Nereye Dergisi
Arkeoloji, Tarih, Gezi, Seyahat ve Yaşam Kültürü Dergisi

Hatti Uygarlığı ve Hititlerin Lanetli Şehri: Hattuşaş

Hattuşili “Hattuşaşlı” anlamına geldiği için, kralın Hattuşaş'ı fethinden sonra bu ismi aldığı düşünülüyor. Belgelerin sayısı yetersiz olduğu için şehrin yıkılmasının ardından Anitta'nın şehri tekrar inşaa edip etmediği bilinmiyor.

0 8.272

Hattuşaş, Çorum ilinin Boğazkale ilçesinde bulunan antik bir kenttir. Bir dönem antik dünyanın süpergüçlerinden biri olan Hitit İmparatorluğu’nun da başkenti olmuştur. Tarihi M.Ö 14. yüzyıla dayanan Amarna mektuplarında Mısırlıların Hititleri (Asur, Mittani ve Babil’le birlikte) büyük bir güç olarak gördükleri yazılıydı. Hattuşaş’ın, Hititler gelmeden önce oranın yerlileri, yani Hattiler tarafından inşaa edildiği de ifade edilmektedir. Hititler’in kökenlerinin nereye dayandığı hala merak konusu. Hatti topraklarını işgal edip oraya yerleştikten sonra imparatorluklarını kurdukları düşünülüyor.

Hattuşaş’ın Kuruluşu

M.Ö 3. binyılda Hattiler, Hattuşaş’ı temel alarak yeni bir şehir devleti kurdu. O zamanlarda Hattuşaş, bölgedeki birçok küçük şehir devletinden biriydi. Hattiler’in bir başka olası şehir devleti, Hattuşaş’ın yakınındaki Kültepe’dir. M.Ö 2000 yılında Asurlular tarafından bir ticaret kolonisi kurulduğu ve “Hattuşaş” adının ilk olarak bu döneme ait yazılı belgelerde ortaya çıktığı söyleniyor.

Hattuşaş’ın bu dönemi M.Ö 1700’lerde sona erdi. Bu dönemde şehir, Kuşşara (yeri henüz belirlenememiş bir şehir devleti) kralı Anitta tarafından fethedildikten sonra yerle bir edilmiştir. Kral’ın, şehre zaferini duyurmak için bir yazıt bırakmasıyla beraber şehri ve onu yeniden inşa edip içinde hüküm sürecek olan herkesi lanetlediği söylenir. Anitta, bir Hitit kralı veya daha sonraki Hitit neslinin atası olarak kabul edilmiştir.

### Hitit Ölü Gömme Gelenekleri Hakkında Yazımızı Mutlaka Okumalısınız

Hititler’in başkenti Hattuşaş

M.Ö 17. yüzyılın ortalarında Hattuşaş’a yeniden yerleşen kişinin “Kuşşaralı Adam” olarak bilinen Hattuşili, yani bir Hitit hükümdarı olması biraz ironik. Hattuşili “Hattuşaşlı” anlamına geldiği için, kralın Hattuşaş’ı fethinden sonra bu ismi aldığı düşünülüyor. Belgelerin sayısı yetersiz olduğu için şehrin yıkılmasının ardından Anitta’nın şehri tekrar inşaa edip etmediği bilinmiyor. Bunun sonucunda iki soruya varıyoruz: Hattuşili şehri Anitta gibi cebren mi aldı? Yoksa eski şehrin harabelerinin üstüne yeni bir şehir mi kurdu?

Kral Anitta’nın Kültepe’de bulunan tunç hançeri. Asurlu ticaret kolonilerinin dönemi (M.Ö 18. yy) Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara

Hattuşaş’ın Yapıları

Hititler bölgede büyük bir güç oldular, bir imparatorluk kurdular ve Hattuşaş’ı imparatorluğun başkenti olarak belirlediler. Kesin olarak bildiklerimiz bunlar. Hitiler bu dönemde, kalıntılarını günümüzde de görebildiğimiz büyük yapılar inşaa ettiler. Bu büyük yapılara örnek olarak şehri koruyan duvar verilebilir. Duvarın uzunluğunun 8 km’den uzun olduğu hesaplandı. Bu ilaveten, şehrin yukarıda kalan kısmı (Yukarı Şehir) yüzü aşkın kulesi olan çift duvarlarla korunuyordu.

