Bir Babil Gizemi: Oannes ve 7 Apkallu
Değişik kültürlerde, sudan çıkan insan/yaratık/tanrılara rastlanmaktadır. Oannes’e benzer özellikler Sümer /Babil Tanrı panteonunda yer alan suların Tanrısı Enki’de görülmektedir.
Babilli rahip, astronom ve tarihçi olan Berossos, M.Ö. 3. Yüzyılda, bir kaç cilt tarih kitabı yazdığı söylenir. Bu tarih kitaplarını Babil tapınak arşivlerinden derlemiştir. (M.Ö. 290-278) Bu metinler içinde çok ilgi çekici bilgiler yer almaktadır. Bu ilginç bilgiler içinde Oannes ve 7 Apkallu bilgesi halen içinden çıkılamayan bir gizemdir.
“O, ilk kez Eritre denizinden çıktı. Güneş battığında geri denize döndü ve geceyi derinlerde geçirdi. Sonra, Oannes gibi başka hayvanlar denizden çıktı.”
Oannes, birden ortaya çıkmıştır ve garip giysisi nedeniyle balık kıyafetli adam ya da yarı balık yarı insan gibi görüntüye sahiptir. Berossos, yazılarında Oannes’den canavar ve yaratık olarak bahsetmiştir. Bir erkeğin ayaklarına, kollarına ve kafasına sahiptir ve insan gibi konuşur. Hiç yemek yemez. Hem karada hem denizde yaşayan amfibik bir yaratığa benzemektedir.
Bazen de ona benzeyen başkaları ile topluca denizden çıkarlar. Diğerleri, 7 kişidir. Bunlara Apkallu denmektedir. Oannes, daima 7 apkallu ile birlikte iş yapmaktadır ve onların lideri pozisyonunda olduğu anlaşılır.
Mezopotamya heykel sanatında Oannes ve 7 Apkallu bilgesi balık adam veya kuş adam olarak betimlenmiştir. Çivi yazılarında, Oannes’e ve 7 Apkallu’ya “bilge” denilmektedir ve 7 Apkallu bilgesinin büyücü, doktor, metal ve taş ustası olduğu belirtilmektedir.
Mezopotamya’daki bütün antik kültürlerde, Oannes, medenileşmenin kahramanı olarak tanınmıştır. Berossos, Oannes’den önce insanların hayvanlar gibi yaşadığını belirtir. Oannes insanlara yazmayı, matematik bilimini, şehir inşasını, tohum ekme gibi becerileri ve medeni hayata geçmeleri için gerekli her türlü bilgi öğrettiğini anlatmaktadır. Oannes ve Apkallu bilgelerinin bu eğitim işini binlerce yıl sürdürdüğü belirtilir. Tufan öncesi şehirleri olan Eridu, Badtibira, Larak, Şippar ve Shuruppak’ın onlar tarafından inşa edildiği ve bazen krallara danışmanlık yaptıklarından bahsetmektedir.
İlgili Yazılar
Hepsinin ellerinde benzer çanta ve/veya kova taşımaktadır. Bilgelerin bu taşıdıkları çantaların içinde bulunan su veya bilinmeyen maddeyi serperek kozmik uyumu idame ettirdikleri ve gökyüzü ve yeryüzü planlarının doğru yürümesi sağlandığı belirtilmiştir.
Tufanla birlikte bu şehirler yok olmuş, Oannes ve 7 bilge hakkında bilgi kesilmiştir.
Değişik kültürlerde, sudan çıkan insan/yaratık/tanrılara rastlanmaktadır. Oannes’e benzer özellikler Sümer /Babil Tanrı panteonunda yer alan suların Tanrısı Enki’de görülmektedir. Tanrı Enki’nin insanlara birçok bilgiyi öğrettiği anlatılır.
Daha uzaklara, Meksika’ya gidersek, Maya kültürü ve eski yazılı kaynaklarda balık insanlara rastlanmaktadır. Mayaların kutsal kitabı, Popol Vuh ya da Pop Vuh Kişe’de şu satırlar yer almaktadır: “Yeniden ortaya çıktılar. İkisi de balık gibi görünüyordu. Halkın kurtarıcıları oldular. Kötülüğü yok ettiler ve ayrılıp gittiler”.
Batı Afrika’da yaşayan Dogon kabilesinde Nommos efsanesi vardır. Bu efsane korkunç görünümlü varlıkları anlatmaktadır. “ Karada ve denizde yaşayan Nommos, balık gibiydi, pullu bir gövde bir balık kuyruğu vardı.” Gögsü ve kafası insan diğer bölgeleri balık olarak tasvir edilen varlıklara ait referanslar vardır. Dogon’lar, su ustaları ve öğretmenler adını vermişlerdir.
İnsanlara medeniyeti öğreten bu gizemli varlıklar bir süre sonra geldikleri gibi aniden yok olmuşlar ama insanlık belleğinde ve kültüründe hep yaşamışlardır.
Yazı: Bülent Pekardan
Yararlanılan kaynaklar:
Babylonica of Berossos
Encyclopedia of Gods, Demonsand Symbols of Ancient Mesopotamia