“Unutulmuş Hayaller Mağarası” Volkanik Patlamanın İlk Resmini Barındırıyor Olabilir
Fransa’nın ikonik Chauvet Mağarası yakınlardaki volkanların lav püskürttüğü zamanlarda yapılan gizemli, püskürme şekilli tasvirleri barındırıyor.
Dünyanın en ünlü mağaralarından birinin içindeki gizemli resimler bilinen en eski volkanik patlamanın tasviri olabilir. Fransa’daki Chauvet mağarası içerisindeki püskürme şekilli tasvirler, yakınlardaki volkanların yükseklere lav püskürttüğü zamana denk geliyor; dior bu ay PloS ONE’da yayımlanan bir makale.
Güney Fransa’daki Chauvet-Pont D’Arc mağarası dünyanın en eski ve en etkileyici mağara sanatı alanlarından biri. 1994’te keşfedilen ve Werner Herzog belgeselinde – Unutulmuş Hayaller Mağarası – ünlenen mağara 37,000 yıl önce yapılmış yüzlerce resim içeriyor.
Tüylü gergedanlar, mağara aslanları ve ayılar gibi korkutucu hayvanlar Chauvet’deki tasvirlerde baskın. Fakat en içteki salonlarından birinde – Megaloceros, burada tasvir edilen dev geyik türünün birinden ismini alır – Megaloceros resimlerinin bir kısmını kapattığı gizemli püskürme şekilleri içeriyor. Buna yakın bir salonda ve mağaranın asıl girişinde de benzer püskürme şekilleri mevcut fakat araştırmacılar resimleri neyi temsil ettiğini belirleyemediler.
Gif-Sur-Yvette, Fransa’daki Paris-Saclay Üniversitesi’nde bir yer bilimci olan ve çalışmayı yöneten Sebastien Nomade tasvirlerin Chauvet’e özgü olduğunu belirtiyor. Bir düzineden fazla sönmüş yanardağ bulunduran ünlü Bas-Vivarais volkanik arazisi mağaradan 35km uzaklıkta bulunuyor fakat yalnızca insanlar Chauvet’e yerleşmeden önce olan patlamaların tarihi mevcut, diyor Nomade.
Lav Işık Gösterisi
Daha erken oluşan patlamaları hesaplama umuduyla Nomade Bas-Vivarais’i ziyaret etti ve üç volkanik merkezden kaya örnekleri aldı. Takımı, radyoaktif argon gazının farklı seviyelerdeki izotoplarını ölçerek yaklaşık 19,000 ila 43,000 yıl öncesi arasında arazinin belirli patlamalar ile yandığına karar verdiler. Bu vakalar lavların 200m’den yükseklere çıktığı ve volkanın yamaçlarından aktığı çarpıcı “stromboli” püskürmeleri de olabilir, diyor Nomade – patlama adını İtalya’daki Stromboli volkanının karakteristiğinden almıştır. Her volkanik zirve sönmeden önce bir veya iki kez patlamış olabilir.
İlgili Yazılar
Bu zamanda bölgede yaşayan avcı-toplayıcılar patlamaları görmüş olmalılar, diyor Nomade. Chauvet mağarası ve Bas-Vivarais arasındaki 35 km güvenlik avantajı sağlamış olmalı diye de ekliyor. “Chauvet’in zirvesindeki küçük tepeye tırmanıp kuzeye baktığınızda volkanları görebilirsiniz. Geceler parladıklarını görebilir ve volkanik patlamaları duyabilirsiniz.”
Öte yandan karbon 14 metodu insanların Megaloceros salonunu 36,000 ve 37,000 yıl önceki dönemde mesken edindiklerini ve Megaloceros’u boyayan, püskürme şekillerinin üzeri kapatan kömürün ise en az 34,000-36,000 yıl eski olduğunu gösteriyor. Takımı Megalocesros salonunda daha önce çalışmış olan iki kaya resmi uzmanı barındıran Nomade “Tasvir ettiklerinin bir volkan olduğunu kimse kanıtlayamaz fakat bu bizim için en olası hipotez.” diyor.
Kayıt Sorunu
Nomade ve takımı haklı ise Chauvet’in volkan tasvirleri patlamaların en eski kayıtlarını temsil edebilir. Diğer yakın örnekler arasında Neolitik bir bölge olan Çatalhöyük’teki bir duvarda bulunan 8,600 yıllık gizemli bir duvar resmi bulunmaktadır ve bu yaklaşık olarak o zamanlarda patlamış olan bir volkanın haritasını tasvir ediyor olabilir. Bir de, şair Pliny the Younger(amcası Pliny the Elder’ ın hayatını alan) M.S. 79’da Vesuvius’un patlamasını belgelemiştir.
Takımı Çatalhöyük’teki patlamaları araştıran, Almanya’daki Heidelberg Üniversitesi’ndeki bir yerbilimci olan Axel Schmitt Chauvet yakınlarındaki patlamaların tarihi belirgin diyor. Fakat Bas-Vivarais’teki volkanik bazalt taşından daha kesin tarihler elde etmenin zor olacağını da ekliyor. “Doğru örneği bulmak için şanslı olmak zorundasınız.”
Oxford Üniversitesi’ndeki bir arkeolog olan Michael Petraglia “İnsanların tepeden görebileceği bir türden volkanın tasviri olduğunu bulmakla iyi iş çıkardılar.” diyor. Kaya resmi üzerinde bulunan doğal olaylar nadirdir fakat bu onların soyut olduğu için veya sadece araştırmacılar bakmadığı için olabilir. “Belki de bunlardan farkına vardığımızdan daha fazla vardır.”
Kaynak: nature
Çeviri: Berkan Seyhan