Duvarın beş kapısı olduğu biliniyor. En meşhur kapıları Aslan Kapısı ve Sfenks Kapısıdır. Bu savunma amaçlı yapıların dışında Hattuşaş’ta birçok tapınak keşfedildi. Bu tapınaklardan günümüze kadar en iyi şekilde muhafaza edilmiş olanı Aşağı Kent’te bulunan Büyük Tapınak. Tarihi M.Ö 13. yüzyıla dayanıyor.

### Hitit Dönemi Ritüelleri ve Dini Törenleri Hakkında Yazımızı Okumalısınız

Aslan Kapısı, Hattuşaş

Hattuşaş Terk Ediliyor

Hitit İmparatorluğu’nun düşüşü M.Ö 13. yüzyılın ortalarında, doğudaki komşuları, Asurluların yükselişinden dolayı başladı. Denizci kavimlerin ve Kaşkaların düzenledikleri akınlarla imparatorluk iyice güçten düştü ve M.Ö 12. yüzyılın ilk yarısında çöküşe geçti. M.Ö 1190 yılında Kaşkalar Hattuşaş’ı ele geçirdi ve şehri küle çevirdi.

### Hitit Döneminde Uygulanan Tedavi Yöntemleri

İlgili Yazılar
Büyük Tapınak, Hattuşaş

Hattuşaş bu süreçten sonraki 400 yıl boyunca boş kaldı. Daha sonra Frigyalılar’ın yuvası oldu. Şehir; Helenistik dönemde de, Roma devrinde de, Bizans döneminde de bir yerleşim yeri olarak kaldı fakat ihtişamlı dönemleri artık çok geride kalmıştı. Bu süre zarfında Hititler, İncil’de geçen birkaç atıf ve Mısır’dan kalma belgeler haricinde tarihten tamamen silindi. 19. yüzyılda Boğazkale’de başlayan kazı çalışmaları sayesinde Hitiler ve Hattuşaş modern dünyayla tanışmış oldu.

HİTİTLER’DE DİN, RİTÜEL, TIP VE KEHANET
ESKİ AHİT’TE (TEVRAT) -HİTİTLER-
MEDENİYETLERİN SONSUZ GÜÇ SEMBOLÜ: ÇİFT BAŞLI KARTAL

Çeviri: Eylül Özgiray

By Wu Mingren (ancient-origins)

References

Hammam, A. P., 2016. Hattusa – page one. [Online]
Available at: http://romeartlover.tripod.com/Hattusa1.html

Kessler Associates, 2016. Hatti (Hattusa). [Online]
Available at: http://www.historyfiles.co.uk/KingListsMiddEast/AnatoliaHattiHattusa.htm

kulturturizm.gov.tr, 2016. Hattusaş. [Online]
Available at: http://www.kultur.gov.tr/EN,114127/hattusas.html

Lonely Planet, 2016. Hattuşa. [Online]
Available at: http://www.lonelyplanet.com/turkey/hattusa/sights/historic/hattusa

Mark, J. J., 2011. The Hittites. [Online]
Available at: http://www.ancient.eu/hittite/

Mark, J. J., 2012. Hatti. [Online]
Available at: http://www.ancient.eu/hatti/

UNESCO, 2016. Hattusha: the Hittite Capital. [Online]
Available at: http://whc.unesco.org/en/list/377

www.ancient-wisdom.com, 2016. Hattusa (Bogazkőy): (Hittite Capital). [Online]
Available at: http://www.ancient-wisdom.com/turkeyhattusa.htm

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More