbol oyunu) de dahil olmak üzere bir çok başka icatla da ilgiliydi. Hikaye, Sarı İmparator’un Dokuz Li kabilesi lideri Chi You ile birlikte savaşta olduğunu ileri sürüyor. Zhuolu Savaşı sırasında, Chi You gökyüzünü karartan bir sis üretti, bu da Sarı İmparator ve ordusunun yön duygusunu kaybetmesine yol açtı. Sisin üstesiden gelebilmek için Sarı İmparator, bakan Feng Hou’a, güneyi gösteren iki tekerlekli bir savaş arabasını icat ettirdi. Bu buluş Sarı İmparator ve birliklerinin sis boyunca ilerlemesine ve düşmanı yenmesine olanak sağladı.

Antik Dönem Keşif Yazıları İçin Buraya Tıklayınız

Çin Savaş Hikayeleri

Başka bir hikaye de bu savaş arabasının Zhou Hanedanı’nın erken döneminde icat edildiğini iddia ediyor. Bu dönemde Zhou Kralı (ya ilk kral, Wu ya da varisi, Cheng) kendi krallığının dışından bir kabileden bir elçilik aldı. Bu kabile, kabul edilen Zhou kralına haraç vermeyi umuyordu. Bunun karşılığında, bu kabilenin elçilerine eve getirmek için hediyeler verildi. Bunların arasında Zhou’nun Wen Dük’ü tarafından yaptırılan bir çok güneye işaret eden bu savaş arabaları da vardı. Bu araçların elçileri eve geri göndermesinde kullanılması umuluyordu.

Bu aracın icadıyla alakalı; Han Hanedanlığı döneminde yaşayan bir bilge olan Zhang Heng’i ve Üç Krallık döneminde Cao Wei eyaletinde yaşayan ünlü mekanik mühendisi Ma Jun’u da içeren birkaç önemli figürden kısaca bahsedilebilir.

Sitemizde Yayınlanan Antik Sırlar Başlığına Buradan Ulaşabilirsiniz

Savaş Dengeleri Değişiyor

Maalesef, eğer güney yönlü bu savaş arabası bu ünlü Çin figürlerinden herhangi biri tarafından icat edilmiş olsaydı, teknik özellikleri bu zamana kadar yaşamayacaktı. Bir kaynağa göre, güneyi gösteren bir arabanın formunun ve yapımının en erken korunmuş tanımı, Song Hanedanının dördüncü hükümdarı İmparator Renzong’un hükümdarlığına dayanır. Song Shi’de bulunan bu açıklama bize, bu arabanın Song Court’un hizmetinde olan mühendisler Yan Su ve Wu Deren tarafından nasıl yapıldığının ayrıntılarını sunuyor.

Yan Su ve Wu Deren’in bu arabasının teknik tanımına dayanarak, akademisyenler bu aracın çalışma biçimini anlayabildi. Özünde, bu araba, işaret eden bir figür ile bağlantılı olan bir dişli sisteminden oluşur. Bu figür herhangi bir yönde işaret edecek şekilde ayarlanabilir ve arabanın nereye gittiğine bakılmaksızın aynı yönde ilerlemeye devam eder. Bunu mümkün kılan şeyin diferansiyel (bir dişli kutusu türü) olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Bu dişli sistemin bugün en iyi bilinen kullanımı arabalar gibi tekerlekli taşıtlardır. Diferansiyel, bir dönüş esnasında çekişin muhafaza edilmesine izin verecek şekilde dış tekerleğin iç tekerlekten daha hızlı dönmesine izin verir.

Antik Çin Hakkında Merak Ettiğiniz Her Şey Burada

Navigasyon aygıtı olarak, güneyi gösteren bu savaş arabası, arabada zaman içinde ortaya çıkan hataları düzeltmek için düzenli olarak bakım yapılmadıkça düzgün bir şekilde çalışamazdı. Bununla birlikte, böyle bir araç törensel amaçlar için kullanılmış olsaydı, örneğin dönemeçli bir caddede imparator geçit töreninde kullanılsaydı, muhtemelen izleyiciler üzerinde büyüleyici bir etkisi olurdu çünkü izleyiciler bu aracın teknik özelliklerinden çok onun büyüsüne kapılırlardı.

Çeviri: Demet Yazıcı

Yazı: Wu Mingren

Tarih Araştırmaları Bölümümüzü Mutlaka İncelemelisiniz