İklim değişikliği Moğol ordularını uzak tutmak için Çin Song Hanedanı’na yardım etmiş midir?
Çin’in merkezi ve diğer bölümleri, Çinli bilim adamları tarafından yapılan yeni bir çalışmaya göre Moğol İmparatorluğunun yükselmesi ve hızlı bir şekilde yayılmasına denk gelen 13. yüzyıl boyunca Asya’nın en sıcak bölgeleri arasındaydı.
Merkezde, Doğu’da ve şu an Modern Çin olarak var olan güney bölgelerde sıra dışı bir şekilde ısınan hava, Çin birliklerini beslemek için artı bir yiyecek sağlayan ve yerel ekonomi ve teknolojinin gelişimi için sağlam bir temel oluşturan geniş pirinç çeltiklerinin oluşmasında etkili olmuştur, diyor bilginler.
Yeni araştırmaya göre, bu bölgedeki sıcaklıkların Sanayi Devrimi sonrasında yine aynı bölgede görülenle eşleşecek kadar sıcak olduğu gözlendi.
Bu anlamda, çalışma, Kuzey Çin’deki Çin Seddi gibi iklim değişikliklerinin de Moğol ordularının engellenmesinde etkili bir yöntem olabileceğine dair yeni bir kanıt getirmiştir.
Ancak iklim değişikliği en çok, hanedan, feci sonuçlar doğuran bir ayaklanma ve yolsuzluklar yüzünden parçalanana dek, on yıllardır Genghis Khan ve onun varisine meydan okuyan Güney Song Hanedanlığı’na yaradı.
Hanedan, Çin’in şu anki merkez, güney ve doğu bölgelerinde hüküm sürdü. Parçalanmadan önce, zengin ekonomisi o zamanlarda küresel Gayri Safi Milli Hasıla’nın yaklaşık yüzde 60’ını oluşturmaktaydı. Bu arada, donanmasında da ilk kez barut ve pusula kullanımına rastlanmıştır.
Yeni çalışma Shi Feng liderliğinde Çin Bilim Akademisi’ndeki Yerbilimi ve Yer fiziği Enstitüleriyle birlikte uluslararası bir ekip tarafından idare edilmiştir.
Avrupa, Japonya, Nepal ve Pakistan’dan bir grup ortak, son bin yıllık süre boyunca Asya’daki yaz mevsimi sıcaklıklarını kıyaslayan araştırmacılar tarafından üretilen yüzlerce dizi veriyi analiz etmek için Shi’nin takımıyla çalıştılar.
Önemli bir bulgu, 13. yüzyılda özellikle merkezi ve Doğu Çin’de belirgin bir sıcak hava dönemi olduğunu gösterdi, bunu İklim Değişikliği Gazetesi’ndeki bir bildiride belirttiler.
Batı Çin’deki Lanzhou Üniversitesi’nde tarihi coğrafya profesörü olan Dong Guanghui eski toplulukların, tarım ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisinden dolayı iklim değişikliğine karşı daha hassas olduklarını söyledi. Dong son araştırmada yer almıyor.
Moğol İmparatorluğu 13. yüzyılın büyük bir kısmında hüküm sürdü. Cengiz Han (1162-1227) topraklarını, ordusunu ve Moğol kalabalığını genişletmek için sayısız istila düzenledi, kumandanlar ve süvariler batıya doğru hızla hücum etti.
İlgili Yazılar
Ancak güneydeki Çin bölgesine doğru genişlemelerinin daha yavaş gerçekleştiği söylenir: İlk olarak bu yönde istila başlatmalarına rağmen, 1279’da Çin’i fethedene dek 40 yıllık bir süre geçmişti.
Bazı Çin tarihçiler, zalim Moğol atlılarının azminden ziyade Çin’in kendi sistemik problemlerinden –ekonomik ve bürokratik- dolayı da kendi içinde yenilgiye uğradığını ileri sürüyor.
Parasal sıkıntılar da, enflasyon dalgalanmalarının kontrolden çıkmasına sebep olacak miktarda para basan Song Hanedanlığı’nın sonraki yıllarında önemli bir sorun olmuştur.
Üstelik Çin tarihinde hükümet, adı kötüye çıkmış rüşvetçi bazı memurlar tarafından da yönetildi, en göze çarpanı da Kral Hui.
Bazı tarihçiler, körpe ürünlerden bolluk elde etmeleri onların iktidarda daha uzun kalmasına yardım etmiş olabileceğini düşünüyor.
Son yapılan çalışma, bölgede son 1000 yılda ısınma evrelerine bakış açısından en mantıklı olanıydı. Çalışma tortu gölünü ve Moğol’daki ağaç nüfusunu ve eski kayıtları da içeren bazı kaynaklardan elde edilmiş veriler üzerine kuruluydu.
”Merkezi, Doğu ve Güney Çin’de yeniden oluşan sıcaklıklar, diğer bölgelere göre önemli ölçüde yüksek ve 20. yüzyıla ait sıcaklıklarla karşılaştırılabilir.” diyor yazarlar.
Daha eski çalışmalar, Han’ın yükselişinin, ordusu gibi hayvan sürülerinin de beslenmesine yarayan yerli otlaklarının gelişmesine yardım eden sıcak ve ılık iklim sayesinde olduğunu gösterir.
O halde, Çin Hanedanlığı Toprak Ana’nın iyiliğinden yararlanmış ve bununla orantılı olarak bölgedeki ısınmanın etkisiyle her şey daha iyi olmuş gibi görünüyor.
Ancak, bazı bilim insanlarına göre egemen olan iklimin etkisi fazla abartılmamalıdır.
“Tarihte birçok sıcak zaman dilimi var. Ama sadece bir adet Cengiz Han var.” diyor Dong.
“Tarih tesadüflerle dolu. İklim her şeyi belirleyemez.”
Haber Düzenleme: Selma AY